ايرج رامين‌فر كه عنوان مدير هنري سريال تاريخي «نردبام آسمان» را بر عهده داشته‌است، خاطرنشان كرد: نهايت آمال و آرزوي من اين است ‌كه سعي كنم كاري ارائه دهم كه بينندگان ما به هويت خود و سرزمين‌شان پي ببرند.

اين طراح صحنه و لباس در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس تلويزيون با بيان اين كه جنبه‌ي هنري و حرفه‌يي كارهايي كه انجام مي‌دهد در مرحله‌ي دوم است، در اين‌باره توضيح داد: براي من سريال‌هايي كه كار مي‌كنم دو جنبه دارد؛ يكي جنبه‌ي هنري‌ و ديگري جنبه‌ي آموزشي‌؛ براي من كه مدت‌ها مدرس دانشگاه بودم، بخش آموزشي‌اش براي دانشجويان و بينندگان تلويزيون اهميت بيشتري دارد.

وي در پاسخ به اين پرسش كه دكورها و لباس‌هاي «نردبام آسمان» تا چه اندازه بر اساس مستندات تاريخي طراحي شده‌ و چه ميزان سند از اين دوره تاريخي در اختيار داشته‌است؟ گفت: اين سريال تاريخي با سريال‌هاي قبلي كه كار كردم مانند «تنهاترين سردار»، «ولايت عشق» و «ميرزا كوچك‌خان» تفاوت دارد.

ايرج رامين‌فر ادامه داد: از آن جا كه سريال ميراز كوچك‌خان به تاريخ معاصر ارتباط پيدا مي‌كرد ما اسناد و مدارك بسياري داشتيم. عكس‌هاي بسياري از دوران نهضت ميرزا باقي مانده‌است. در حقيقت ما درباره‌ي تاريخ معاصر اگر بخواهيم مستند‌گونه جلو برويم مشكلي نداريم. البته اين صحبت وجود دارد كه بسياري از فيلم‌ها و سريال‌هاي تاريخ معاصر مو به مو وابسته به اطلاعات و مدارك تاريخي نيست؛ چرا كه ما در واقع فيلم مستند نمي‌سازيم. درنتيجه طراح صحنه و لباس بايد تا حدودي كه تاريخ به هم نريزد براساس تخيل خود سازنده جلو برود.

اين طراح صحنه و لباس سپس يادآور شد: موقعي كه سريال ميرزا كوچك‌خان را در ماسوله و رشت كار مي‌كردم تمامي همرزمان ميرزا كوچك‌خان هنوز زنده بودند و من از آنها اطلاعات مي‌گرفتم، اما به هرحال عكس‌ها و مدارك و اسناد موجود هم به من كمك بسياري كرد.

وي در عين حال اظهار كرد: از دوره‌اي كه داستان سريال «نردبام آسمان» در آن اتفاق مي‌افتد، مطالب چنداني موجود نيست. غياث‌الدين جمشيد كاشاني يكي از شخصيت‌هاي بزرگ تاريخي ما از هر جهت است؛ به غير از مسائل نجوم، رياضيات و غيره، ايشان يك محاسبه‌گر بوده‌است. محاسبه ساخت تمامي طاق ضربي‌هايي كه در معماري اسلامي مي‌بينيد، منصوب به رسالات غياث‌الدين كاشاني در حوزه‌ي معماري مي‌دانند.

رامين‌فر ادامه داد: غياث‌الدين جمشيد كاشاني در دوران باشكوهي به لحاظ علوم زندگي مي‌كرده‌است؛ چراكه در آن دوران چشم و هم چشمي بسيار بوده‌است و براي مثال دربار تيموريان مي‌خواسته مفتخر به اين باشد كه در نجوم و علوم و صنايع پيشتاز است؛ بر اين اساس در اين دوران به دانشمندان داده شد كه بتوانند عرضه اندام كنند.

او با بيان اين كه طراحي صحنه و لباس سريال «نردبام آسمان» برايش تازگي داشته‌است، ادامه داد: اين نوع سريال براي من خيلي تازگي داشت؛ چراكه در وهله نخست درباره‌ي شخصيت يك دانشمند بود. بنابراين تا جايي كه اطلاعات به ما اجازه‌ مي‌داد ما به شخصيت علمي غياث‌الدين پرداختيم؛ در حقيقت انتخاب چنين داستان و شخصيتي، بعد جديدي به سريال‌هاي تاريخي داده‌است، غياث‌الدين كاشاني شخصيتي بوده كه از ميان توده‌ي آدم‌ها بلند شده‌است؛ او يك دانشمند و مخترع و يك شخصيت علمي است كه در كاشان به دنيا آمده و كارهايي كه انجام داده‌است تمامي‌اش مبنا و مبدا شده‌است. از اين لحاظ طراحي صحنه و لباس اين سريال برايم دشوار بود.

رامين‌فر سپس با بيان اينكه پيش از اين سريالي درباره‌ قرن نهم ساخته نشده‌است و «نردبام آسمان» از اين جهت تازگي دارد، اظهار كرد: ما تا به حال درباره قرن نهم (دوره تيموريان) كار نكرده بوديم. بر اين اساس تمامي بناها و لباس‌هايي كه تهيه شده‌، همه از صفر ساخته شده‌است.

وي درباره منابع خود براي طراحي صحنه و لباس سريال «نردبام آسمان» گفت: منابع من كمي تاريخ و كمي هم تصاويري است كه از آن زمان مانده‌است؛ ولي من نمي‌توانم به اين منابع چندان اتكا كنم.

رامين‌فر در اين باره توضيح داد: تصاوير يا همان نقاشي‌هايي كه از قرن نهم وجود دارد متعلق به 200 سال قبل است. در نتيجه در واقعيت آن دست برده شده‌است. من يك مثالي مي‌زنم از شاهنامه؛ تصاوير شاهنامه با حال و هوا و فرهنگ و لباس دوره صفويه كشيده مي‌شوند؛ بر اين اساس اگرچه رستم به هزاران سال قبل بر مي‌گردد اما ما در اين تصاوير لباس صفويه را بر تن رستم مي‌بينيم.

او درباره طراحي بناهاي اين سريال هم گفت: معماري‌هايي كه در سمرقند وجود دارد بسيار محدود است؛ اما چون اين منطقه جزيي از ايران محسوب مي‌شده‌است، در نتيجه براي فهميدن معماري سمرقند نيازي نيست كه شما به آنجا سفر كنيد چراكه معماري‌اش بسيار شبيه معماري ايراني است.

اين طراح صحنه و لباس ادامه داد: من در مورد سريال‌هاي تاريخي ترجيح مي‌دهم سفري به سرزميني كه الان وجود دارد، داشته باشم. براي مثال در «تنهاترين سردار» اين فرصت را داشتم كه به مكه بروم و از نزديك حال و هوا و زندگي مكه و مدينه را ببينم. اين سفر تاثيراتي روي من گذاشت و برايم الهاماتي داشت در پايه‌گذاري طراحي معماري مدينه در زمان پيامبر(ص).

ايرج رامين‌فر سپس خاطرنشان كرد: در مورد «نردبام آسمان» هم وضعيت به همين منوال بود. من سفري به سمت تركمن صحرا و منطقه‌ي مرزي و شمال خراسان رفتم و زيربناي لباس‌هايي كه طراحي كردم متعلق به افغانستان، تركمنستان و ايران است. در حقيقت اين لباس‌ها كلاژي از اين‌هاست كه خيلي به هم نزديك است. البته آنچه من مي‌گويم يك قانون در تاريخ بوده است. همه سرزمين‌ها در هزاران سال قبل خيلي به هم نزديك‌تر بود‌ه‌اند. وقتي طرف اسكانديناوي و اروپا مي‌رويد مي‌بينيد كه اساطير شاهنامه در داستان‌هاي آنها هم شكل مي‌گيرد؛ اين بدان معناست كه اين اساطير و هويت به طرف اروپا هم نفوذ كرده‌است.

مدير هنري سريال «نردبام آسمان» در پاسخ به اين پرسش كه اين سريال چه جايگاهي در كارنامه كاري‌اش دارد؟ گفت: من هنوز در حال تجربه‌كردن هستم. من نمي‌توانم يك جايي بگويم كه كامل شده‌ام. تنها مي‌توانم بگويم كه اين كار در بين سريال‌هاي تاريخي كه كار كرده‌ام يك قدم رو به جلو است. آنهم به‌دليل گروهي بوده‌است كه ما با آن همكاري كرديم. آقاي لطيفي (كارگردان) آدم بسيار آرام و اهل صحبت و تبادل‌نظر است و كار برايش اهميت دارد و در واقع تاريخ را از زاويه‌ي درستي مي‌بيند.

وي ادامه داد: وقتي ارتباط بين من و ساير اعضاي گروه درست شكل مي‌گيرد، فضا درست طراحي مي‌شود و طراح صحنه هم راضي است. «نردبام آسمان» جزء سريال‌هايي است كه از اين جهت ما هماهنگي نزديكي با هم داريم و فرصت خوبي برايم بود؛ در حقيقت مي‌توانم بگويم كه از اين كار راضي‌ هستم. با طراحي صحنه و لباس اين پروژه حس مي‌كنم كه يك قدم رو به جلو برداشته‌ام چرا كه احساسم بر اين است كه حال و هوا و فضاي آن دوران در اين سريال به خوبي درآمده‌است.

رامين‌فر كه طراحي صحنه و لباس سريال «چهل سرباز» و «بشارت منجي» را بر عهده داشته است، گفت:‌من چند سالي است كه در فرصت‌هاي محدود و فشرده كارهايم را انجام مي‌دهم. بنابراين اگر گروه با من هماهنگ نباشند ما نمي‌توانيم موفق باشيم. خوشبختانه ما در «نردبام آسمان» هيچ مشكلي نداشتيم و با اعصاب راحتي كار كرديم.

اين طراح صحنه و لباس سپس در پاسخ به پرسش ايسنا درباره لزوم لزوم ثبت و مستند‌كردن تجارب سريالهاي تاريخي، اظهار كرد: من هر لحظه كه خواسته‌اند تجارب كاري‌ام را دراختيار جوان‌ترها قرار دادم. و البته تنها يك بار به من اين فرصت داده شد كه كتابي درباره‌ي طراحي صحنه بنويسم؛ مسلما مطالب اين كتاب تمام نكاتي نيست كه مي‌خواستم درباره‌ي طراحي صحنه در بياورم. طراحي صحنه هنري است كه با مرور زمان تازه‌ و تازه‌تر مي‌شود.

وي ادامه داد: يك راه براي ثبت اين تجارب وجود دارد و آن اين كه پس از ساخت عوامل اصلي درباره تجارب كاري خود صحبت كنند؛ در موقعي كه ما فيلمبرداري مي‌كنيم من مطلقا فرصت ندارم كه به اين مبحث بپردازم. در واقع آن‌قدر درگير كار هستم و هر روز به كشف يك چيز جديد فكر مي‌كنم كه فرصت چنين كاري را ندارم. مگر اينكه سريال تمام شود و بعد به اين مقوله پرداخته شود. اين مساله هم به ديدگاه صدا‌وسيما بر مي‌گردد كه وقتي سريالي ساخته و تمام شد، با مهره‌هاي اصلي صحبت كنند و از تجارب آنها يك سريال يا فيلم تهيه كنند. دراين فيلم عوامل اصلي مي‌توانند بگويند كه چگونه يك كار ساخته مي‌شود و بسياري از مطالب را روشن كنند.

ايرج رامين‌فر تصريح كرد: ما هرچه در حوزه‌ي پژوهش و سينماي نوين داريم، ثمره‌ي سينماي پس از انقلاب است. تا قبل از انقلاب به جز فيلم‌هاي اندكي كه برجسته بوده و متفاوت از روند سينماي ساخته شده‌اند، ما سينما نداشتيم. بعد از انقلاب رفورم بزرگي در سينماي ما اتفاق افتاد و ما را به سينماي ملي كه از آن صحبت مي‌كنيم نزديك كرد؛ اما اين روند بايد تداوم داشته باشد. يك حركتي مي‌تواند در مقطعي وجود داشته باشد و در مقعطي قطع شود.

او بار ديگر به لزوم ثبت تجارب فيلم‌ها و سريال‌ها اشاره كرد و افزود: سينماگر ما نبايد براي ساخت يك فيلم و سريال از صفر شروع كند. بلكه بايد از زماني شروع كند كه عده‌اي ديگر تجربه كرده‌اند و به ثبت رسيده‌است؛ در چنين شرايطي منابع، مدام كامل مي‌شود و اين نفس پيشرفت دراين حوزه است. ما قرار است تجربه گذشتگانمان را تكميل كنيم نه اين‌كه آنها را از بين ببريم و يا منكر آنها شويم.

رامين‌فر به ذكر مثالي در اين باره پرداخت و گفت: فيلم ميرزا‌ كوچك‌خان به دوره‌ي رضاخان مي‌پردازد؛ آيا تجارب اين سريال به سريال‌هاي ديگر منتقل شد؟ من كه سازنده‌ي اين كار بودم مي‌گويم نه؛ خوب به اين سريال پرداخت نشد. به تجارب سريال «سربداران» خوب پرداخت نشد. حتي «مثل آباد» به عنوان داستان‌هاي فانتزي و عوامانه ادامه نيافت. ما بايد اين كمبود را در عرصه‌ي هنر و سينما درخودمان حل كنيم؛ آن وقت است كه اشتباهات قبلي را تكرار نخواهيم كرد و پيشرفت مي‌كنيم.

طراح صحنه و لباس سريال «نردبام آسمان» در پايان تاكيد كرد: پشت صحنه فيلم‌ها و سريال‌ها بايد جدي گرفته شود و علمي و تخصصي دراين باره صحبت شود؛ تا مشخص شود ما چگونه از اين نقطه به نقطه‌ي ديگر رسيديم.

انتهاي پيام