رييس دانشکدهي زبان و ادبيات دانشگاه يزد: عطار از استوانههاي زبان و ادبيات فارسي است
رييس دانشکدهي زبان و ادبيات دانشگاه يزد گفت: عطار يکي از شاعران بلندپايه و از استوانههاي زبان و ادبيات فارسي (دري) است، که در شعر فارسي و عرفان اسلامي جايگاهي خاص دارد.
محمدکاظم کهدويي در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در يزد، دربارهي عطار، اظهار كرد: فريدالدين عطار نيشابوري، نامش محمد، کينهاش ابوحامد، لقبش فريدالدين و تخلصش عطار، شاعر و عارف نامآور ايران در سدهي ششم و آغاز سدهي هفتم هجري قمري است. اگرچه دربارهي تاريخ ولادت وي ترديد بسيار وجود دارد، اما نزديکترين تاريخ را سال 535 يا 540 هجري در کدکن، از توابع نيشابور آن روزگار، دانستهاند.
وي افزود: عطار در ابتداي کار همچون پدر به شغل عطاري ميپرداخت تا اينکه به سبب تغيير حال به سلک عارفان و صوفيان درآمد و مدتي نيز در خدمت مجدالدين بغدادي به کسب مقامات پرداخت و در مدت عمر، سفرهاي بسياري داشت و سرانجام به نيشابور بازگشت و در همان زمان در حملهي مغولان به سال 618 يا 627 از دنيا رفته است و يا به دست مغولان شهيد شده و آرامگاه او نيز در نيشابور برجاست.
اين استاد دانشگاه عنوان کرد: شعر عطار نمايندهي يکي از مراحل تکامل شعر عرفاني فارسي است که بعد از سنايي، عطار آن را به کمال رساند. سنايي غزنوي در اواخر سدهي پنجم و اوايل سدهي ششم، عطار در سدهي ششم و اوايل هفتم و مولوي در سدهي هفتم هجري از سرآمدان شعر عرفاني فارسي بودند.
عضو هيأت علمي دانشگاه يزد متذکر شد: عطار آثار فراواني دارد، که برخي تا 114 کتاب و رساله به او نسبت دادهاند؛ اما آثاري که خود به آنها اشاره ميکند، بسيار کمتر است و اين آثار عبارتاند از: الهينامه، اسرارنامه، مصيبتنامه، منطقالطير، ديوان و نيز تذکرةالاوليا که از نمونههاي والاي نثر فارسي است و خود دربارهي آثارش در کتاب خسرونامه چنين ميگويد:
مصيبتنامه که اندوه جهان است / الهينامه که اسرار عيان است...
جهان معرفت اسرارنامه است / بهشت اهل دل مختارنامه است
مقامات طيور اما چنان است / که مرغ عشق را معراج جان است
چو خسرونامه را طرزي عجيب است / ز طرز او که و مه را نصيب است...
معروفترين اثر منظوم عرفاني منطقالطير است که تاج منظومههاي عطار بوده و از جهت استحکام لفظ و انسجام معنا بر ديگر مثنويها برتري داشته و حدود 4450 بيت است و خود ميگويد:
ختم شد بر تو چو بر خورشيد نور / منطقالطير و مقامات طيور
در اين کتاب عطار به بيان مراحل سلوک ميپردازد و مراحل آن را در واديهاي طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحيد، حيرت، فقر و فنا مينماياند و عذرهايي را که هر يک از مرغان در همراهي با هدهد که راهنماي آنان است، بيان ميکنند، ميآورد. اين كتاب درواقع تعريض و کنايهاي است به دلبستگيها و علايق انسان به جهان که هر يک به نحوي مانع سفر سالک ميشوند و رسيدن به سيمرغ را که منظور، آستان حضرت حق و شهريار است، ناممکن ميدانند و اين نمونه در رساله الطيور ابوعلي سينا و امام محمد غزالي نيز ديده ميشود.
کهدويي يادآور شد: از نظر تعداد بيتها، مصيبتنامه منظومهاي است با حدود 7500 بيت که پس از حمد خدا و نعت حضرت رسول (ص) و خلفاي راشدين به مدح امام حسن (ع) و امام حسين (ع) پرداخته است. الهينامه منظومهاي با حدود 6500 بيت، داستان نمادين پادشاهي است که شش پسر بلندهمت، فروتن، آگاه و بهرهمند از هر دانشي دارد و اسرارنامه نيز منظومهاي عرفاني است با حدود 3300 بيت در 22 مقاله که در هر مقاله يکي از اصول تصوف را عنوان كرده و براي شرح و تبين آن، حکايات و تمثيلات مختلف ميآورد.
او در ادامه تصريح کرد: در شعر عطار، ويژگيهايي خاص است که بارزترينشان، گم شدن و فناي در حق است و در اين راه بايد از سر و جان گذشت؛ چنانکه ميگويد:
گر مرد رهي ميان خون بايد رفت / از پاي فتاده سرنگون بايد رفت
تو پاي به راه درنه و هيچ مپرس / هم راه بگويدت که چون بايد رفت
و در جاي ديگر بيان ميکند:
عشق جز بخشش خدايي نيست / اين به سلطاني و گدايي نيست
هر که او برنخيزد از سر سر / عشق را با وي آشنايي نيست
عشق وقف است بر دل پردرد / وقف، در شرع ما، بهايي نيست
استاد دانشکدهي زبان و ادبيات افزود: عطار دربارهي نام خود که محمد و همنام رسول گرامي اسلام (ص) است، نيز در منطق الطير آورده است:
از گنه رويم نگرداني سياه / حق همنامي من داري نگاه
و دربارهي اهميت عطار پس از سنايي همين بس که مولوي بلخي ميگويد:
عطار روح بود و سنايي دو چشم او / ما از پي سنايي و عطار آمديم
رييس دانشکدهي زبان و ادبيات دانشگاه يزد در پايان خاطرنشان كرد: زندگاني پررمز و راز عطار همچون زندگاني ابن سينا، خيام و ديگران در پردههاي ابهام باقي مانده و آثار او در هند و ايران بارها به چاپ رسيده است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات