/همايش حكمت فردوسي/ محمدرضا صرفي: فردوسي فيلسوفانه تفسير ميكند
مدرس دانشگاه شهيد باهنر کرمان گفت: با تسامح ميتوان شاهنامه را يک اثر تاريخي و فردوسي را يک تاريخنگار دانست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خراسان، محمدرضا صرفي در دومين همايش پژوهشي آثار و احوال حکيم ابوالقاسم فردوسي "حکمت فردوسي از تهران تا توس" با بيان اينکه فردوسي در ضمن حکايات و داستانهايش در تلاش است که ماجراهايي را که بر ملت ايران اتفاق افتاده، تدوين کند، اظهار داشت: بنياد شاهنامه بر تاريخ است و ساختار شاهنامه، ساختار تاريخي است، و با آن تشابه زيادي دارد.
او با اشاره به سهم فردوسي در تاريخ گفت: بيان سلسلهوار وقايع هدف يگانه فردوسي نيست. هر چند اين امر خود ارزشمند است، بلکه علاوه بر اين فردوسي درصدد است با يافتن پاسخ براي سه پرسش اساسي چرا وقايع اتفاق افتاد؟ چگونه اتفاق افتاد؟ و جايگاه و نقش انسان در وقوع آن چيست؟ اثري بيافريند که از نظر فکري پاسخهايي به وضوح و روشني هر چه تمامتر بيابد.
وي با اعتقاد بر اينکه شيوه تفسير فلسفي را از نظر بيان ميتوان در شاهنامه نگاه کرد، افزود: فردوسي فيلسوفانه سخن نميگويد؛ اما فيلسوفانه به تفسير وقايع ميپردازد و بنابراين روش او يک تفسير خاص دارد.
اين مدرس دانشگاه يادآور شد: عنصر روايت در شاهنامه چشمگير است؛ چون روايت در سادهترين تعريف خود از تسلسل منطقي برخوردار است و با صداي راوي بيان ميشود، که اگر رشته روايت گسسته شود، کلام او ارزش هنرياش را از دست ميدهد.
صرفي با بيان اينکه فردوسي فهمي خاص از تاريخ داشته و فلسفه ويژهاي را در آن جستوجو کرده است، گفت: فردوسي براي بيان نقطههاي فلسفي خود قاعدههايي را از ابتدا تا انتها روايت ميکند که همان فاصله گرفتن از وقايعنگاري صرف و کشف قوانين حاکم بر وقايع است.
او با بيان اينکه فردوسي، تاريخ، حماسه و اسطوره را يک جريان مستمر و واحد ميبيند، گفت: رويدادهاي تاريخي براي فردوسي يکبار اتفاق نميافتد؛ بلکه وقابع يا حداقل اثرشان باقي ميماند. به عبارتي فردوسي سعي ميکند به کشف جوهره انساني در وقايع تاريخي بپردازد و به نظر او، تاريخ قانونمند است.
وي با تأکيد بر اينکه فردوسي در ساخت يک نظام تاريخي قانونمند تلاش ميکند، اظهار داشت: خطوط عمده فلسفي فردوسي در ناپايداري دنيا خلاصه ميشود، که اين امر سبب شکلگيري وظايف انسان ميشود، يا عبرت گرفتن از وقايع که زماني امکانپذير است، که آگاهانه باشد.
صرفي گفت: در شاهنامه، حادثه تازگي خودش را دارد؛ اما در عين حال در هر روز و در هر حادثه تصويري از گذشته ديده ميشود. همچنين در شاهنامه شکست شاهد فساد تدريجي بين مردم و رهبران است.
مدرس دانشگاه شهيد باهنر کرمان در ادامه به اتلاقهاي زماني در شاهنامه و عنصر «اعاده» و «تکرار» اشاره کرد و گفت: فردوسي اعاده و تکرار را در نيش و نوش زندگي و حوادث و وقايع ميبيند. حوادث شاهنامه بيانگر مبارزه ميان دو نيروي خير و شر است و شاهنامه دنياي توحيدي است.
محمدرضا صرفي افزود: در جهان شاهنامه انسان حق انتخاب دارد و به نظر او بدون آزادي، فضيلت و رذيلت انسان ارزشي ندارد. هر چند آزادي در شاهنامه بي حد و حصر نيست و انسان شاهنامه چارچوبهايي جهتدار دارد و امکان انتخابهاي متعدد نيز برايش وجود دارد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات