پس از فروش نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي به مردي ناشناس در يك حراجي در انگليس و ادعاي او مبني بر اهداي اين نقشبرجستهي تاريخي ايران به مركزي اروپايي كه تاريخ، فرهنگ و هنر ايران را اشاعه ميدهد، در شرايطي كه در داخل كشور دربارهي مشخصات خريدار اين نقشبرجسته مطلبي منتشر نشده است و حتا پس از گذشت چند هنوز مشخص نيست كه آيا ادعاي او مبني بر دادن اين اثر به مركزي اروپايي صحت دارد يا خير، مدير كل حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ اميد غنمي ـ دربرابر پرسش خبرنگار ايسنا دربارهي شرايط ايران پس از فروش اثر و اقداماتي كه براي بازگرداندن نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي ميتوان انجام داد، از پاسخگويي امتناع كرد و گفت: من هيچ خبر جديدي دربارهي سر سرباز هخامنشي ندارم[!]
اما اين درحالي است كه دفتر حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، جايگاهي است كه پيگيري اين موضوع بيش از هر بخش ديگر، به آن مربوط ميشود و با دادن اطلاعات دقيق از آنچه در حراجي گذشته و اقداماتي كه از اين پس ميتوان انجام داد، به ارايهي اطلاعات دقيق و شفاف به جامعه از طريق رسانهها ميتواند كمك كند.
ازسوي ديگر، قائممقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ حميد بقايي ـ نيز پس از دو روز پيگيري خبرنگار بخش ميراث فرهنگي ايسنا، به پرسشهاي مطرحشده پاسخي نداد و انجام اين كار را برعهدهي مدير كل روابط عمومي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گذاشت.
سيدرضا موسوي در گفتوگو با خبرنگار ايسنا، دربارهي مشخصات خريدار نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي، گفت: با وجود بررسيهاي زياد در اينباره، هنوز نتوانستهايم، بفهميم چه كسي اين شيء را خريده، حتا در سايت حراجي كريستي نيز نامي از او برده نشده است.
مدير كل روابط عمومي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري دربارهي دادن اثر به مركزي اروپايي كه تاريخ، فرهنگ و هنر ايران را اشاعه ميدهد، اظهار داشت: اين مساله توسط سازمان در دست پيگيري است كه آيا چنين موسسهاي وجود خارجي دارد يا خير و شخص خريدار به چه منظوري قصد دارد، اين نقشبرجسته را به اين موسسه كه دربارهي فرهنگ و تمدن ايران بررسي ميكند، اهدا كند.
وي در تحليل سخنان خريدار ناشناس و اهدا كردن يا نكردن اين نقشبرجسته به موسسهاي كه دربارهي ايران بررسي ميكند، تاكيد كرد: ازسوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري چندبار اعلام شده كه نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي به ايران تعلق دارد و بخشي از مجموعهي تخت جمشيد (پارسه) است.
او با اشاره به اينكه مدتها نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي پس از سرقت، مفقود بود و ايران در بررسيهاي خود براي پيدا كردن آن، نام آنرا در حراجي ديد و شكايت و پيگيري آنرا انجام داد، ادامه داد: با توجه به اينكه انگليس و ايران عضو قطعنامهي 1993 اتحاديهي اروپا هستند، ازسوي دولت انگليس كملطفي شد كه قطعه به ايران بازنگشت.
وي همچنين با اشاره به پيشنهاد پرداخت هزينهي نگهداري اين قطعه براي مدت 30 سال به مالك فراسوياش و موافقت نكردن او، بيان كرد: اين درحالي است كه اين قطعه با قيمت 580 هزار پوند يعني فقط 80 هزار پوند بالاتر از قيمت پيشنهادي ايران فروخته شد و آنها بايد مالياتها و هزينهي حراجي را نيز پرداخت كنند، درحاليكه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري معقولانه پيش رفت، ولي نتوانست كاري انجام دهد.
موسوي خريد نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي را ازسوي ايران، رسمي كردن خريد اجناس قاچاق ايران در هريك از حراجيها دانست و انجام آنرا منطقي و عقلاني ندانست و ادامه داد: اقدامات قانوني لازم ازسوي ايران انجام شدند و تا اين حد جلو آمديم؛ ولي در عمل ديگر نتوانستيم كاري انجام دهيم.
وي با جهاني دانستن جايگاه سر سرباز هخامنشي، تاكيد كرد: چون جايگاه اين نقشبرجسته در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است، جايگاهي جهاني دارد. به همين دليل، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از خريدار ناشناس شكايت قانوني ميكند و حق پيگرد قانوني را نيز دارد.
او با بيان اينكه بايد به قضيهي نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي با دقت بيشتري نگاه شود، اضافه كرد: بهدليل جهاني بودن جايگاه اين نقشبرجسته، ما بايد از حريم جهاني آن دفاع كنيم، تا اگر در مكاني حراج شود و كشور ديگري قصد خريد آنرا داشت، آن كشور و كشورهاي ديگر به اين حريم جهاني احترام بگذارند و آنرا به ايران بازگردانند.
مدير كل روابط عمومي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري افزود: از آنجايي كه طبق قوانين، اين شيء تاريخي بينالمللي است و به مجموعهاي جهاني از كشوري متعلق است كه در سطح جهان مطرح است و ما مدعي سرقت آن از كشورمان هستيم، اعلام شكايت ميكنيم و اقدامات قضايي و پيگرد قانوني آنرا انجام ميدهيم.
موسوي گفت: كسي كه نقشبرجستهي سرباز هخامنشي را خريده است، با علم به اينكه اگر كسي آنرا بخرد از او شكايت ميشود، اين كار را كرده و چون سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري موضع خود را در اين زمينه اعلام كرده، اين خريدار در واقع، يك شيء سرقتي را كه به همهي دنيا تعلق دارد، خريده است.
وي دربارهي كاري كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اكنون بايد انجام دهد، توضيح داد: ما منتظريم، اين شخص پيدا شود، تا اگر ميخواهد نقشبرجسته را به آن مركز اروپايي اهدا كند يا هر كاري ديگري انجام دهد، شكايت خود را مطرح كنيم؛ بايد اين اتفاق بيفتد تا بتوان كاري كرد.
او با اشاره به سخنان يك وكيل دادگستري كه به قطعنامهي 1993 اشاره كرده است، گفت: طبق اين سخنان و براساس آن قطعنامه، نقشبرجستهي سر سرباز هخامنشي به ايران تعلق دارد و اگر به هر موزهاي در اروپا يا هر جاي ديگري وارد شود، چون به سرقت رفته است، بايد به ايران برگردد؛ مگر قوانيني كه در اين قطعنامه مطرح شدهاند، شامل حال اين قضيه نميشوند؟
مدير كل روابط عمومي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري دربارهي وكلايي كه ايران براي اين پرونده گرفته بود، اظهار داشت: وكلاي تسخيري سازمان در اين زمينه آشنايي كامل داشتند؛ مگر ميشود، سازماني به اين بزرگي وكيلي را بگيرد كه توانايي انجام اين كار را نداشته باشد. در اينباره ازسوي ديگر وكلا ايراني، مقداري كملطفي شده است.
مدير كل دفتر اموال تاريخي منقول سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز در اينباره به خبرنگار ايسنا گفت: حرف خريدار ناشناس ملاك نيست، چون ايران عليه او نيز شكايت دارد.
جليل گلشن با اشاره به سخنان رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه اعلام كرده است، اگر سرباز هخامنشي به هر كشوري وارد شود، ازسوي ايران عليه آن كشور شكايت قضايي خواهد شد، افزود: ايران اصرار دارد تا اين نقشبرجسته را به محل اصلي خود بتواند برگرداند. به همين دليل سازمان شكايت حقوقي خود را تا پايان كار ادامه ميدهد.
وي دربارهي اطلاعات بيشتر در اين زمينه اظهار كرد: مدير كل حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ اميد غنمي ـ حتما از كل قضيه اطلاع دارد، چون اين پرونده به او و دفتر حقوقي مربوط است.
رييس كميتهي ملي موزههاي ايران (ايكوم) نيز در اينباره به خبرنگار ايسنا گفت: لازم بود كه نخست براساس كنوانسيون 1970 استرداد اموال فرهنگي، بررسي شود كه آيا اين قضيه را نيز شامل ميشود يا خير؟
احمد محيط طباطبايي ادامه داد: از آنجايي كه اين سرقت به قبل از سال 1970 ميلادي مربوط است، پس ايجاب ميكند كه در اين زمينه تلاش كنيم.
به عقيده او، خريد اين اثر توسط ايران ميتوانست كار پسنديدهاي باشد، تا نقشبرجستهي هخامنشي به ايران بازگردد.
انتهاي پيام
نظرات