خيابان ولي عصر (عج) تهران را به طرف شمال كه بروي، نرسيده به ميدان تجريش، در سمت راست، چهارباغي شبيه چهارباغ عباسي اصفهان خودنمايي مي‌كند. اگر قدري سرت را بالا بگيري، عمارتي سفيد و زيبايي چشمانت را خيره مي‌كند. عمارتي كه به حتم در زمان‌هاي گذشته، يكي از مكان‌هاي هويت‌بخش اين منطقه از تهران بوده و چه بسا هنوز هم از ديد ساكنان اصيل منطقه، همان‌طور است.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين عمارت كه به مرور زمان باغ فردوس نام گرفته است، ابتدا قصر محمديه نام داشت كه محمدشاه قاجار آن را در نزديكي تجريش ساخت.
وقتي چشمت مي‌خواهد، فاصله‌ي ميان چهارباغ تا عمارت فردوس را گذر كند، بنايي فلزي سدي مي‌شود براي عادت چشم‌هايت به زيبايي. قفسي فلزي و سبزرنگ كه نام كتابخانه را در ميان عرصه‌ي باغ فردوس بر خود نهاده است و مانع گذر آسان چشم به سمت عمارت فردوس از داخل چهارباغ مي‌شود.
مدير محور فرهنگي ـ تاريخي تهران درباره‌ي عمارت فردوس و ايجاد كتابخانه در عرصه‌ي آن، به خبرنگار ايسنا توضيح داد: باغ فردوس به‌دليل اتفاق‌هاي مهمي كه در اين محدوده افتاده‌اند، يكي از مكان‌هاي هويت‌بخش شميران است. شميران را فقط با همين باغ‌ها كه تعداد آن‌ها به حداقل رسيده است، مي‌توان شناخت و بايد دست كم آن‌ها را براي نسل‌هاي آينده به‌عنوان نشانه‌هاي گذشته حفظ كرد.
اسكندر مختاري با يادآوري حوادث متعددي كه اين عمارت در دوره‌هاي مختلف به خود ديده است، اظهار داشت: اگر بخواهيم اتفاق‌هايي را كه براي همين يك باغ در طول عمرش افتاده است، برشماريم، بخشي از تاريخ تحولات شهري را در منطقه‌ي شميران مرور كرده‌ايم. ساخت باغ بزرگي در اين منطقه در دوره‌ي محمدشاه به نام قصر محمديه، تفكيك كردن باغ به مرور زمان، احداث چهارباغ و از بين رفتن بخش‌هايي از آن به مرور تاكنون، و در نهايت كه عمارت باغ فردوس با كاربري جديد به موزه‌ي سينما تبديل مي‌شود.
نشانه‌هاي باغ فردوس درست قرائت نشده‌اند
وي بيان كرد: آنچه اكنون باغ و عمارت فردوس را در معرض مخاطره قرار داده، قرائت نشدن درست نشانه‌هاي باغ و كاربري‌هايي است كه از زمان ساخت آن تا كنون اين عمارت به خود ديده است.
او با اشاره به چند دست گشتن باغ و عمارت فردوس بين افراد مختلف، مشكلات و حذف و اضافه‌هايي كه در اين محوطه‌ي تاريخي در اين مدت ايجاد شده‌اند، گفت: احداث ساختماني بين چهارباغ و عمارت فردوس در پيش از انقلاب به‌عنوان يك كتابخانه‌ي عمومي، خوانايي اين مجموعه را به‌شكل كامل از بين برده است.
ساخت كتابخانه وسط عمارت فردوس به معناي نديدن باغ و عمارت است
وي با اشاره به محور چهارباغ و عمارت فردوس و از بين رفتن ديد و قطع اين منظر توسط كتابخانه‌ي ساخته‌شده در وسط اين محوطه‌ي تاريخي، اظهار داشت: در تعريف باغ، باغ را اثري معمارانه مي‌دانند كه بخشي از آن از عناصر زنده مانند درخت و آب تشكيل شده است. بنابراين احداث ساختمان در وسط يك اثر معماري مانند باغ فردوس، به معناي نديدن باغ و نديدن اين معماري ارزشمند است، اتفاقي كه متأسفانه در گذشته پيش آمده و باقي مانده، اين غلطي است كه قابل پاك كردن است.
به گفته‌ي مدير محور فرهنگي ـ تاريخي تهران، اين قضيه سال‌هاست كه مورد پي‌گيري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، موزه‌ي باغ فردوس و شهرداري منطقه‌ي يك تهران است؛ ولي متأسفانه سازمان كتابخانه‌هاي عمومي تاكنون به اين موضوع توجهي نكرده است.
سازمان كتابخانه‌هاي عمومي به درخواست شهرداري بي‌توجهي مي‌كند
مختاري ادامه داد: به‌دنبال پي‌گيري‌هاي انجام‌شده، شهرداري منطقه‌ي يك حاضر شد، ساختماني را براي استقرار كتابخانه در نزديكي همين محل در اختيار سازمان كتابخانه‌هاي عمومي قرار دهد كه با عدم پاسخ از سوي سازمان كتابخانه‌هاي عمومي، اين درخواست نيز بي‌نتيجه ماند.
وي پيشنهاد شهرداري منطقه‌ي يك را با هدف يك سرمايه‌گذاري هنگفت براي برداشتن يك زائده از ميان باغي تاريخي، قابل ارزش و تقدير ارزيابي كرد و افزود: بي‌توجهي به اين قضيه از سوي سازمان كتابخانه‌هاي عمومي كار درستي نيست. اگر اين كتابخانه را از وسط عمارت فردوس برداريم، از خيابان ولي عصر (عج) اين عمارت به خوبي ديده مي‌شود و آن وقت است كه ارتباط اين عمارت با چهارباغ مشخص مي‌شود.
ساختمان كتابخانه، خوانايي باغ و عمارت فردوس را از بين برده است
به اعتقاد مختاري، وجود ساختمان كتابخانه، خوانايي دو بخش باغ و عمارت فردوس را كه يك موجوديت واحد دارند، از بين برده است.
وي بيان كرد: ما به‌دنبال اين هستيم كه ببينيم، ساختمان كتابخانه با وجود اين‌كه شهرداري منطقه‌ي يك كوشش‌هاي زيادي را براي جابه‌جايي آن انجام داده است، به چه دليل هم‌چنان در اين منطقه قرار دارد.
او با اشاره به سنگ‌فرش كردن چهارباغ توسط شركت توسعه‌ي فضاهاي فرهنگي شهرداري، اظهار كرد: با پايان يافتن كار سنگ‌فرش چهارباغ، از نظر كارشناسي اين نقطه بايد با عمارت فردوس پيوند برقرار كند؛ ولي حدود 40 سال است كه اين پيوند با ساخت كتابخانه قطع شده است.
مدير محور فرهنگي ـ تاريخي تهران زمان تعيين حريم و عرصه‌ي باغ و عمارت فردوس را حدود 10 سال پيش دانست و اضافه كرد: در آن زمان، عرصه و حريمي براي محدوده‌ي كنوني موزه‌ي سينما براساس اظهارات كارشناسي در نظر گرفتيم كه در اين نظر كارشناسي، خود چهارباغ از كتابخانه تا خيابان ولي عصر (عج)، جزيي از اين باغ منظور شد. به اين اعتبار، اكنون كتابخانه در عرصه‌ي اثر تاريخي قرار دارد.
مسؤول كتابخانه‌هاي عمومي تمكين نمي‌كند
مدير عامل موزه‌ي سينما نيز در اين‌باره به خبرنگار ايسنا توضيح داد: زماني كه من به اين مكان آمدم، با كور شدن ديد عمارت فردوس توسط فضاي كتابخانه مواجه شدم. اينجا مركز تجمع معتادان و بي‌كاران و فضايي ناامن كه مفسده، ناامني و ناهنجاري ايجاد مي‌كرد، شده بود. به همين دليل، با پي‌گيري‌ها و جلساتي كه با شهردار منطقه داشتيم، اين مسأله را با همكاري كميسيون فرهنگي شوراي شهر و مشاور عالي شهردار برطرف كرديم؛ ولي متأسفانه با وجود تلاش‌هاي زياد، هنوز مسؤول كتابخانه‌هاي عمومي در اين زمينه تمكين نمي‌كند.
محمدحسن پزشك ادامه داد: در جلسه‌اي كه با مسؤول كتابخانه‌هاي عمومي داشتم، او اعلام كرد كه اگر به ما ساختماني بدهند، از اين نقطه جابه‌جا مي‌شويم. اين درخواست توسط شهرداري منطقه اجابت شد و حتا ساختماني در موقعيت مناسب‌تري به سازمان كتابخانه‌هاي عمومي معرفي شد؛ ولي به نظر مي‌رسد، آن‌ها فكر مي‌كنند، بايد در چنين موقعيتي، امكانات بيش‌تري از شهرداري بگيرند.
وي با تأكيد بر اين‌كه شهرداري تا حد مقدورات، امكان در اختيار قرار دادن امكانات را دارد، بيان كرد: اين قضيه به وزير فرهنگ و ارشاد اعلام و قرار شد، آن‌ها نيز به سازمان كتابخانه‌هاي عمومي تذكر دهند تا هرچه سريع‌تر از اين نقطه منتقل شوند؛ ولي متأسفانه تاكنون اين قضيه عملي نشده است.
بحث، ايجاد كتابخانه در مكاني مناسب‌تر و آرام‌تر است
او تأكيد كرد: ما نمي‌خواهيم كتابخانه تعطيل شود. هرچند در اين نقطه از تهران بيش‌تر خانه‌ها كتابخانه دارند؛ ولي كتابخانه، يك مكان مقدس است، نبايد در يك گل‌خانه‌ي فلزي محصور شود. جابه‌جايي كتابخانه به هم‌دلي نياز دارد تا حريم آن رعايت شود.
وي يادآوري كرد: بحث تعطيلي كتابخانه مطرح نيست، بحث اين است كه كتابخانه در مكاني مناسب‌تر و آرام‌تر ايجاد شود. شهرداري منطقه‌ي يك نيز هزينه‌ي تهيه‌ي ساختماني بهتر را متقبل شده است؛ ولي سازمان كتابخانه‌هاي عمومي به اين قضيه بها نمي‌دهد.
مدير عامل موزه‌ي سينما گفت: اكنون از اين كتابخانه به‌عنوان محل قرائت استفاده نمي‌شود، بلكه مخزن كتابخانه است. درحالي كه فضاهاي ديگري كه شهرداري منطقه حاضر شده است، به سازمان كتابخانه‌هاي عمومي به اين منظور بدهد، فضا براي قرائت، مطالعه و مخزن دارد. نمي‌دانم چرا آقايان در اين قضيه همكاري و هم‌دلي نمي‌كنند.
به گفته‌ي پزشك، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز در نامه‌اي به وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي براي حذف كتابخانه از عرصه‌ي باغ فردوس درخواست مساعدت كرده است.
انتهاي پيام
نظرات