مدير پايگاه ميراث فرهنگي سيلك: مشكل حريم اين محوطه ـ بايد ـ براي ثبت در فهرست جهاني حل شود اگر مسؤولان بي‌توجه باشند، اثري از قبرستان "ب" باقي نخواهد ماند
مدير پايگاه ميراث فرهنگي تپه‌هاي سيلك گفت: مشكل حريم اين تپه‌ها بايد هر چه زودتر حل شود تا اين محوطه‌ي تاريخي ارزشمند براي ثبت در فهرست ميراث جهاني به سرنوشت ميدان نقش جهان دچار نشود.
زهرا ساروخاني در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، افزود: تپه‌هاي سيلك به‌عنوان تاريخ و هنر معماري ايران طي دوره‌ي هفت هزار ساله شكل گرفته است و به‌عنوان كتاب باستان‌شناسي در مقابل ما قرار دارد و بايد از آن حفظ و حراست شود.
او درباره‌ي وضعيت اين تپه‌هاي باستاني، توضيح داد: با توجه به اين‌كه مجموعه‌ي تپه‌هاي سيلك با قدمت شش هزار سال، يكي از منحصر به‌فردترين سايت‌هاي تاريخي ايران است، مقدمات تهيه‌ي گزارش براي ثبت جهاني آن فراهم شده است.
وي اظهار كرد: تپه‌هاي سيلك بيشتر شرايط را براي ثبت در فهرست يونسكو دارند؛ اما آن‌چه مانع ثبت اين اثر تاريخي مي‌شود، ساخت و ساز انجام‌شده در حريم تپه‌هاست كه هر روز گسترش مي‌يابد.
ساروخاني با بيان اين‌كه تپه‌هاي سيلك، حريم‌هاي درجه‌ي يك، دو و سه دارند كه بايد محفوظ بمانند، ادامه داد: ساخت و سازهاي حريم درجه‌ي يك پيشرفت كرده و بيشتر نيز شامل ساختمان‌هاي مسكوني است. البته اميدواريم با توجه به حريم مصوب، مسؤولان شهر كاشان از صدور مجوز اين ساخت و سازها جلوگيري كنند.
وي با اشاره به حريم مصوب تپه‌هاي سيلك در سال 1376، تصريح كرد: اين حريم، كارشناسي و باستان‌شناسي دقيق نشده است و دست كم دو قبرستان تاريخي «الف» و «ب» در اين حريم در نظر گرفته نشدند؛ به همين دليل، قبرستان «الف» تخريب شد و در طرح خيابان اميركبير قرار گرفت. قبرستان «ب» نيز هنوز در باغ‌ها قرار دارد و اگر مسؤولان به اين مساله بي‌توجه باشند، در آينده، اثري از قبرستان تاريخي «ب» نيز باقي نخواهد ماند.
او توضيح داد: اين دو قبرستان در زمان پروفسور گريشمن شناسايي و حفاري شدند و در همان زمان نيز 15 قبر حفاري و تعدادي اسكلت نيز كشف شدند؛ اما به‌تدريج با ساخت و سازها و گسترش شهر به سمت غرب، ساختمان‌سازي به حريم تپه‌هاي سيلك نزديك و تخريب قبرستان «الف» را سبب شد.
به گفته‌ي مدير پايگاه ميراث فرهنگي تپه‌هاي سيلك تاكنون هيچ يك از آثار و اشياي كشف‌شده‌ي اين محوطه سرقت نشده‌اند؛ چهار نگهبان به‌صورت شبانه‌روز از تپه‌ها محافظت مي‌كنند و خوشبختانه در اين محوطه، هيچ سرقتي انجام نشده است.
وي درباره‌ي وجود تكه‌هايي از سفال‌ها كه در جاي‌جاي محوطه‌ي تاريخي سيلك وجود دارند، اظهار داشت: براي جمع‌آوري سفال‌ها از محوطه در سال جاري برنامه‌ي خاصي تهيه شده است كه براساس طرح‌هاي باستان‌شناسي اين سفال‌ها شناسايي و شماره‌گذاري خواهند شد.
ساروخاني درباره‌ي تعداد اشياي شناسايي‌شده در تپه‌هاي سيلك، گفت: تاكنون حدود يك‌هزار و 500 شيء باستاني در اين محوطه‌ي تاريخي شناسايي شده‌اند كه شامل ظرف‌هاي سفالي، اشياي فلزي، زيورآلات و اشياي استخواني هستند كه قديمي‌ترين اين اشيا به هفت هزار سال پيش مربوط است؛ اين آثار در موزه‌ي لوور پاريس، موزه‌ي ايران باستان و موزه‌ي كاشان نگهداري مي‌شوند.
اين باستان‌شناس در ادامه به معرفي و تاريخچه‌ي تپه‌هاي باستاني سيلك پرداخت: معماري به‌كار رفته در تپه‌هاي سيلك نشان‌دهنده‌ي ابتدايي‌ترين نوع معماري است كه بشر پس از مرحله‌ي غارنشيني، در دشت استقرار پيدا مي‌كند و از آن زمان به بعد با اسكان در دشت‌ها، ابتدايي‌ترين زندگي انسان شكل مي‌گيرد؛ تا زماني كه به استفاده از خط موفق و با شروع اين دوره، شهرنشيني آغاز مي‌شود.
وي با توجه به اهميت نوع معماري به‌كار گرفته‌شده در تپه‌هاي سيلك، افزود: اين مسير تاريخي كه طي هزاره‌ي ششم پيش از ميلاد آغاز و تا سه هزار سال پيش ادامه داشته، يك مسير تحولي و تطوري معماري است؛ در واقع، از ابتدايي‌تري صنعت يعني سفال‌گري آغاز و به صنعت ذوب مس در تپه‌ي شمالي منجر مي‌شود كه تمام اين مسير تاريخي در يك مجموعه، تبديل شدن تپه‌هاي سيلك را به يك معيار و نوعي وزنه براي باستان‌شناسي در فلات مركزي ايران سبب شده است.
ساروخاني اضافه كرد: محوطه‌ي تاريخي سيلك كاشان در واقع مجموعه‌ي كاملي از تاريخ باستان‌شناسي ايران است كه طي هفت هزار سال به‌وجود آمده است.
او با بيان اين‌كه تاكنون چندصد كاوش تخصصي از جمله باستان‌شناسي گياه و جانور در تپه‌هاي سيلك انجام شده است، ادامه داد: اكنون درباره‌ي صنعت فلزكاري مطالعه مي‌شود. همچنين براساس يافته‌هاي به‌دست آمده براي تاريخ‌نگاري روي اشياي باستاني، كارشناسان اين اشيا را در آزمايشگاه‌هايي بررسي مي‌كنند كه هنوز مطالعات آن تكميل نشده است.
وي با اشاره به همكاري كارشناسان ايراني با باستان‌شناسان آلماني و فرانسوي، گفت: دوره‌ي پنج‌ساله‌ي مطالعاتي باستان‌شناسان خارجي، سال گذشته به‌پايان رسيد.
مدير پايگاه ميراث فرهنگي تپه‌هاي سيلك درباره‌ي تاريخچه‌ي پيدايش اين تپه‌ها، توضيح داد: در سال 1933 ميلادي چند قطعه سفال شناسايي شدند كه پس از پيگيري‌هاي انجام‌شده توسط فرانسوي‌ها مشخص شد، آثار كشف‌شده به مكاني در ايران به نام سيلك تعلق دارند. پس از آن، مشاور مدير موزه‌ي ملي فرانسه هياتي را به سرپرستي پروفسور گريشمن در سال 1933 ميلادي به كاشان اعزام كرد.
وي يادآور شد: پروفسور گريشمن با مجوز حفاري كه از مسؤولان موزه‌ي فرانسه داشت، سه فصل در سال‌هاي 1933، 1934 و 1937 ميلادي حفاري‌هايي را در مجموعه‌ي تپه‌هاي سيلك انجام داد و بلافاصله پس از كاوش‌ها، گزارش خود را چاپ كرد؛ او نخستين باستان‌شناسي است كه گزارش‌هاي خود را پس از كاوش در فاصله‌ي زماني بسيار كمي چاپ كرد. اكنون نيز گزارش گريشمن به‌عنوان منبع درسي در دانشگاه‌هاي جهان در زمينه‌ي باستان‌شناسي تدريس مي‌شود.
او با رد كشف تپه‌هاي سيلك بر اثر بارش باران و سر برآوردن از خاك، اظهار كرد: پس از اقدامات پروفسور گريشمن كه با خود نيز تعدادي از اشيا كشف‌شده را به فرانسه برد، كار باستان‌شناسي تعطيل شد و پس از 70 سال سكوت، دوباره با پيگيري‌هاي سيف‌الله امينيان ـ مدير وقت اداره‌ي ميراث فرهنگي كاشان ـ طرح بازنگري تپه‌هاي سيلك با مجوز ميراث فرهنگي به سرپرستي دكتر صادق ملك شهميرزادي در دستور كار قرار گرفت و كاوش‌ها به مدت پنج سال از 1380 تا اواخر 1384 آغاز انجام شد و هنوز نيز ادامه دارد.
ساروخاني درباره‌ي بازگرداندن اشياي تاريخي تپه‌هاي سيلك كه در موزه‌هاي فرانسه نگهداري مي‌شوند، گفت: اين امر امكان‌پذير نيست؛ چراكه در همان زمان قرارداد اين كار بسته شد؛ اما قصد داريم، مطالعاتي درباره‌ي اشياي نگهداري‌شده در موزه‌ي لوور انجام دهيم و مستندنگاري كنيم.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات