/با چهارمين دوسالانه نقاشي جهان‌اسلام/ نادعليان: تقسيمات اين نمايشگاه يادآور غرفه پوشاك است جاي هنرمندان تثبيت‌شده و مشق دانشجو در دوسالانه نيست
يك مدرس دانشگاه تهران تاكيد كرد: آثار هنرمندان حرفه‌يي و مدعوان نبايد در چهارمين دوسالانه نقاشي جهان اسلام قرار مي‌گرفت، چراكه اصولا يک دوسالانه، نه جاي استادان تثبيت‌شده است و نه جاي جواناني که مشق‌هاي دانشگاهي را اريه مي‌دهند.
احمد نادعليان - هنرمند هنر جديد و مدرس دانشگاه تهران - درباره‌ي چهارمين دوسالانه نقاشي جهان اسلام در گفت‌وگويي با خبرنگار بخش هنرهاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: چهارمين دوسالانه نقاشي جهان اسلام مختص به نقاشي است. اين ويژگي مي‌تواند مثبت يا منفي باشد؛ من اصرار ندارم که الزاما اين دوسالانه نقاشي در زمينه‌هاي ديگر توسعه يابد و ترديدي هم نيست که ماهيت طراحي و نقاشي هنري بسيار متعالي است و نيز پايه و مبنايي ضروري براي هنر معاصر يا جديد است.
او چنين استدلال كرد كه در ادوار گذشته در ميان کشورهاي اسلامي کشور، ايران زمينه‌ساز و تعيين‌کننده چگونگي نقاشي بوده است. با اين پيشينه ايرانيان اين استحقاق و توانايي را دارند كه دوسالانه‌اي برگزار كنند كه صرفا مختص نقاشي باشد. اما در دوسالانه‌هاي نقاشي سنتي رواج دارند که بحث برانگيز هستند.
اين مدرس دانشگاه با اشاره به اينکه عمده نقاشي‌هاي ارايه شده در اين نمايشگاه با رنگ‌روغن انجام شده، و در گستره‌ي يک قاب بر ديوار ديده مي‌شوند، عنوان كرد: اين سوال پيش مي‌آيد که چه سياست‌گذاري باعث شده اين همه اثر با ويژگي‌هاي مصالح کار مشابه در کنار هم جمع شوند؟ نقاشي گذشته در عصر طلايي آن، در پيوند با ادبيات و محيطي همچنين معماري بوده است. اما تعريف امروزي ما از نقاشي چيست؟ چگونه مي‌توان نقاشي را تعريف کرد که عرصه را بر خلاقيت‌ها تنگ نکند؟ آيا نقاشي امروز ما بومي است يا جهاني؟ آيا فناوري‌هاي جديد جايگاهي در نقاشي امروز داشته است؟ سهم اين نوع آثار در دوسالانه به چه ميزان بوده است؟
نادعليان به خبرنگار ايسنا گفت: بسياري از نقاشي‌هاي نقاشان امروز ايران نه ارزش بومي دارند و نه ارزش تاريخي و نه ...، کميت نقاش و نقاشي فرماليست در ايران، و محدوديت‌هاي قلمرو شيوه‌هاي کاري هيچ توجيهي ندارد. از سوي ديگر نمايش بي‌توجيه تکراري آثار ارزشمند هنرمندان شناخته شده که در هنرمند بودن آنها ترديدي وجود ندارد، ارزش‌هاي موجود در کارشان را مخدوش کرده است.
وي با طرح پرسش‌ها و نمونه‌هايي عنوان كرد: استاد مدعو را چگونه انتخاب مي‌کنيم و چرا آثارش را در دوسالانه ارايه مي‌دهيم. آيا به‌راستي کار هنرمند جواني که کارش در مقابل استاد آيت‌الهي قرار گرفته بود با توجه به جوان بودنش مي‌تواند به‌عنوان استاد مدعو معرفي شود و نمايشگاه مدعوان با کار او شروع شود؟
آيا به‌راستي استاد محترمي که در سال 58 نقاشي را کشيده و سال‌هاست در ايران نيست، نقاشي‌اش ارزش ارايه در دوسالانه را دارد؟
نادعليان تاكيد كرد: درعين حالي كه براي اساتيد و توانايي‌هايشان احترام قايلم، اعتقاد دارم كه جاي آثار آنها در دوسالانه جهان اسلام نيست و ضروري است كه آثار آنها در گالري ثابت و فضايي موزه‌يي ارايه شوند.
او با اشاره به اينكه دليل درخواست نمايش ندادن مکرر اين آثار تثبيت شدن اين است که بعضي از اين آثار با همان امضا و يا اثري مشابه آنان در چنين نمايشگاه‌هايي بيش از 500 بار ديده شده‌اند، متذكر شد، اصولا يک دوسالانه، نه جاي استادان تثبيت‌شده است و نه جاي جواناني است که مشق‌هاي دانشگاهي را اريه دهند.
نادعليان تصريح كرد كه ضرورتي براي به‌نمايش گذاشتن اين همه اثر در نمايشگاه نيست و زماني‌كه ما همه چيز را انتخاب مي‌كنيم، يعني هيچ چيز را انتخاب نمي‌كنيم.
به زعم وي، دوسالانه جاي فردي است كه تجربه‌هاي مدرسه‌اي را انجام داده و به توانايي خاصي دسترسي پيدا كرده است. انتخاب آزاردهنده ديگر در اين دوسالانه تساهل در مقابل کارهاي بد است ولي به‌نوعي در كوچه و پس كوچه‌هايي فضاي نمايش قرار دهيم که حتا دانشجويان سال اول نقاشي متوجه شوند که چرا اين کار پشت ديوار پنهان شده است.
نادعليان با بيان اينكه بسياري از اين فضاهاي نمايشگاهي از ديد بصري، فضاي مرده محسوب مي‌شوند، افزود: شايد ملاحظاتي وجود دارد، اما نمايش اثر در يک موقعيت نامناسب کليت نمايشگاه را تحت تاثير قرار مي‌دهد.
به گمان اين مدرس دانشگاه، آثار ارايه شده در چهارمين نمايشگاه دوسالانه‌ي نقاشي جهان اسلام، با در نظر گرفتن ابعاد، مکان‌يابي درستي نشده‌اند. گاهي ديوارهاي بزرگ و آثاري با ابعاد کوچک و گاهي آثار در ديواره‌هايي که سقف کوتاه دارند و آثار به‌خوبي در آنجا نمي‌گنجند.
نادعليان همچنين درباره‌ي فضاي ايجاد شده در مجموعه گالري‌هاي صبا گفت: ديوارهاي كاذب ايجاد شده در اين مجموعه ضروري نيستند. اين نوع تقسيمات فضا، يادآور غرفه‌هاي پوشاک‌اند و مناسب نماش گذاشتن اثر هنري نيستند. چون فضايي که براي پارکينگ ساخته شده بوده به اندازه کافي گرفته و تنگ است.
وي معتقد است كه كميت آثار به اين نوع نمايشگاه صدمه مي‌زند و سياست‌گذاران و هيات انتخابي مي‌توانستند بحث كيفي آثار را بيشتر مورد توجه قرار دهند.
نادعليان افزود: با توجه به فراخوان عام و انتخاب گروهي چنين نتيجه‌اي قابل پيش‌بيني بود. چرا كه در ايران عمدتا نمايشگاه‌ها داراي يك هيات انتخاب هستند. اين نحوه انتخاب در كشورهاي ديگر منسوخ شده است و در هيچ دوسالانه رسمي معتبري، اعمال نمي‌شود. در روند مرسوم دوسالانه‌هاي حرفه‌يي، نه فراخوان جمعي وجود دارد و نه هيات انخاب.
وي گفت: در تمامي دوسالانه‌هاي رايج جهان امروز، يک انتخاب‌گر يا انتخاب‌گرهاي متعدد، با و گرايشات فکري متفاوت هنرمندان را مستقيما انتخاب مي‌کنند و يك نفر به‌عنوان مدير هنري يا دبير انتخاب‌گرها را هماهنگ مي‌كند. نقش انتخاب‌گرهاي مستقل آثار هنري در اين نوع نمايشگاه‌ها بسيار مهم است. معمولا آنها شرح حال و سوابق هنرمند را در نظر مي‌گيرد و در پايان روند رشد و دستاورد هنرمند ملاک انتخاب است. در حالي‌که در انتخاب هاي مبتني بر فراخوان و گروهي فقط اثري که نتيجه نهايي کار هنرمند است در مقابل هيات انتخاب قرار مي‌گيرد.
او با بيان اينكه، هدف يک انتخاب‌گر فقط انتخاب اثر خوب نيست، عنوان كرد: هنرمند در چه روندي به اثر خوب دسترسي پيدا کرده، نكته‌ي مورد توجه انتخاب‌گر است و در يک منظر کلي‌تر داشتن يك محتواي تعيين شده عمومي‌تر براي يک نمايشگاه، چينش و نحوه ارايه آثار در فضا بسيار مهم است و معناي كلي‌تري به نمايشگاه مي‌دهد. در نتيجه براي يک انتخاب‌گر حرفه‌يي افراد يک دوسالانه نه جاي افراد تثبيت شده‌اي است كه توانايي‌هايشان را براي ساليان سال تكرار مي‌كنند و نه هنرجوياني که در يک حوزه تجربي کار مي کنند.
اين هنرمند معاصر كه آثارش را در نقاط مختلف دنيا عرضه است، اظهار كرد: در سنت غلط رايج کنوني در ايران، هيچ‌کدام از اعضاي هيات انتخاب رسما پاسخگو و مسووليت‌پذير نيست.
او تاكيد كرد: آثار هنرمندان غير ايراني به لحاظ تفاوت شيوه کاريشان با هنرمندان ايراني عمدتا جذاب بودند. شايد بخش منسجم‌تر بخش آثار ساير ملل به‌شمار مي‌رفت. خصوصا آثار انتخاب‌شده از کشور مراکش انتخاب‌هاي بهتري بودند. شايد دليل آن، ارتباط نزديک فرهنگي و انتخاب کمتر مبتني بر فراخوان بوده است و شناخت بيشتر از فضاي نقاشي مراکش چنين نتيجه اي را دربر داشت.
وي يادآوري كرد: اصولا در دوسالانه‌اي که محدود به نقاشي است در يک حوزه بين‌المللي نبايد فراخوان داد. چون هيچ هنرمند حرفه‌يي و شناخته شده‌اي به جست‌وجوي فراخوان نيست و اگر کارش ارزشمند است اعتماد ارسال پستي آن‌را ندارد. او در کارگاهش کارش را انجام مي‌دهد و اين وظيفه ماست که او را کشف کنيم.
اين مدرس دانشگاه براي دوسالانه‌هاي آينده پيشنهاد كرد كه به‌جاي فراخوان چند انتخاب‌گر در حوزه‌هاي مختلف جغرافيايي جهان اسلام هنرمندان شاخص را انتخاب و دعوت کنند. به‌گمان او، لازمه‌ي اين امر اين است از هم اکنون چنين افرادي جست‌وجويشان را آغاز کنند.
احمد نادعليان با قدرداني از فرهنگستان هنر در برگزاري نمايشگاه هنرمندان جوان و هنرمندان شهرستاني از بي‌توجهي به هنر جديد در سياست‌گذاري‌هاي کلان آن انتقاد کرد.
وي گفت: اين انتقاد رسما به دست‌اندرکاران فرهنگستان هنر وارد است که چرا به‌صورت رسمي زمينه را براي هنر هنرمندان نسل جديد فراهم نمي‌کنند. اگرچه براي شخص من و هنرجويانم اين امكان وجود داشته و دست اندرکاران چند نمايشگاه نهايت همکاري را داشته‌اند كه در نمايشگاه طبيعت و نمايشگاه بزرگ عاشورا كار چند رسانه‌يي و يا چيدمان ارايه دهم، اما اين امكان براي همه وجود نداشته و نهادينه نشده و رسما به آن فكر نشده است. اين درحالي است که کپي‌هاي چوپان و بز رضا عباسي و يا فتوکپي‌هاي رنگي آثار دوره قاجار بدون داشتن شناسنامه علمي در مرکز صبا به‌نمايش گذاشته مي‌شوند.
وي اضافه كرد: دلايلي وجود دارد که به استناد آنها مي‌توان گفت هنر جديد کم اهميت تر از نقاشي‌هاي کپي و يا کپي‌هاي نقاشي نيست و داراي يك مجموعه امتيازات است و به‌واسطه اين امتيازات مي‌توان نيازهاي نسل جديد را پاسخ داد. با توجه به اين ويژگي‌ها مي‌توان از فرهنگستان هنر درخواست کرد که جهت ايجاد بستر و زمينه براي هنر جديد تلاش کند.
مدرس دانشگاه تهران تصريح كرد: امروزه در جوامع اسلامي به ميزان زيادي هنر جديد رواج دارد و در مجامع رسمي هنر به آن پرداخته مي‌شود. از اين‌رو هنر جديد زباني غربي نيست، بلکه بسياري از هنرمندان جوامع اسلامي نيز با آن گويش مي‌کنند. چنانچه فرهنگستان بخواهد رسالت خود را به‌خوبي انجام دهد بايد پاسخگوي نيازهاي نسل جديد نيز باشد.
او در عين حال افزود: در حوزه‌ي هنر جديد آثاري را مي‌توان انتخاب کرد که هنرمندان جوامع اسلامي با مواد در دسترس بومي اثري را به‌وجود بياورند. در حالي‌که حمل‌ونقل نقاشي‌هاي ناب با توجه به اينکه کالايي گران هستند، بسيار دشوار است.
به اعتقاد نادعليان، بسياري از مسائل امروز جهان فقط با زبان متفاوت از گذشته قابل بازگو شدن هستند.
در هنر جديد به مفهوم وسيع آن که شامل نقاشي نيز مي‌شود، - در اين صورت نقاش فضاي پيرامون اثر را نيز تعريف مي‌کند - اين بضاعت وجود دارد که مسائل معنوي يا مسائل اجتماعي بومي ما با زباني رسا و به نسلي جديد بيان شود.
وي در پايان گفت: در سال اخير نمايشگاه‌هاي متعددي را در سطح كشور برگزار شده كه عمدتا در ساختاري سنتي ارايه شده‌اند. سرانجام اين بي‌توجهي و نبود عرصه براي هنرمندان نسل جديد در داخل كشور اين بوده است که جذب حاميان غيرايراني شوند و معمولا در چنين شرايطي سمت و سوي سياسي ممکن است مضامين آثار را تحت تاثير قرار دهد. بنابراين ضروري است که فرهنگستان هنر در سياست‌گذاري، برنامه‌ريزي و نهادينه كردن هنر هنرمندان جديد، رسما اقدام كند كه درغير اين‌صورت به‌نظر مي‌رسد که همواره سياست‌گذارني واحد و هم‌سو آثاري واحد را بارها با نماهاي متفاوت به‌نمايش بگذارند و چنين نمايش مکرري بيشتر تاثير و بازتاب‌هاي منفي را در پي دارد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات