به گفته‌ي يك باستان‌شناس استان خراسان رضوي، دو شيء خاكسپاري آبي رنگ كه با قدمت حدود 1100 سال، قرار است در مؤسسه‌ي حراجي كامينسكي در آمريكا حراج شوند، به احتمال زياد به نيشابور متعلق‌اند و به‌طور قطع به دوره‌ي سلجوقي تعلق دارند و از آن‌ها به‌عنوان تزيينات استفاده مي‌شده است.
رجبعلي لباف خانيكي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ادامه داد: اوايل سال 1380 لودر درحال تعريض مسير بين آرامگاه عطار و آرامگاه خيام بود كه با كوره‌اي برخورد كرد كه نصف آن از بين رفت و نصف ديگر، باقي ماند. ما در آن محل، حدود سه‌هزار مهره را از اين پلاك‌ها و آويزها دقيقا به همين شكلي كه اكنون در اين حراجي است، پيدا كرديم.
وي بيان كرد: پس از پيدا شدن اين كوره، براي بررسي آن به منطقه رفتيم و از آنجايي كه نصف كوره با لودر برداشته شده بود، همه‌ي خاك و چيزهايي كه درون آن بودند، بيرون آمده و در دسترس مردم در معبرهاي عمومي قرار گرفته بودند.
او درباره‌ي نتيجه‌ي كاوش انجام‌شده در كوره‌ي به‌دست آمده در سال 1380، توضيح داد: در دوره‌هاي گذشته، قطعا در اين مكان كوره‌ي مخصوص پختن و پرداخت اين آويزها، پلاك و تزيينات خاك شيشه بوده كه جنس آن‌ها گل يا خاك شيشه بوده است و در اصطلاح به آن‌ها «لعاب فيروزه‌يي يا خاك كائولن» مي‌گفتند. بيشتر در دوره‌ي سلجوقي از اين مواد استفاده مي‌شده است و از آن‌ها ضرب، آويز و مهره‌هايي مي‌ساختند كه امروزه به «خرمهره» معروف‌اند؛ ولي تعداد زيادي از آن‌ها، از اين‌گونه تزييناتي يعني همين پلاك‌ها هستند.
رييس هيأت كاوش محوطه‌ي تاريخي شادياخ نيشابور اين دو شيء را يكي پلاك ستاره‌يي‌شكل و ديگري آويز دانست كه جزو عناصر تزييني با قدمت 900 سال‌اند.
لباف خانيكي قالب‌هاي به‌دست آمده از اين عناصر تزييني را در كوره‌ي كشف‌شده، سفالي اعلام و تأكيد كرد: اين كوره منحصربه‌فرد و براي ساخت اين نوع عناصر بوده است.
وي موقعيت اين محوطه را بين نيشابور و شادياخ ارزيابي كرد و افزود: به اعتقاد من، اين منطقه يك منطقه‌ي صنعتي نيشابور قديم بوده است كه در حاشيه‌ي نيشابور غربي، شهر كهن نيشابور قرار دارد.
به گفته‌ي او، اين محوطه پس از گمانه‌زني، حفاظت موضعي شد و پس از درآوردن اشيا از زير خاك با ايجاد صورت‌جلسه، آن‌ها مرمت و تثبيت شدند و با شناسنامه‌دار كردن، به موزه منتقل شدند.
وي در پاسخ به پرسش خبرنگار ايسنا درباره‌ي چگونگي انتقال آثار كشف‌شده در نيشابور به خارج از كشور، توضيح داد: نمونه‌ها زيادند و كم نيستند؛ ولي اين‌كه هم قالب، هم كوره و هم نمونه‌هاي عيني را پيدا كرديم و بحث نيشابور نيز در ميان است، احتمال زيادي مي‌دهيم كه به نيشابور مربوط باشند؛ ولي از نظر دوره به‌طور قطع به دوره‌ي سلجوقي تعلق دارند.
اين باستان‌شناس اظهار داشت: چون آن كوره و كوره‌هاي ديگر در معرض تخريب و در دسترس عموم مردم بودند و شايد نظارتي هم روي آن‌ها نبوده است، افراد عادي مي‌توانستند، اين اشيا را بردارند، بفروشند يا به خارج از كشور منتقل كنند.
وي افزود: هيچ دليلي نداريم كه در مكان‌هاي ديگر نيشابور هم اين عناصر نباشند، چون اين اشيا را در نيشابور زياد داريم.
انتهاي پيام
نظرات