اصفهان شهرگنبدهاي فيروزه‌اي، شهرفرهنگ و هنر، شهر ميدان نقش جهان که بلافاصله انسان را به ياد موزه صنايع دستي آن مي‌اندازد، مكان‌هايي كه روزگاري هم صنايع دستي را توليد و هم به فروش مي‌رساندند، اما اكنون اين مغازه‌ها در حال تغيير و تبديل به مكان‌هايي ديگر هستند كه ارزش هنرهاي چند صد ساله اين مرز و بوم را ندارند، چرا كه با آمدن برخي صنايع دستي كشورهايي همچون هند، پاكستان و چين جايي براي فروش صنايع دستي ايراني،آن‌هم در خانه خود نگذاشته‌اند. در همين رابطه خبرنگار ايسنا به گفت وگو با برخي از استادان و فروشندگان صنايع دستي ميدان نقش جهان پرداخته كه ماحصلذ آـن در پي مي‌آيد.
حسين سلجوقيان استاد قلمزني، پيرمرد 67 ساله‌اي است که به گفته خود 55سال ازعمرخويش را صرف هنر قلمزني کرده است. وي در مورد وضعيت صنايع دستي اصفهان به خبرنگار ايسنا گفت: مغازه من زماني 18 الي 20 کارگر داشت و هرروز به همراه ديگر همكاران ازصبح تا شب با چکش کار مي‌کرديم، اما حالا همه جمع شده‌اند وديگرگاه به گاه صداي چکش به گوش مي‌رسد.
اجناس چين، پاکستان و هندوستان جايگزين کارهاي ايراني شده است
وي افزود: صنايع دستي ظرف بيست سال گذشته نابود شده، زيرا هيچ حمايتي و تشويقي صورت نگرفت، ازسوي ديگرجنس خارجي نيزوارد کردند. مقدار زيادي از اجناسي که امروزه در ويترين مغازه‌هاي ميدان نقش جهان وجود دارد خارجي است، اجناس چين و پاکستان و هندوستان جايگزين کارهاي ما شده است. زماني خارجي‌ها که به من دلارمي دادند قبول نمي‌کردم، مي‌گفتم برويد بانک پولتان را تبديل به ريال کنيد تاحاضرباشم معامله کنم، حالاهمه عاشق دلارهستند. آن زمان دلار5 تومان بود، اما حالا925 تومان شده است.
اوبا بيان اينكه دولت بايد به صادرات صنايع دستي کمک و از آن حمايت نمايد و به کمک‌رساني به کارگران اين عرصه بپردازد تصريح كرد: يک گردنبند تزئيني مسي که تعدادي مهره با شکل‌هاي مختلف به آن آويزان است، حاصل زحمت يک صبح تا شب کارگري است كه با قيمت 2000 تومان توسط مشتري خريده مي شود و حدود 700 تومان هم هزينه مس آن داده شده، يعني چنين کارگرهنرمندي روزي 1500تومان درآمد دارد، اما اين هنرمند با اين مبلغ چگونه مي‌تواند زندگي کند؟ اگرهم اينها را با قالب و دستگاه درست کنند که ديگراسمش صنايع دستي نيست و از بعد هنري ارزشي ندارد.
اين استاد قلمزني اظهار داشت: اگرجوان‌ها را تشويق به کارکنند سطح فساد هم کاهش پيدا مي‌کند، اگريک جوان مشغول کارباشد به دنبال دزدي واعتياد وفسادهاي ديگرنمي‌رود. قبلا مردم وتوريست‌ها شب تاصبح را در پل خواجو با امينت کامل سپري مي‌كردند، اما حالا کيف طرف را مي‌دزدند، خب اين جوان بيکاراست که کيف آن توريست را
مي‌دزدد، چون اگرکار داشت که دنبال چنين اعمالي نمي‌رفت.
مشكلاتي كه اجناس خارجي براي صنايع دستي اصفهان ايجاد كرده است
سلجوقيان در مورد مشكلاتي كه اجناس خارجي براي صنايع دستي اصفهان ايجاد كرده گفت: بايد اين سوال را مطرح كرد كه به چه علت اين كشورها بايد اجناس بي‌کيفت خود را به ايران مي فرستند؛ ما بهترين صنايع دستي رابه همه دنيا صادر مي‌کنيم. فقط نيازمند کمي حمايت ازطرف مسئولان مربوطه هستيم.
وي با نشان دادن سيني بزرگي که بر سردر مغازه‌اش آويزان کرده بود گفت: حکاکي‌هايي که روي اين سيني وجود دارد جنگ نادرشاه با هندي‌ها را نشان مي‌دهد، تمام اجناسي که ما ساخته‌ايم؛ صنايع دستي واقعي اصفهان است؛ درهمه دنيا هم ارزش واعتباردارد .
وي با اشاره به صنايع دستي كه در مغازه خود وجود داشت ادامه داد: قبلا تمام اين جنس‌ها به نقاط مختلف دنيا صادر مي‌شد.حالا از بقيه كشورها اجناس صنايع دستي را به ايران مي‌آورند،مانند اجناسي که امروزه دربسياري ازمغازه ها متاسفانه شاهد آن هستيم.
سلجوقيان سپس چند گلدان بزرگ سرتاپا قلمزني شده را نشان داد وگفت: اين گلدان‌ها را با دستان خودم ساخته‌ام اما مشابه آنها را هم چيني‌ها ساخته‌اند كه اگر مقايسه كنيد به خوبي متوجه كيفيت آن خواهيد شد.
اين استاد قلمزني گفت: با وجود تمام آثارارزشمندي که دراين مغازه وجود دارد ازصبح تا شب فقط چند کارت پستال فروخته‌ام.
خريداري براي صنايع دستي خود نداريم
حسن کلاهي نژاد - استاد مليله‌کار - نيز در گفتگو با خبرنگار ايسنا گفت: مليله؛ قطعات فلزي به نازکي نخ است كه دقيقا درهم بافته شده و بدون هيچ چسب يا لحيمي درست شده‌اند.
وي كه دراثرکارظريف و پردقت ميله‌کاري چشمانش ديگر ديد مناسبي نداشتند توضيح داد: در حال حاضر خريداري براي فروش صنايع دستي خود نداريم، زيرا مليله بايد ازايران بيرون رود تا به فروش برسد.
وي ادامه داد : صنايع دستي ايران و به تبع اصفهان هرسال افت کرده است؛ اين مشكل هم ناشي از ورود بي رويه اجناس خارجي است.
او در پاسخ به اين سوال که آيا درمغازه خود هم جنس چيني دارد؟ گفت: يک دفعه آوردم؛ هم قيمتش خوب بود و هم استقبال خوبي ازآن شد، ولي چون به صنايع دستي خودمان لطمه مي‌زد ديگرجنسي خارجي نياوردم.
اين استاد مليله تصريح كرد: قيمت مس يا برنج که مواد اوليه آن خيلي ازصنايع دستي گرانتر شده، لذا کارگرهم ديگر نمي‌تواند چيزي بسازد.
وي در مورد اينكه آيا قيمت اجناس نسبت به افزايش هزينه ها بالا نمي‌رود؟ گفت: مردم قدرت خريد اجناس گران قيمت را ندارند به عنوان مثال گلداني که زماني 2000تومان مي فروختم را حالا؛ بايد 4000تومان پول براي تهيه موادخامش بايد بپردازم . شايد ازراه توليد همين يک قطعه 10نفر ارتزاق کنند، ولي درشرايط فعلي اين 10 نفراز نان خوردن افتاده‌اند.
اجازه نمي‌دهند كه گردشگران آزادانه خريد كنند
كلاهي نژاد در مورد نقش جهانگردان اظهار داشت: همين تعداد کم توريست راهم راهنماها هرکجا که مايل باشند
مي‌برند و اجازه نمي‌دهند گردشگران آزادانه خريد نمايند.آنها قبلا با دو الي سه مغازه خاص هماهنگ مي‌کنند و در عوض گرفتن درصد بالايي ازپول دريافتي فروشنده، توريست‌ها را به مغازه مورد نظر مي برند.
وي افزود: ازسال 1370به بعد تعداد توريست‌ها روند نزولي داشته است، چرا كه قبلا كه جنس خارجي وارد نمي‌شد؛ توريست هم زياد بود، لذا وضعيت صنايع دستي نيز خوب بود.
وي در خصوص افزايش گردشگران در ايام نوروز گفت: تاثيرمثبتي دارد ولي قدرت خريد مردم هرسال کمترمي شود.قبلا مردم گلدان 30000توماني مي خريدند حالابه دنبال گلدان 3000توماني هستند. با هزينه اقامت وخورد وخوراک ورفت وآمدشان ديگرهزينه‌اي براي خريد صنايع دستي نمي‌ماند.
از دولت مي‌خواهيم به کارگران يارانه پرداخت شود
اين استاد مليله كار در مورد راه حل مشكل فروش صنايع دستي در كشور اظهار داشت: ما که هرچه حرف زده‌ايم
فايده‌اي، نداشته است، ولي از دولت مي‌خواهيم به کارگران يارانه پرداخت شود. شايد با داشتن مغازه وضعم بهترباشد ولي بايد ازآن کارگرقلمزن حمايت کنند. ما هم وقتي مي بينيم آن کارگر توان درست کردن صنايع دستي را ندارد مجبور مي‌شويم به اجناس وارداتي روي آوريم، هرچندکه همان جنس‌هاي وارداتي هم روي دستمان مي‌ماند.درصورتي که جنس ايراني واقعا کيفيتش عالي است .
حقوق 6 هزار توماني يك كارگر قلمزن!!
وي افزود: در حالي‌كه يک کارگرساختماني روزي 10 هزارتومان حقوق مي‌گيرد، ولي کارگر قلمزن روزي شش هزارتومان دريافت مي‌كند ،چرا كه قدرت خريد مواد اوليه را ندارد، من هم نمي‌توانم كمكي به اين كارگر كنم؛ زيراکار قبلي‌اش هنوز به فروش نرفته است.
شريفيان - استاد نقره‌کار - نيز در مورد فروش صنايع دستي خارجي در اصفهان به خصوص چيني به خبرنگار ايسنا گفت: عيد سال قبل به جاي آثارايراني اجناس چيني آورده بودم؛ خيلي هم شيك و البته بي‌کيفيت بودند، قيمت پايين و فروش بالايي داشتند، درصورتي که ميدانم اگراجناس خودمان اينجا بود؛ شايد حتي يک قطعه‌اش هم فروش
نمي‌رفت، زيرامردم قدرت خريد ندارند. چرا كه مسافرنوروزي که پول مختصري آورده تا5 الي10 روزاستراحت کند قدرتي براي خريد صنايع دستي ندارد.
او براي حل مشکلات صنايع دستي حمايت‌هاي دولتي ومديريت قوي و جهت‌دار را لازم دانست به خصوص درمورد تعاوني‌هاي صنفي و با اشاره به يک جفت گلدان گفت: من که اين اثررا مي‌سازم نبايد نگران فروش آن باشم، درصورتي که دوسال است روي دستم مانده، بعد از هزارزحمت ومشقت که يک قطعه درست مي‌شود بايدآن را پشت شيشه مغازه بگذاريم وهمين طورنگاهش کنيم تا ببينيم کي فروش مي‌رود.
کسي ازجوان‌ها به سمت هنرهايي مثل ميناسازي، قلمزني،خاتم‌سازي يا مينياتور نمي‌آيد
وي با ابرازنگراني از اين وضعيت اظهار داشت: ديگرکسي ازجوان‌ها به سمت هنرهايي مثل ميناسازي،قلم زني،خاتم سازي يا مينياتورنمي‌آيد و اين هنرها آرام آرام دارند به فراموشي سپرده مي‌شوند.در حال حاضر نيز بسياري ازافراد به تدريج شغل‌هايشان راعوض مي‌کنند. چون مي‌دانند که درآمدي ندارند.
او ادامه داد: با پرداخت يک مبلغ سنگين مغازه خود را اجاره کرده‌ام، چون در محيط توريستي ميدان امام باشم، براي آنکه اجناسم را توزيع کنم؛ ولي نتيجه نداده؛ يکسال است که اينجاهستم اما فروشم واقعا صفربوده، به دودليل يکي اينکه تاجرنمي‌تواند به راحتي اين جنس را ازکشورخارج کند و ديگر اينكه به دليل وجود اجناس بسيارارزان قيمت وارداتي که بازارراخراب کرده است، باعث شده فروش صنايع دستي ما پايين آيد.
بايد جلوي اجناس صنايع دستي وارداتي گرفته شود
شريفيان با بيان اينكه بايد جلوي اجناس صنايع دستي وارداتي گرفته شود گفت: آنقدرهزينه واردات اجناس خارجي ارزان شده که با وجود آنكه هزينه گمرکي اين اجناس دوبرابرشده، ولي بازهم سود دارد.اما در كشور ما مس سال قبل کيلويي8000تومان بود كه الان قيمت آن 12000 است، در حالي كه اين وضعيت براي من نوعي تا وقتي قابل ادامه است که نقدينگي‌ام به صفربرسد. آنگاه من هم مجبورم يا مغازه سوپرمارکت بزنم يا مغازه‌ام راگزفروشي کنم. چنين شغل‌هايي هم اگرروزي مجبورشوم به آنها روي آورم واقعا دردرونم زجرمي‌کشم. من تحصيل کرده هستم، ولي چون به اين کارعلاقه داشتم وارد آن شدم.
اين استاد نقره كاري تصريح كرد: معتقدم تعاوني‌ها نقش بسيارقوي مي توانند در مورد ارتقا صنايع دستي باشند، اما با اعمال مديريت قوي ودلسوز، به عنوان مثال قبل انقلاب مواد اوليه را باقيمت منصفانه دراختيارما قرارمي‌دادند، بعدهم توليدمان را با قيمت منصفانه مي‌خريدند، ازطرفي خريدارهم مي‌دانست که فروشنده کلاه سرش نمي‌گذارد؛ بلکه دارد يک جنس از توليد به مصرف را با قيمت واقعي‌اش مي‌خرد. در حال حاضر هم اگر چنين فضايي ايجادشود بسيار راهگشاخواهد بود.
استادان بزرگي داريم که درکنج خانه نشسته‌اند
شريفيان گفت: الان استادان بزرگي داريم که درکنج خانه نشسته‌اند يا اگراندک پولي دارند، به خريد و فروش سکه ودلار مي‌پردازند .يقينا اوهم اين کار را برخلاف ميلش انجام مي‌دهد، ولي چه کند كه فشارهاي اقتصادي زندگي کمرش راخم کرده ومجبور به اين کارشده است.
كلاهي نژاد درباره علت ارزان يودن اجناس وارداتي گفت: دولت به بهترين نحو ازآنهاحمايت مي‌کند؛ مثلا جنس‌هاي چيني که سال قبل آورده بوديم از لحاظ كيفيت بسيار پايين بود، در حالي كه اجناسي كه ما درست مي‌كنيم شايد تا 200سال ديگرهم ارزش داشته باشد وقابل استفاده است. يقينا دولت اين كشورها از توليد كنندگانشان حمايت مي‌کند و هزينه‌اي هم بابت گمرك نمي‌گيرند تا بتوانند راحت آن جنس راازکشور به کشورديگري منتقل كنند. اما چرا دولت ما بايدپولي را که بابت گمرک صنايع دستي وارداتي مي‌گيرد؛ صرف تعاوني‌هاي ما نکند تا به نوعي اين ضرر راجبران کند؟
دولت با پرداخت وام به هنرمندان صنايع دستي مانع افول كارشان شود
وي افزود: دولت مي‌تواند با پرداخت وام‌هايي به هنرمندان صنايع دستي مانع افول كارشان شود. من اگر ذهنم آزاد باشد مي‌توانم خلاق باشم چون کارم رادوست دارم، ولي متاسفانه مشکلات به وجود آمده جايي براي خلاقيت‌ها نگذاشته است.
اين استاد هنرمند گفت: در حال حاضر كارگري كه آجرروي آجر مي‌گذارد درآمدش ازمن هنرمند بسياربيشتراست.اما من نه بيمه هستم، نه پشتوانه‌اي دارم و چنانچه حمايت نشوم مجبورم اين رشته راکنارگذاشته وبه سراغ يک کارکاذب وکم ارزش بروم.
وضع صنايع دستي الان زير صفر شده است
کرباسي - هنرمند مينياتوريست - نيز در گفتگو با خبرنگار ايسنا با بيان اينكه وضعيت صنايع دستي در حال حاضر روزگار خوبي را پشت سر نمي‌گذارد گفت : وضع صنايع دستي الان زيرصفرشده است.اصلا انگارهنردراين مملکت مرده است ولي علت آن رانمي‌دانم، خدا را شکر كه ما در زمينه مينياتورمشکل واردات نداريم، ولي خرج ودخلم هم با هم
نمي‌خواند،آن هم بعداز پنجاه سال کار؛ دراين سن هم نمي‌توانم رو به سوي کارديگري بياورم.در حال حاضر درآمد يك استادهنرمند ازيک کارمندعادي کمتراست.
او با اشاره به تابلويي كه در مغازه‌اش داشت گفت: حدود يک سال است که اين تابلو در مغازه‌ام مانده، ولي هنوزفروش نرفته است. اسم‌مان است که هنرمنديم، ولي واقعا ديگر ازحد تحملمان گذشته است.
وي با بيان اينكه قبلا صنايع دستي اصفهان را به ترکيه مي بردند و پول خوبي هم بابت آن مي‌پرداختند اظهار داشت: بعد از حادثه 11سپتامبر؛ تعداد توريست‌ها بشدت کم شده كه بر روي کارما تاثيرخيلي بدي داشت؛ يعني در واقع کارصنايع دستي خوابيد. متاسفانه در اين ميان الان کساني فروشنده صنايع دستي شده‌اند که دست چپ وراستشان راهم نمي‌شناسند.
مشکلات صادرات صنايع دستي كشورمان بايد حل شود
صادقي - استاد خاتم‌کار - نيز به خبرنگار ايسنا در مورد وضعيت صنايع دستي در اصفهان گفت : بايد مشکلات صادرات صنايع دستي كشورمان حل شود.مشکل مااين است که اجناس صنايع دستي كشورمان صادرنمي شوند؛ با وجود چهل سال سابقه خاتم کاري ؛ الان شب ها آخرازهمه مغازه دارها به خانه باز مي‌گردم.
وي افزود: مواداوليه صنايع دستي گران است؛ قيمت آن در حال حاضر دوبرابرشده است؛ درحالي كه اجناس ما را نمي خريدند، حالا قيمت فلزات هم بيشترشده كه با اين وجود اصلاخريد نمي‌رود. هفته‌اي چندبارهنرمندان صنايع دستي به مغازه من مي‌آيند تا سفارش جديد بگيرند، ولي چون هيچ فروشي نداريم نمي توانيم سفارشي به آنها بدهيم.درست است که ميدان امام و توريست‌هايش شهرت بسياري دارند، ولي مي توانم قسم بخورم که مادرطول سال يک دلارهم از دست توريست‌ها نمي‌گيريم، چون راهنماها آنها را به جاهاي مخصوصي مي برند که ازقبل هماهنگ کرده‌اند تا بتوانند بابت آن40 درصد پورسانت بگيرند، مافقط تماشاچي هستيم، ازطرفي مردم هم به ما کنايه مي زنند که امثال ما باتوريست‌ها سروکارداريم، اما اين امر در حالي است كه چندسال است کمترين معامله‌اي با جهانگردان نداشته‌ايم.
اين هنرمند خاتمكار با اشاره به آتش سوزي پنج سال پيش كه منجر به سوختن بيست وهشت مغازه ميدان امام شد گفت: شب خوابيديم صبح آمديم ديديم مغازه‌مان آتش گرفته است.درست است كه مال دنيا ارزشي ندارد، ولي من کليه‌ام را روي اين مغازه گذاشته‌ام.ازاول صبح تاآخرشب اينجاهستيم، بلکه ازيک ارگاني سفارش چهارعدد قاب به ما بدهند.
وي با توجه به اينكه خاتم ختم همه هنرهاست اظهار داشت: اين کارخيلي زحمت دارد. حدود130 تا 140ماده اوليه با اين همه زحمت جنسي که فروخته شود؛ نهايتا10 تا 15درصد براي ما سود دارد.
وي تصريح كرد: در حال حاضر پنج درصد فروشنده‌هاي ميدان نقش جهان سازنده صنايع دستي نيستند كه اگر چنين بود وضع بهتربود.چون فلان هنرمند قدرت ادامه نداشته، مجبورشده مغازه‌اش راواگذارکند يا مغازه را ازپدرش به ارث برده بعد هم چون خودش هنرمند نيست وصرفا فروشنده است، برايش اهميتي ندارد جنس خارجي بياورد.
صنايع دستي يا سوپر ماركت؟
دهقاني - ديگر استاد خاتم‌کاري است كه به علت فروش نرفتن اجناس خود مغازه صنايع دستي‌اش را به سوپر ماركت تبديل كرده است، هر چند از اين كار دلش خون است، اما گويا چاره‌اي نداشته است. او در گفتگو با خبرنگار ايسنا
گفت: ازسن شش سالگي تاهمين دوسال پيش درکارصنايع دستي بودم؛ از زمان جنگ برنج که ماده اوليه کارما بود؛ قيمتش بالارفت. وروي بقيه مواداوليه هم اثرگذاشت.دستمزد کارگران هم بالارفت. در نتيجه صنايع دستي اصفهان ازکالايي که مسافران به عنوان سوغات به شهرخود مي‌بردند به چيزي که ديگر براي مشتري قابل خريد نبود تبديل شد.ازطرف ديگر نيز اجناس خارجي ازچين و پاکستان وهند وارد بازارشد که قيمت کمتري هم داشت، درنتيجه بازار صنايع دستي کساد شد.گل سرسبد صنايع دستي اصفهان هم كه فرش بود، يک سري ديگر از صنايع دستي هم مثل خاتم ،جاجيم و پارچه‌هاي قلم زني شده به همراه فرش از دور صادرات خارج شد. در حالي كه هرجاي دنيا با آوردن اسم فرش همه به ياد ايران مي‌افتادند، اما الان فرش ما در دنيا از مقام اول شايد به مقام چهاردهم رسيده باشد. دولت‌هاي مختلف نيزتلاش زيادي براي حل اين معضل کرده‌اند، اما صنايع دستي كشور ما چنان ضربات سختي خورده که به اين راحتي‌ها زنده نخواهدشد.
چيني‌ها عين صنايع دستي كشور ما را به قيمت بسيارارزان درست مي‌كنند
وي افزود: چيني‌ها عين صنايع دستي كشور ما را به قيمت بسيارارزان درست مي‌كنند؛ الان چيني‌ها ؛ ميناي اصفهان راتوليد کرده‌اند، ولي باکيفيت صفر؛ مشتري هم که قدرت تشخيص آن را ندارد.خاتم را هم درست كرده‌اند که حتي امکان شستشو هم دارد، البته درواقع يک لايه چاپي است که روي تخته چوب چسبانده مي‌شود؛ به راحتي هم داخل کشور مي‌شود.
اين هنرمند خاتمكار تصريح كرد: به جرات مي‌توانم بگويم 12سال است که اصلا بودجه جديدي براي صنايع دستي اختصاص نيافته است.
اصل کارصنايع دستي با حضور توريست محقق خواهد شد
وي تاكيد كرد: اصل کارصنايع دستي با حضور توريست محقق خواهد شد . توريست است که براي کارما ارزش قايل است وآن را مي‌خرد. مشکلات اصلي را بايد ازآنها زبان كساني كه در مناطق محروم ؛صنايع دستي را توليد مي كنند پرسيد. بحث ما برسراين نيست که چرا فروشنده درآمدش خوب نيست؟ به عنوان مثال قبلا تعدادي از زنان قالي
مي‌بافتند؛ بعد هم آن را يا جهزيه دخترانشان مي‌کردند يا مي فروختند وبه اين وسيله زندگي شان را تامين مي‌کردند؛اما حالا قالي که بافته شد بايد دربازار بگردد تا اينکه يک دلال به سراغش بيايد وقالي را مفت ازچنگش دربياورد؛ بعدهم چند برابر به توريست‌ها بفروشد.
او ادامه داد: فروشندگان ميدان نقش جهان هم در برخي مواقع به راحتي يك مجسمه پاکستاني را به عنوان قلمزني اصفهان به مسافران معرفي مي‌کنند. آنها هم که ازتخصص لازم برخوردار نيستند تاحقيقت رابفهمند.
وي تصريح كرد: در حال حاضر براي كمك به صنايع دستي سازان وام‌هاي 3ميليوني به هنرمندان مي‌دهند، اما اين در حالي است كه براي دريافت اين وام بايد وثيقه ملكي گذارم، اما من كه 33سال ازعمرم را دراين کارگذشته والان که حدود50 ساله هستم حتي يك خشت خام ندارم، چگونه مي‌توانم وثيقه ملکي بگذارم؟ اين کمک چه استفاده‌اي براي ما دارد. توليد کننده بااين دردسرمحصول را توليد مي کند.بعد به اوچک بلندمدت مي‌دهند که نه مي‌تواند با آن حقوق کارگر دهد نه مي‌تواند امرار و معاش کند.
دهقاني با بيان اينكه هنرهاي دستي اصفهان قدمت چندصدساله دارد گفت: چيني‌ها نيروي انساني شان فوق العاده زياد وارزان است. يك کارگرچيني حتي درعوض يک وعده غذا هم حاضر به کارکردن است؛ ازطرفي بسته بندي محصولاتشان نيزخيلي زيباست، ولي کيفيتش اصلا قابل مقايسه نيست.مثل آن مي ماند که بخواهي طلا و ذغال را با هم مقايسه کني. بعضي ازصنايع دستي هم مختص شهرهاي خاصي است. مثلاخاتم رافقط اصفهان وشيراز دارند. اين هنرمندان نسل درنسل کارکرده‌اند وظرافت‌هايي را به وجودآورده‌اند، ولي خارجي‌ها به حالت ماشيني توليد مي‌کنند ومتاسفانه کمترين اطلاع رساني به مصرف کننده که بايد انتخاب کند نمي‌شود ؛ فقط دراصفهان بيش از 10 نوع صنايع دستي داريم که بعضي ازآنها شايد براي خودمردم اصفهان نيزچندان شناخته شده نباشد.حتي اسم‌ها را اشتباه مي‌گويند. من مشتري اصفهاني داشتم که خاتم رابه اشتباه مي‌گفت خادم!! يا درمورد طرز تهيه آنها هيچ چيزي نمي‌داند.ما واقعا مانده ايم که چه کارکنيم واگر مي‌دانستم كه هيچگاه سوپرمارکت نمي زدم.خدا مي‌داند چقدر رفتم وآمدم ودرباره اثرات سوء کالاهاي وارداتي برصنايع دستي هشداردادم كه حتي يكي از مديران صنايع دستي به من گفت كه بروم همانند چيني‌ها توليد كنم؛ ناگزير باقي مانده جنس‌هايم را با تخفيف فروختم و مغازه راسوپرمارکت کردم. بعدهمان آقاي مديرآمد به مغازه‌ام وگفت كه اينجا محل رفت وآمد توريست‌هاست و ما آبرو داريم
اين هنرمند خاتمكار كه هنوز بر روي سردر مغازه‌اش صنايع دستي حك شده بود، اما به سوپرماركت تبديل شده در ادامه اظهار داشت: زماني فقط به اين فکرمي‌کرديم که چه کارکنيم هنرمان هرروز زيباترشود.حالا جاي آن هنرها به كيك و پفك و سيگار تبديل شده ومن واقعا هرروز زجر مي‌کشم، ولي راهي ندارم. زماني کارگاهي داشتم كه 10
- 15 شاگرد داشتم،آنهاراتشويق مي‌کردم که کاربهتري ارائه دهند.اما متاسفانه روزبه روز وضعم بدترشد.من جيب
بانک‌ها را با آن وام‌هاي 14درصدي پرکردم تا توانستم مغازه بخرم. الان همکارانم باوجود اينکه شايد خيلي ازمن هنرمندترهستند اعلام مي‌دارند اي کاش ما هم دومتراين مغازه راداشتيم سوپرمي زديم تا بتوانيم امرارمعاش کنيم.
بازار فروش صنايع دستي به گردشگران در چنگ دلال‌ها
وي افزود: يکي ديگرازمشکلات ما به نحوه خريد آن که بواسطه توريست‌هاست بر مي‌گردد وچون تعداد اين توريست ها کم است، دراين مورد هم هيچ اطلاعاتي ندارند به چنگ دلال‌ها مي‌افتند.
وي اضافه كرد: مواد اوليه خاتم ؛ مس وبرنج است كه ازيا طريق واسطه يا اينکه مستقيم به دست تعاوني مي رسد كه اين امر باعث بالا رفتن قيمت مي‌شود .الان قيمت يک کيلو برنج براي خاتم کار ده هزارتومان شده است همچنين تمام معادن وکارخانجات اين فلزات درايران است وتعدادشان هم کم نيست، اما قيمت بالايي دارند.کارگرهم که سرکار
مي‌آيد مجبورمي‌شود به بازارآزاد روي آورد. تعاوني‌ها هم فعال‌اند، اما چون سرمايه‌اي ندارند، به اعضاي تعاوني فشار مي‌آيد و بالاخره قيمت‌ها بالا مي‌رود. لذا نمي‌توان با جنس چيني مقابله کرد، البته اين دوجنس باهم قابل مقايسه نيستند. در همه دنيا هم اين را قبول دارند اما در اين ميان کاري که دولت توانسته انجام دهد اين است که يک سري
غرفه‌هاي نمايشي آن هم نه درحد فروش بلکه فقط درحد نمايش درکشورهاي مختلف داير كرده که البته هيچ اثري نداشته است.
دهقاني گفت: توليد صنايع دستي اصفهان آنقدرزياد است که سالانه به راحتي تا چهارالي پنج کشتي بارهم مي‌رسد.يک سري ارگان‌ها هم موظف بودند به عنوان هديه ازصنايع دستي اصفهان استفاده کنند، ولي آنهاهم نامنظم‌اند و تاثيرزيادي نداشتند .اخيرا هم که نهادهاي دولتي وسوسه مي‌شوند از خاتم چيني يا سايرمحصولات آنها استفاده کنند.توريست‌ها هم دراين حدي که به ايران مي‌آيند، اثرچنداني بر روي صنايع دستي ندارند .
صنايع دستي ما درايران وجهان حرف اول را مي‌زند
اين هنرمند خاتمكار با بيان اينكه صنايع دستي ما درايران وجهان حرف اول رامي زند تصريح كرد: ولي زماني سازمان صنايع دستي اصفهان دريک خانه خرابه دريک نقطه پرت بود.
وي با اشاره به ايام نوروز و استقبال گردشگران از صنايع دستي گفت: مسافري که مي‌آيد تشنه آن است که راجع به اين هنرها برايش توضيح دهيم، ماهم بسيارعلاقه‌مند به اطلاع رساني به مردم هستيم، ولي هيچ امکاني براي اين كار پيش بيني نشده، لذا اطلاع رساني هم به فروشگاه‌ها وخريد‌هايي که چندان اقتصادي نيست منحصر مي‌شوند و اين امر يکي ازضرباتي است که به صنايع دستي وارد مي‌شود، حل اين مشکل نيز تا حدود زيادي به عهده رسانه‌هاي گروهي است که درمورد صنايع دستي ونحوه توليدشان به مردم اطلاع رساني کنند.سازمان صنايع دستي هم بايد براي سازندگان غرفه بزند تا مشتري درحين کارآن‌ها راببيند تا بفهمد يک تکه خاتم طي يک روز و يک ساعت تهيه نشده است، وقتي مردم با روند تهيه ومشکلات ساخت صنايع دستي آشنا شوند، ارزش بيشتري هم براي آن قائل خواهند شد و اين امرسازنده را تشويق مي‌کند که برکيفيت محصولش بيفزايد.
آيا به زودي شاهد فراموشي صنايع دستي اصفهان خواهيم بود؟
وي با اشاره به اثرات طولاني مدت مشکلات عرصه صنايع دستي اظهار داشت: وضعيت صنايع دستي به گونه‌اي شده که بسياري ازهنرمندان در اين خصوص سرد شده‌اند و چنانچه سرمايه گذاري نشود وتعاوني‌ها تقويت نشوند؛ به زودي شاهد فراموشي صنايع دستي اصفهان خواهيم بود. درصورتي که اين صنعت پتانسيل آن را دارد که به راحتي مشکل بيکاري راحل کند و مي‌تواند منبع درآمد خانواده‌ها باشد، شرايط آن هم به گونه‌اي است که بستگي به سن وجنسيت فرد ندارد و در دنيا نيز الان به عنوان يک صنعت شناخته مي‌شود.
او افزود: درحال حاضر ترکيه بر روي صنعت توريست وصنايع دستي بسيار سرمايه گذاري كرده و استفاده‌هاي کلان هم مي‌برد، اما ما هم به راحتي مي‌توانيم اين صنعت را جايگزين نفت نمائيم تا سرمايه ملي‌مان ازبين نرود و مردم هم به کارگرفته شوند .
صنعتگراني كه سر در لاك خود فرو برده‌اند!
دهقاني اذعان داشت: در حال حاضر نخبگان صنايع دستي گوشه خانه‌هايشان سر در لاک خود برده‌اند و غصه
مي‌خورند كه نمي‌توانند هنرشان را ارائه دهند؛ درصورتي که بايد براي اين استادكاران شاگرد بگذارند تا هنرشان را به نسل هاي بعد انتقال دهند.همچنين اين کاراحتياج به برنامه ريزي بلندمدت دارد.
وي با بيان اينكه 27 سال است كه به صنايع دستي ايران بي‌توجهي شده است گفت: اين مشكل هم ظرف چند سال كوتاه حل نمي‌شود و نياز به برنامه ريزي بلند مدت دارد.آن کسي که سال ها تلاش كرده كه يك گلدان خاتم را به نمادي تبديل كند تا درکشورخارجي ؛اسم ايران زنده شود ارزش دارد. ولي اين هنرمند ازاول تاآخرعمردر يک خرابه زندگي مي‌کند، بعد هم هنرش را باخود به زيرخاک مي‌برد. فرزندانش هم به سراغ کارهاي ديگر مي‌روند.اگرازاين اساتيد بخواهند هنرشان را عرضه كنند حاضرند با شوق وذوق هم اين كار رابه ديگران انتقال دهند، ولي کسي ازآنها نمي‌خواهد چنين كاري كنند.
صنايع دستي ايران محبت مي‌خواهد
او با توجه به اين كه صنايع دستي ما محبت مي‌خواهد اظهار داشت: آن خانمي که قالي مي بافد بايد بداند که دولت پشتيبانش است.وام به اين بافنده بدهند و ازکارش استقبال کنند كه اين امر باعث تشويق هنرمند مي‌گردد وآن هنرهاي ذاتي وجودي‌اش هم زنده مي‌شوند.
اين هنرمند خاتمكار افزود: زماني خاتم فقط يک قاب بود، اما حالا 30 الي 40 نوع مختلف خاتم داريم.ازجاکليدي گرفته تا در ضريح وهمه اين‌هااشاخصه‌هاي فرهنگي کشور و شهر ماست.چه عيبي دارد كه معاونت صنايع دستي گسترده تر و شاخه شاخه بشود. اگرما تجمع بزرگ هنرمندان صنايع دستي را درشهرهاي اطراف داريم، چرا آنجا يک نمايندگي از تشكيلات صنايع دستي وجود ندارد؟. صنايع دستي هنوزنتوانسته يک مغازه براي خود درميدان امام داشته باشد که بتواند اجناس اعضايش را بدون واسطه به فروش برساند.
دهقاني اضافه كرد: تعاوني‌ها نياز به پاکسازي دارند، براي مثال بايد متوجه شويم آقايي که درتعاوني به عنوان بازرس انتخاب شده به چه نيتي آمده است.اصلاچه کسي به اين فرد راي داده، آيا آن فردي که لايق صنايع دستي بوده به اين فرد راي داده است.آيا اين فرد به چه صورت آمده وخودش را به عنوان يک بازرس يا يک مديرمعرفي کرده است. فرض کنيم بخواهند تعاوني‌ها را ازلحاظ مالي تقويت کنند؛ اما معتقدم بايد افرادي انتخاب شوند که دلسوخته اين کارباشند و باسواد باشند، دراين صورت وامي که دولت مي‌دهد با مساوات تقسيم خواهدشد و100 درصد بازدهي خوبي خواهد داشت.
انتهاي پيام
نظرات