محمد حقوقي شاعر و منتقد نام‌آشناي كشورمان روز گذشته (دوشنبه، هشتم تيرماه) از دنيا رفت.

به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، حقوقي كه از روز پنج‌شنبه (چهارم تير) به دليل ناراحتي قلبي و كليوي به حالت نيمه‌بي‌هوش به بيمارستان خورشيد اصفهان منتقل شده بود، عصر روز گذشته در همين بيمارستان درگذشت.

مراسم تشييع پيکر اين شاعر و منتقد ادبي ساعت 9 صبح فردا (چهارشنبه، 10 تيرماه) از بيمارستان خورشيد اصفهان برگزار مي‌شود و در قطعه‌ي نام‌آوران باغ رضوان به خاک سپرده خواهد شد.

همچنين مراسم ختم او در اصفهان روز پنج‌شنبه (11 تيرماه) برپا خواهد شد.

نگاهي به زندگي محمد حقوقي

محمد حقوقي در ارديبهشت‌ماه سال 1316 در «پاي قلعه طبرك» يكي از قديمي‌ترين محلات اصفهان به دنيا آمد. دوره‌ي ابتدايي و متوسطه را در همين شهر و دروه‌ي دانشجويي را در تهران در رشته‌ي ادبيات فارسي دانشسراي عالي گذراند.

نخستين شعرهايش را از سال‌هاي 30 تا 35 در روزنامه‌ها و سالنامه‌هاي محلي در قالب‌هاي كهن و از سال 36 تا 40 در هفته‌نامه‌ي «فردوسي» و ماهنامه‌ي «پيام نوين» در قالب‌هاي چارپاره و نيمايي به چاپ رساند.

حقوقي پس از فراغت از تحصيل در تهران، سال 1340 به زادگاه خود بازگشت و تا آستانه‌ي دهه‌ي 1350 ضمن تدريس در دبيرستان‌هاي اصفهان و همكاري دورادور با مجله‌هاي «آرش»، «جگن»، «پيام نوين»، « نگين»، «بازار دشت»، «هنر و ادبيات جنوب»، «دريا»ي شيراز و روزنامه‌هاي «اطلاعات»، «كيهان» و «آيندگان»، همراه با دوستان تازه‌يافته‌ي خود هوشنگ گلشيري، احمد گلشيري، محمد كلباسي و جليل دوستخواه، مجله‌ي «جنگ اصفهان» را راه انداخت؛ مجله‌اي كه با همكاري ابوالحسن نجفي، احمد ميرعلايي، ضياء موحد، اميرحسين افراسيابي، روشن رامي و جوانان آن سال‌ها: مجيد نفسي، محمدرضا شيرواني، رضا فرخفال، يونس تراكمه، هرمز شهدادي و برهان حسيني، شماره به شماره وزني ديگر گرفت و به عنوان مجله‌اي پيشرو و هدفمند، به تدريج انظار قلم به دستان پايتخت‌نشين را به خود معطوف كرد؛ تا آن‌جا كه اكثر نويسندگان و شاعران و مترجمان از جمله: احمد شاملو، مهدي اخوان ثالث، م. آزاد، منوچهر آتشي، داريوش آشوري، تقي مدرسي، بهرام صادقي، مصطفي رحيمي، عبدالحسين آل رسول، يدالله رؤيايي، صفدر تقي‌زاده، محمدعلي صفريان، سيروس طاهباز، پرويز مهاجر، رضا سيدحسيني، ناصر تقوايي، ميهن بهرامي و ديگران با آن همكاري كردند.

اما محمد حقوقي با نوشتن مقاله‌ي «كي مرده، كي بجاست» در سال 1345 بود كه در ميان اهل شعر شهرت يافت. او در اين مقاله به وضع شعر ايران پرداخت و با تقسيم‌بندي شعرها به اشعار دوره‌يي، اشعار گمراه، اشعار مغشوش و اشعار پيشرفته، حد هر يك از شاعران مشهور تا آن زمان را بازشناساند و درنهايت شعرهاي پيشرفته‌ي ايران را تنها در آثار هفت شاعر از پيروان نيما بازديد: ‌احمد شاملو، مهدي اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، م. آزاد، منوچهر آتشي، سهراب سپهري و يدالله رؤيايي كه به گفته‌ي خودش، اينان شاعراني هستند كه شعرشان هنوز نيز شعر مطرح ماست.

حقوقي در تابستان 1349 همراه با ابوالحسن نجفي به تهران آمد و با آمدن آنان و نيز گلشيري در چند سال بعد، «جنگ اصفهان» عملا تعطيل شد. او پيش از سفر به تهران در كنار «جنگ اصفهان» جز مقاله‌ها و نقدهايي كه نوشت، تنها دو مجموعه‌ي شعر منتشر كرد: «زوايا و مدارات» و «فصل‌هاي زمستاني» و در واقع پس از ورود به تهران بود كه به درخواست مؤسسه‌ي فرانكلين، كتاب «شعر نو، از آغاز تا امروز» و به پيشنهاد سازمان كتاب‌هاي درسي، كتاب «ادبيات معاصر ايران» را به رشته‌ي تحرير درآورد و تا سال 1357 جز كتاب «چهره‌هاي شعر امروز»، سه مجموعه‌ي شعر نيز با نام‌هاي «شرقي‌ها»، «گريز‌هاي ناگريز» و «با شب،‌ با زخم، با گرگ» را انتشار داد؛ تا آغاز دهه‌ي 60 كه شعر بلند «خروس هزاربال» را تحت تأثير جنگ و نيز نخستين مجموعه از كتاب‌هاي «شعر زمان ما» را كه در واقع بازنوشته‌ي همان مقاله مفصل او در ششمين شماره‌ي «جنگ اصفهان» درباره‌ي احمد شاملو بود، به چاپ رسانيد.

حقوقي از اواخر سال 63 تا اواخر سال 64 را در سوييس به سر برد و تا پايان دهه‌ي 60 تنها دو كتاب ديگر منتشر كرد: «خروس هزاربال» را همراه با بخشي از شعرهاي «برني» و نيز كتاب «شعر و شاعران» را كه گردآورده‌اي از مقاله‌ها و نقدهاي او بود.

محمد حقوقي در سال 70، در سن 54سالگلي ازدواج كرد و نخستين مجموعه‌ي شعرهاي عاشقانه‌ي سپيد خود را با نام «گنجشك‌ها و گيلاس‌ها» نوشت و درواقع با نوشتن اين شعرها بود كه شوق نوشتن بار ديگر در او نيرو گرفت، تا آن‌جا كه دهه‌ي 70 را سرشارترين و پربارترين سال‌هاي زندگي خود مي‌دانست. او در اين سال‌ها جز تكميل كتاب‌هاي «شعر نو از آغاز تا امروز» و «ادبيات امروز ايران» كه هر كدام در دو مجلد انتشار يافت، چهار جلد ديگر از كتاب‌هاي «شعر زمان ما» را نيز به ترتيب درباره‌ي مهدي اخوان ثالث، سهراب سپهري، فروغ فرخزاد و نيما يوشيج به دست چاپ داد و در كنار آن‌ها، مجموعه‌هاي «شب مانا شب»، «دالان‌هاي بلند عصر»، «از بامداد نقره و خاكستر»، «سبدها»، «از دل تا دلتا» و «اندوه‌يادها» را نيز منتشر كرد.

مجموعه‌هاي شعر «سطح‌هاي شعر در سطرهاي نثر» و «از صدا تا سكوت» نيز از ديگر آثار او هستند كه اواخر سال گذشته منتشر شدند.

انتهاي پيام