ساختماني تاريخي كه مرگ تدريجي را تجربه ميكند داستاني بهنام ثبت نشدن ساختمان نخستين دانشكده طب در ايران
با وجود تاكيد فراوان دولتمردان بر حفظ و پاسداري از تاريخ گذشته و ميراث كهن و پيشگيري از هر اثر سوئي، تعدي به حريم ميراث فرهنگي آذربايجان غربي به شيوههاي گوناگون ادامه دارد.
به گزارش خبرنگار ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) از اروميه، ابعاد اين تعدي آنچنان فراگير و گسترده شده است كه حتا برخي نهادها و ارگانهاي دولتي مجري و پاسدار اين حريم نيز به قوانين و آييننامههاي موضوعه پايبند نيستند و قوانين ميراث فرهنگي و آثار تاريخي را مراعات نميكنند
ابعاد تاسفبار ميراث فرهنگي در آذربايجان غربي كه اولين نمود آن ثبت نشدن حتا يك اثر تاريخي (به گفتهي مدير كل ميراث فرهنگي و گردشگري) در فهرست آثار ملي در طي سال 83 آشكار شد، در گامهاي بعدي با تعدي به حريم آثار تاريخي استان گستردهتر شد.
صورت نگرفتن اقدام جدي براي ثبت ساختمان اولين دانشكدهي طب ايران در فهرست آثار ملي ازجملهي اين كمكاريها است.
ساختمان اولين دانشكده طب ايران با قدمت يكصد و بيست ساله با هزار و 500 متر مربع مساحت در خيابان شهيد بهشتي شهرستان اروميه (در داخل حياط دانشگاه) قرار دارد و بعد از دارالفنون اولين ساختمان آموزش طب و نيز بيمارستان در ايران به شمار ميآيد.
ساختمان چوبي جهاد دانشگاهي اروميه به اندازه 10 پله از كف حياط بالاتر است و زيرزمين نيز دارد. ورودي ساختمان به فضاي كوچكي منتهي ميشود كه به 6 اتاق بزرگ ويك اتاق كوچك راه دارد و طبقهي اول آن داراي 3 اتاق بوده و بانكي نيز در سمت شمال آن قرار دارد.
اين دانشكده اثرات مثبت بسيار زيادي در شكلگيري علمآموزي جديد در ايران داشته است. دكتر ژوزف كاكران آمريكايي متولد ايران در سال 1295 هجري قمري به فكر مولد خود افتاد و به زادگاه خويش بازگشت (ايران) و در زماني كه ايران از فقدان طبيبان تحصيلكرد رنج ميبرد، پس از مطالعات زياد به اين نتيجه رسيد كه بايد مدرسهاي تاسيس و به تعداد كافي پزشك تربيت كند. او در سال 1878 ميلادي در جنوب غربي اروميه و در كنار رودخانهي معروف شهر چايي باغي به مساحت 15 هكتار خريداري و نسبت به راهاندازي اولين بيمارستان و سپس اولين دانشكده ايران اقدام كرد.
وي علاوه بر بناي ساختمانهاي لازم جهت بيمارستان، منازل اطبا و غيره، ساختماني را نيز جهت مدرسهي عالي پزشكي بنا كرد كه بنابه اسناد تاريخي ساختماني بسيار آبرومند و مجهزي بود كه در مدت كوتاهي به بهرهبرداري و اسباب و اثاثيه و لوازم پزشكي آن از آمريكا رسيد و اين مدرسه خدمات خود را شروع كرد.
دكتر كاكران به همراه هلمز، دكتر نون نوردن و دكتر ميلر ازجمله اساتيدي بودند كه وقت خود را در اروميه صرف تربيت پزشك ميكردند كه عمده فارغالتحصيلان مدرسه عالي طب اروميه 27 نفر بودند كه بعد از دريافت گواهي خود از دكتر كاكران به طبابت در شهرهاي مختلف آذربايجان مشغول شدند.
دكتر كاكران پنج دوره دانشجو تربيت كرد و موقعي كه دسته پنجم دانشجويان مدرسه تحصيلات خود را به پايان رسانيدند، ديگر دانشجوي جديدي پذيرفته نشد و مدرسه عملا تعطيل شد كه علت اصلي آن هم مرگ دكتر ژوزف كاكران به دليل ابتلا به مرض تيفوس بود، ولي ساختمان چوبي جهاد دانشگاهي يعني اولين دانشكدهي طب ايران هنوز برپاست.
اين ساختمان كه شالودهي اصلي تشكيل دانشگاه اروميه بوده است در ابتدا به ساختمان ستادي دانشگاه تبديل شده و بعد از چند سال استفاده اداري به جهاد دانشگاهي واگذار شد.
جهاد دانشگاهي در بهمن ماه سال 83 با نامهنگاريهاي زياد با مقامات استاني و دانشگاه اروميه مبني بر ناامن بودن اين ساختمان از آن نقل مكان كرد.
اما از آن روز تاكنون چندين ماه ميگذرد و اين فرصت زمان مناسبي براي طي مراحل ثبت يك اثر در فهرست آثار ملي است اما درمورد اين ساختمان چنين نشد و با وجود نقشهبرداريهاي قبلي، اسناد ثبت براي چندمين بار تنظيم و تهيه شد؛ ولي هيچكدام به ثبت اين اثر تاريخي منجر نشد.
اولين ساختمان طب ايران كه به ساختمان چوبي شهرت يافته است، با كمترين ايمني فيزيكي روزهاي سختي را پشت سر ميگذارد و با عدم تامين حداقلها براي سرپا ماندن مرگ تدريجي را تجربه ميكند.
ساختماني كه محل پرورش و تربيت پزشكيان حاذق براي نجات جان انسانها بوده با نگراني و اضطراب ميميرد و انسانهاي نجات يافته از چنگال مرگ و بيماران و متنهم از مزاياي اين ساختمان به اين حالت او قهقهه ميزنند.
حسني رزاقي - معاون ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان غربي ـ در مورد اين ساختمان و تاخير در طي مراحل ثبت آن ميگويد: مدارك ساختمان چوبي آماده شده و همواره با شش اثر تاريخي ديگر در سال جاري به طور صد در صد به ثبت خواهد رسيد و بعد از آن كارهاي مرمتي با توجه به اعتباراتي كه پيشبيني خواهد شد آغاز ميشود.
وي درمورد دلايل تاخير ثبت اين اثرتاريخي اظهار ميدارد: ميراث فرهنگي و گردشگري استان براي ثبت آثار تاريخي براساس دستورالعمل جديد بايستي فرم جديدي را پرمينمود كه فرم فوق يك ماه است كه به اين سازمان رسيده كه آن نيز تكميل شده است.
او همچنين از ديگر دلايل تاخير ثبت اين اثر تاريخي را بسته بودن در قسمت زيرزمين در سال گذشته ذكر كرد.
با وجود اظهار نظر اين مسؤول ميراث فرهنگي يكي از كارشناسان عمران دانشگاه اروميه از وضعيت نه چندان مناسب ساختمان طب ايران خبر ميدهد.
وي ميگويد: شمعهاي پوسيده زيرزمين نمور ساختمان از طرفي و ريزش يك طرف اين ساختمان و نيز ورود عنقريب فصل سرما كه در استانهاي شمالغرب زودتر از فصل معمول صورت ميگيرد براهميت توجه به اين ساختمان افزوده است.
با وجود آنكه دانشگاه اروميه كاربري ايجاد موزهي اسناد دانشگاه اروميه را براي اين ساختمان در نظر گرفته؛ اما معاونت فرهنگي جهاد دانشگاهي آذربايجان غربي طرح احداث اولين موزه آثار ماندگار دانشجويي را در سال 83 براي اين ساختمان پيشنهاد كرد.
اما فارغ از كاربردهاي آتي كه براي اين ساختمان در نظر گرفته ميشود، توجه به وضعيت فيزيكي نامناسب فعلي از ضروريات است.
معاون عمراني دانشگاه اروميه درمورد وضعيت اين ساختمان ميگويد: در حال حاضر با توجه به قدمت چندين ساله اين اثر، جوابگوي ساكنان احتمالي آن ميباشد ولي در صورت بروز بحران همچون زلزله تاب و توان مقاومت ندارد و فرو ميريزد.
يكي از كارشناسان ميراث فرهنگي با اظهار تعجب از بيتوجهي به اين ساختمان ميگويد: از دانشگاهي كه كانون توجه به آثار تاريخي است و بايد پيشتاز جلوگيري از نبود توجهات اجتماعي باشد، بعيد است كه اينچنيني به ساختمانهاي درون محوطه خود بيتوجه باشد.
همچنين محمد اشتري ـ مدير ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان غربي ـ در گفت و گو با خبرنگار ايسنا در مورد اعتبارات سال جاري جهت مرمت اين اثر تاريخي ميگويد: در سال جاري20 ميليون تومان ازطرف ميراث فرهنگي و گردشگري استان، 20 ميليون دانشگاه اروميه و نيز 20 ميليون تومان اعتبار از طرف سازمان عمران و بهسازي سازمان مسكن و شهرسازي جهت مرمت و بازسازي ساختمان چوبي جهاد دانشگاهي اختصاص يافته كه بعد از ثبت در فهرست آثار ملي كار مرمتي آن آغاز خواهد شد و بعد از پايان كار به موزهي دانشگاه تبديل ميشود. به هرحال ساختمان مظلوم اولين دانشكدهي طب ايران همچنان نيازمند توجه و عنايت مقامهاي مسؤول مربوطه است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات