/گزارش/ سرانجامي خوش در انتظار نخستين دانشكده طب ايران؟ موزه پزشكي ايران در اروميه داير مي‌شود
آمريكايياني كه به اروميه آمده بودند، زن و فرزندان خود را نيز به همراه داشتند، چند نفر از آنان در مدت توقف خود در اروميه، صاحب فرزنداني شدند كه يكي از آنها كودكي بود به‌نام ژوزف كاكران. كاكران پس از عزيمت به آمريكا وارد دانشكده پزشكي نيويورك شد و پس از اخذ ديپلم دكتري و طي مراحل كارآموزي در زماني كه پزشكي متبحر شده بود، در سال 1787 ميلادي مطابق با 1295 هجري قمري به فكر مولد خود افتاده و به زادگاه خويش برگشت و در آنجا به معالجه بيماران مشغول شد.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران دكتر ژوزف كاكران در زماني كه ايران از فقدان طبيبان تحصيلكرده رنج مي‌برد، پس از مطالعات زياد به اين نتيجه رسيد كه بايد مدرسه‌اي تاسيس نمايد و تعداد كافي پزشك تربيت نمايد. او در سال 1878 ميلادي در جنوب غربي اروميه و در كنار رودخانه معروف شهر چايي باغي به مساحت 15 هكتار خريداري و نسبت به راه اندازي اولين بيمارستان و سپس اولين دانشكده طب ايران اقدام كرد.
وي علاوه بر بناي ساختمانهاي لازم جهت بيمارستان و منازل اطبا و غيره ساختماني را نيز جهت مدرسه عالي پزشكي داير كرد. بناي مزبور بنا به اسناد تاريخي ساختماني بسيار آبرومند و مجهزي بود كه در مدت كوتاهي به بهره‌برداري رسيد. اسباب و اثاثيه و لوازم پزشكي آن از آمريكا رسيد و اين مدرسه خدمات خود را شروع كرد.
دكتر كاكران براي مدرسه عالي طب دوره پنج ساله‌اي تعيين كرده بود؛ افراد مستعد و باعلاقه را كه تحصيلات مقدماتي داشتند در آنجا مي‌پذيرفت و پس از پنج سال تحصيل نظري و عملي در بيمارستان و گذراندن امتحانات لازم به آنها اجازه طبابت از طرف مدرسه داده مي‌شد.
دكتر كاكران به همراه دكتر رايت، دكتر هلمز، دكتر نون نوردن و دكتر ميلر، ازجمله اساتيدي بودند كه وقت خود را در اروميه صرف تربيت پزشك مي‌كردند. عمده فارغ‌التحصيلان مدرسه عالي طب اروميه 27 نفر بودند كه پس از دريافت گواهي خود از دكتر كاكران به طبابت در شهرهاي مختلف آذربايجان مشغول مي‌شدند. اولين دسته دانشجويان اين مدرسه كه در سال 1302 هجري قمري مطابق 1883 ميلادي پزشك شدند، پنج نفر بودند، دوره دوم كه در سال 1305 هجري قمري تا 1890 ميلادي تحصيلات خود را به پايان رسانيدند، دو نفر بودند و در دوره‌هاي سوم تا پنجم كه از سال 1311 تا 1321 به طول انجاميد به ترتيب 7، 7 و 6 نفر فارغ‌التحصيل شدند.
موقعيكه دسته پنجم دانشجويان مدرسه تحصيلات خود را به پايان رسانيدند، ديگر دانشجوي جديد پذيرفته نشد و مدرسه عملا تعطيل شد كه علت اصلي آن‌هم مرگ دكتر ژوزف كاكران به دليل ابتلا به مرض تيفوس بود.
دكتر كاكران و يادگار زيبا و پابرجايش همچنان در اذهان آذربايجاني‌ها ماندگارند؛ اما از هيچكدام از اين دو آنگونه كه شايسته مقام و منزلت آنهاست پاسداري نمي‌شود.
كاكراني كه به خاطر خدمت به مردم زادگاهش ـ در خارج از كشور نياكاني‌اش ـ بي‌سابقه‌ترين اقدام‌ها را انجام داد، تنها و مظلوم با سنگ قبري شكسته در روستاي سير اروميه مهجور و تنهاست و گاه و بيگاه حضور برخي بازديدكنندگان را پذيرا مي‌باشد.
به عقيده‌ي يكي از كارشناسان ميراث فرهنگي، بايد زمينه تجليل از چهره‌هاي ماندگاري كه رخ در نقاب خاك كشيده‌اند فراهم شود و در زمينه علم پزشكي قطعا ژوزف كاكران سردمدار اين امر خواهد بود.
وي با طرح اين پرسش كه كاكران حداقل 27 پزشك براي ما تربيت كرد؛ ولي ما براي وي چه كرده‌ايم؟ مي‌افزايد: مسؤولان ميراث فرهنگي، علوم پزشكي و استانداري آذربايجان غربي رسم ادب، احترام و قدرشناسي را به جاي آورند.
او تاكيد كرد: پاسداشت حرمت بزرگان خدمتگذار علاوه بر اينكه اداي ديني لازم است؛ بلكه باعث تشويق و نهادينه شدن اموراتي اينچنيني مي‌شود.
بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) طي چند گزارش وضعيت اولين دانشكده طب ايران كه 130 سال از احداث آن مي‌گذرد را منعكس كرده و با بررسي دلايل ثبت نشدن اين بناي تاريخي آينده آن‌را جويا شده بود.
موزه اسناد دانشگاه اروميه، موزه تاريخ پزشكي ايران، موزه اديان و... ازجمله مواردي بودند كه مسؤولان مختلف براي آينده اين ساختمان در نظر گرفته بودند؛ اما هر بار دلايلي چون نبود همكاري نهادهاي ذيربط و مسؤول، كمبود اعتبارات مالي و حتا فقدان كليد زيرزمين اين ساختمان مانع تحقق آمال درنظر گرفته شده براي اين ساختمان مي‌شد.
در آخرين تحول در جريان براي ساختمان اولين دانشكده طب ايران، جهاد دانشگاهي آذربايجان غربي اقدام به تخليه آن خواهد كرد، زيرزمين آن تخليه و آماده اعمال تعميرات است.
حسين رزاقي ـ معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان ـ با تاييد برخي تحولات در نظر گرفته شده براي ساختمان اولين دانشكده طب ايران گفت: ساختمان چوبي جهاد دانشگاهي در حال حاضر مراحل ثبت خود را طي مي‌كند و به‌زودي شاهد ثبت آن در فهرست آثار ملي خواهيم بود.
به گفته وي كارهاي مرمتي اين بنا پس از ثبت در فهرست آثار ملي آغاز خواهد شد و قطعا اعتبار لازم براي آن طي سال 84 در نظر گرفته مي‌شود.
رزاقي گفت: پيشنهاد ما اين بوده كه اولين موزه‌ي تاريخ پزشكي ايران در اين محل داير شود.
با اينكه موضوع ثبت اولين دانشكده طب ايران در فهرست آثار ملي اين بار صورت بسيار جدي‌تري به خود گرفته، مخصوصا اينكه اشتري ـ مدير كل اداره ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان غربي ـ خود پيگير امر است و جلسات متعددي با مسؤولان مربوط برگزار كرده است، اما هنوز هم نمي‌توان به موضوع ثبت نهايي اين ساختمان از يك طرف و ثانيا اعمال تعميرات ضروري در آن به‌طور قطعي اميدوار بود. چراكه ثبت در فهرست آثار ملي تضميني قطعي براي ساختمان رو به تخريب اولين دانشكده طب ايران نيست؛ زيرا از بسياري از تپه‌هايي كه در فهرست آثار ملي ثبت شده‌اند غارتها صورت مي‌گيرد و ساختمانهاي بسيار ثبت شده در فهرست آثار ملي بسيار مورد بي‌توجهي‌اند.
ايسنا مراحل ثبت و اعمال تعميرات اساسي بر روي نخستين دانشكده طب ايران را همچنان پيگيري خواهد كرد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات