*تا روز جهاني صنايع دستي* نگاهي به صنايع دستي استان ايلام
ايلام در زمان باستان به اريوجان شهرت داشته است. ولي طبق مدارك موجود ايلام کنوني در ناحيه‌اي به نام حسين‌آباد در سال 1308 شمسي بنا نهاده شده است . شهر ايلام در حصاري از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلي قرار دارد و داراي آب و هواي معتدل کوهستاني مي‌باشد. حکومت خود مختار واليان در ايلام و پشتکوه از سه قرن پيش برقرار بوده و مرکز حکمفرمايي واليان تحت تأثير حيات اجتماعي منطقه مکان ثابتي نداشت . بنابراين قشلاق عشاير در زمستان در باغشاهي عراق و در حسينيه بين النهرين واقع بود و تابستانها براي ييلاق در هليلان و حسين آباد (ايلام کنوني) به سر مي‌بردند.
به گزارش خبرنگار ايسنا، آخرين والي منطقه در سال 1309 شمسي توسط رضاشاه سرکوب شد. ازآن پس حسين آباد با نام جديد ايلام در تقسيمات کشوري جاي گرفت.در حال حاضر شهر ايلام به عنوان مرکز سياسي، اداري استان ايلام از شهرهاي توسعه يافته غرب کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاه‌هاي جنگلي و آثار باستاني از زيباترين شهرهاي استان محسوب مي‌شود.
شايد بتوان مدعي بود كه زندگي عشاير در اين استان از جمله مزيت‌هايي است كه ايلام از آن برخوردار بوده و از اين حيث ايلام توان تبديل شدن به قطب گردشگري عشايري را دارد.
استان ايلام از نظر شرايط اقليمي جزء مناطق گرمسير كشور است، اما به دليل ارتفاعات، اختلاف درجه حرارت و بارندگي اقليمي سه گانه از سردسيري، گرمسيري و معتدلي را به خود گرفته است.
صنايع دستي و سوغات ايلام
استان ايلام منطقه‌اي عشاير نشين است و صنايع دستي آن به ويژه گليم گل بر جسته‌شهرت ملي دارد. از مهمترين صنايع دستي استان مي‌توان به اين موارد اشاره كرد: فرش كرك، ابريشم، گليم گل‌برجسته، جاجيم، نمد، فرنجي، قتره، صنايع چوبي و...
استان ايلام همانند ساير مناطق ايراني سوغاتي‌هاي محلي خاص دارد كه اهم آن‌ها عبارتند از: سقز محلي(صمغ درخت بنه)، شيرين بژي برساق، شيرين عسگري، شيريني كُله كُنجي، روغن حيواني معروف به كرمانشاهي
زندگي عشيره‌اي و سنتي در استان ايلام باعث رشد و رونق صنايع دستي مرتبط با آن شده است. از دير‌باز بافت قالي كردي، سياه چادر، چيغ‌بافي، جاجيم بافي، گليم ساده، نمد مالي، احرامي بافي، گيوه‌بافي و عبا بافي در استان مرسوم بوده است.
قالي بافي
مواد اوليه بكار رفته در اين گونه زير انداز عمدتاً از ابريشم بوده كه در بيشتر موارد به صورت تمام ابريشم و در پاره‌اي از مواقع از كرك و ابريشم با پشم در بافت فرش استفاده مي‌شود. امروزه بخش عمده‌اي از زير‌اندازهاي سنتي كه در ايلام استفاده مي‌شود را فرش‌هاي گل ابريشم تشكيل مي‌دهند كه عمدتاً در شهرستانهاي دره شهر و ايوان از توابع استان ايلام بافته مي‌شود.
گليم نقش برجسته
اين بافته از نظر اصالت و توليد مهمترين و شاخص ترين صنعت دستي استان ايلام است كه زمينه آن گليم ساده و نقوش آن گره كامل قالي است. اصالت اين بافته مختص به استان ايلام بوده و براي اولين بار بافت آن در روستاي زنجيره از توابع شهرستان شيروان چرداول استان ايلام شروع شده است.
نمد مالي
به دليل بافت عشايري اين استان و تامين مواد اوليه مورد نياز در داخل منطقه، نمد مالي از رونق خوبي برخوردار است. البته به دليل تاثيرات جوي اين حرفه فصلي بوده و از اول تابستان تا ابتداي ماه سوم پائيز به مدت پنج ماه در سال انجام
مي‌گيرد و فرايند توليد شامل در هم تنيدن الياف طي مراحل حلاجي كردن پشم، لوله كردن و كوبيدن آن است كه در نهايت منجر به توليد نمد زير انداز، كلاه نمدي و پالتوي مي‌شود.
اهرامي بافي
يكي از دستبافته‌هايي است كه ماسوره اساس كار آن است و ماكو با الياف نخي در اين نوع بافته به كار مي‌رود و از خامه پشمي رنگرزي شده به عنوان مواد اوليه آن استفاده مي‌شود. اهرامي بافي در ايلام، ايوان و مهران رواج داشته و با توجه به تعيين شهر مرزي مهران به عنوان مسيري براي اعزام و تردد زائران كربلاي معلي, بافت اين گونه دست بافته‌ها براي سجاده اهميت بيشتري يافته است.
گيوه بافي
كوهستاني بودن منطقه و نياز به پاي افزار راحت و سبك، انگيزه بافت گيوه را فراهم آورده است. بافت اين پاي افزار از زمانهاي ديرين تا كنون در ايلام، ايوان و مهران رايج بوده است.
سياه چادر
سياه چادر معمولاً توسط زنان عشاير در استان و با استفاده از موي بز بافته مي‌شود. از جمله ويژگي‌هاي سياه چادر
مي‌توان به خواص فيزيولوژي موي بز اشاره كرد كه بر خلاف بقيه مواد در گرما منقبظ و در سرما منبسط مي‌شود و اين به كاربرد ممتاز آن در سياه چادر كمك كرده تا در تابستان منافذ سياه چادر باز شده و هواي داخل سياه چادر خنك شود و در زمستان منافذ آن بسته تا
از ورود سرما و باران جلوگيري شود.بافت اين گونه پوشش حفاظتي در مناطق عشاير نشين كوچ روي استان ايلام انجام مي شود.
چيغ‌بافي
بهترين نوع اين دستبافته به صورت الوان در ايوان بافته مي‌شود. يك نمونه از چيغ‌هاي اين شهرستان با نقش مايه‌هاي اصيل و سنتي به علت زيبايي كه از نظرتركيب بندي رنگ و كيفيت بافت دارد به عنوان سر در نمايشگاه صنايع دستي كشور نصب شده است.
جاجيم بافي
جاجيم بافته‌اي از پشم تابيده رنگي است كه اغلب بافت خشني دارد. در منطقه ايلام عموماً از الياف پشمي در بافت جاجيم استفاده شده كه به عنوان رختخواب پيچ كاربرد دارد. در اكثر خانواده هاي استان ايلام از اين نوع دستبافته ها براي پيچيدن يك دست رختخواب اضافي براي ميهمانان استفاده مي‌شود.
سفال گري
سفالگري هنري با پيشنه تاريخي است كه هنرمندان با استفاده از مواد اوليه فراوان و ارزان قيمت گل رس, با روشهاي دستي و چرخ سفالگري اقدام به تهيه و توليد انواع فرمهاي سفالي مي كردند. اين هنر ارزشمند از سال 1380 با حمايت و نظارت مديريت صنايع دستي در منطقه ايلام رواج يافته و علاوه بر آن توانسته است علاقه‌مندان بسياري را در ساير مناطق استان از جمله دره شهر و سرابله جذب نموده و آموزش دهد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات