«اعتقادي به هويت ملي ندارم؛ هنر بهتر است از اين مرزها آزاد شود و جنبه‌ي بين فرهنگي پيدا كند.»
به گزارش خبرنگار بخش هنرهاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مورخ برجسته تاريخ معاصر هنر دنيا - رابرت سي‌مورگان - عصر روز گذشته در جمع هنرمندان جوان كه اغلب مجسمه‌ساز بودند، در موزه هنرهاي معاصر تهران سخنراني كرد و به پرسش‌ها پاسخ گفت.
مورگان در اين نشست كه با حضور حميد شانس و بهروز دارش همراه بود، عنوان كرد كه تنوع بسياري در دوسالانه مجسمه‌سازي تهران بوده و بسياري از آثار جالب توجه، پرهياهو و متفاوت بوده‌اند.
او با يادآوري اينكه نتيجه جلسه‌اي داوري، دو سه هفته ديگر اعلام مي‌شود، با خوشحالي گفت: آن وقت من در اين جا نيستم!
جهاني شدن اقتصادي يا فرهنگي؟
مورگان بحثي را درباره‌ي جهاني شدن مطرح كرد. به باور او، جهاني‌شدن از نوع اقتصادي آن متمايز از جهاني‌شدن ازگونه‌ي فرهنگي آن است. جهاني‌شدن اقتصادي از بيرون به درون جوامع يا ملت‌ها تحميل مي‌شود، در حالي‌كه جهاني‌شدن فرهنگي مستقيما با فرهنگ جوامع سر و كار دارد و از درون نشات مي‌گيرد.
وي اضافه كرد: جهاني‌شدن در جوامع مختلفي مطرح است و رسانه‌هاي جديد نقش مهمي در اين ارتباط ايفا مي‌كنند. كشمكش بزرگي بين حوزه‌ي جهاني‌شدن اقتصادي و حوزه‌ي فرهنگي آن وجود دارد. بيشترين درگيري و نزاع بدين شكل است كه جهاني‌سازي اقتصادي، خود را به‌گونه‌ي فرهنگي آن تحميل مي‌كند.
او اضافه كرد: در اين كشمكش بين گونه اقتصادي و فرهنگي كه هنر بخشي از آن است هنرمندان را با مشكلاتي مواجه مي‌كند و ما را با اين پرسش مواجه مي‌كند كه آيا خوب است يا بد، كه ما در اين روند قرار بگيريم.
به گزارش ايسنا، مورگان به اين نكته اشاره كرد كه در آسياي شرقي خصوصا در چين نوعي مقابله يا مقاومت در مقابل اين حركت وجود دارد، در حالي‌كه در كشورهايي چون كره، پذيرش عام راحت‌تر يا ساده‌تر صورت گرفته است.
هنرمند غرب محصول تبليغات است
او با صراحت بسياري از هنرمندان غربي را به چالش كشيد و آن‌ها را محصول تبليغات دانست كه همانند يك كالا هستند.
قيمت‌گذاري ناعادلانه‌ي آثار
بخش ديگري از گفته‌هاي مورگان انتقاد از روند قيمت‌گذاري آثار هنري بود كه سقفي براي آن نيست و به‌زعم او ناعادلانه است. مورگان ازجمله به آثار هنرمند مجسمه‌ساز - ديمين هيرست - اشاره كرد كه كوسه‌اي را در يك آكواريوم به‌مبلغ 13 ميليون دلار به‌فروش رسانده در حالي‌كه در مقايسه، بسياري از آثار كهن با قيمت بسيار كم‌تر و ناچيزي معامله مي‌شوند. او گفت كه اثر هيرست بعد از مدتي تجزيه شده و شش ميليون دلار ديگر هزينه كرده كه متخصصان آن‌را نجات دهند.
اين استاد تاريخ و نقد هنر به‌مجسمه‌اي از تبت - شمال چين - اشاره كرد كه فقط با مبلغ 290 هزار دلار فروخته شده است و چنين نتيجه گرفت كه گويا ما احساس‌مان را نسبت به تاريخ و فرهنگ از دست داده‌ايم.
او اشاره كرد در جوامع جهان سوم، اين‌گونه مسايل متفاوت است و در كشوري مثل ايران، در حوزه هنر بيشتر به اخلاقيات توجه مي‌شود.
دغدغه‌ي هنرمند متفاوت از تجارت و اقتصاد
وي گفت كه با ديدن هنرمندان ايراني چه هنرمندان جوان و چه هنرمندان مطرح بسيار تشويق شده و خوشحال است كه در اين فضا كار مي‌كند و متذكر شد، هنرمندان دغدغه‌هاي متفاوت از آن‌هايي دارند كه در حوزه‌ي تجاري و اقتصادي فعاليت دارند. هنرمندان مسوول تكامل فرهنگ هستند؛ آن‌ها دغدغه‌هايشان غير از حوزه‌ي تجارت است كه بايد به آن‌ها احترام گذاشت.
دوسالانه‌ي مجسمه و جاي ويدئو و عكس؟
وي در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر دليل ارايه عكس و ويديو در نمايشگاه دوسالانه به‌عنوان مجسمه مورگان پاسخ داد كه در دوسالانه‌ها نمي‌توان رسانه‌هايي همچون ويديو، عكس و دي‌وي‌دي را از هنرهاي رايج مثل مجسمه جدا كرد. ماهيت دوسالانه تنوع رسانه‌يي دارد. شرط لازم دوسالانه‌هاي كنوني حضور اين رسانه‌هاست؛ چه دوسالانه ملي باشد و چه جهاني.
او افزود: مساله براي من اين نيست كه چه ماده‌اي اثر هنري را تشكيل مي‌دهد، بلكه انديشه‌ي در پس كار بايد مورد توجه قرار گيرد.
مورگان در پاسخ به پرسش ديگري ابراز كرد كه قيمت اثر هنري ارتباطي با كيفيت اثر ندارد و ارزش‌گذاري اثر خصوصا زماني كه آثار را در دوسالانه‌ها ارايه مي‌دهيم، نبايد مورد توجه قرار گيرد. قيمت‌گذاري آثار در فضاي دوسالانه‌ها منجر به ناديده گرفتن بعد تحليلي و انتقادي اثر مي‌شود.
بي‌اعتقاد به هويت ملي
وي درباره‌ي اينكه آيا هويت ملي لازمه اثر هنري است، مورگان پاسخ گفت: اعتقادي به هويت ملي ندارم؛ هنر بهتر است از اين مرزها آزاد شود و جنبه بين فرهنگي پيدا كند.
او ديدگاهش را اين گونه توضيح داد كه ما خودبه‌خود نمي‌توانيم فرهنگمان را انكار كنيم.وقتي هنري جهاني باشد، فرهنگ بومي را خود به خود دربر دارد.
اين منتقد هنر به‌عنوان مصداق به كارهاي شيرين نشاط و عباس كيارستمي اشاره كرد و گفت: فكر مي‌كنم هر هنرمندي كه با آحاد بشري گفت‌وگو مي‌كند موفق است. اين كه اثرش فروش خوبي دارد يا نه، ملاك نيست.
هم‌خواني با موضوع؟
وي در پاسخ به پرسش ديگري هم‌خواني موضوع دوسالانه با محتواي آثار تاكيد كرد: بسياري آثار در ارتباط با محور "صلح، زندگي و افق آينده" دوسالانه بود، قسمتي از آثار به‌طور غيرمستقيم ارتباط داشتند و بخش ديگري از آثار ارتباط‌شان با محور اعلام شده دوسالانه رعايت نشده بود.
در پايان رابرت سي‌مورگان، هنر را با تبليغات متفاوت دانست و تبليغ در هنر را نوعي تبليغ ظريف و پنهان تلقي كرد و افزود: اگر هنر صراحتا تبليغ كند هويتش را از دست خواهد داد.
او ابراز اميدواري كرد كه در دوسالانه بعدي نيمي از شركت كننده‌ها از كشورهاي ديگر باشند و تعامل بين فرهنگ‌ها صورت بگيرد.
انتهاي پيام
نظرات