/// دبير هيات داوران مهرگان ادبي نوجوانان: اقبال عمومي نسبت به انتخاب كتاب سال مهرگان ادبي بيش از كتاب سال وزارت ارشاد است عضو هيات داوران مهرگان ادبي نوجوانان تاثير اين جايزه ادبي را در جامعه غيرقابل انكار توصيف كرد و گفت: بررسي‌هاي چند ساله نشان مي‌دهد كه جامعه به لحاظ اجتماعي و فرهنگي نسبت به اين انتخابها حساسي است و اين انتخابها فزوني تيراژ آثار منتخب را سبب مي‌شود. به گزارش ايسنا شهرام اقبال‌زاده ـ منتقد و پژوهشگر ادبي ـ در نشست خبري سومين دوره جايزه مهرگان ادبي نوجوانان با بيان اين مطلب گفت: اگر چه آقاي تورزنده‌جاني نويسنده كتاب «ميهماني ديوها» تا قبل از نگارش اين كتاب براي جامعه چهره‌ي شناخته شده‌اي نبود، انتخاب كتاب «ميهماني ديوها»ي او در سال گذشته از سوي جايزه مهرگان ادبي نوجوان سبب تجديد چاپ اين كتاب براي چندمين بار شد؛ در حالي كه چنين بازخوري در مورد انتخاب كتاب سال ديده نشده است. او تصريح كرد:‌ متاسفانه از دو سال پيش اين شائبه به وجود آمده است كه با توجه به پيشينيه‌ي شورايي اغلب داوران اين جشنواره عده‌اي انتخاب مهرگان ادبي نوجوانان را انتخاب شورايي قلمداد مي‌كنند. در حالي كه اين موضوع حقيقت ندارد و هيات داوران اين جشنواره صرفا بر اساس پيشينه‌ي داوري اعضاي آن مشخص شده و مي‌شوند. وي ضمن اظهار اينكه اين جايزه از نقدهاي علمي و مدون جشنواره استقبال خواهد كرد، گفت: در سال گذشته هوشنگ مرادي كرماني كه در دوره اول اين جشنواره عضو هيات داوران بود، به سبب شركت دادن يكي از آثارش در دومين مرحله‌ي اين جشنواره از حضور در هيات داوران خودداري كرد. در همين زمان شاهد بوديم كه علي‌رغم اظهار نظرهاي غيركارشناسانه مبني بر اينكه به سبب ارتباط وي با هيات داوران كتاب او فرصت بيشتري براي كتاب سال شدن دارد، اگرچه كه كتاب وي بالا آمد، اما به عنوان كتاب سال شناخته نشد. اقبال‌زاده در واكنش به لزوم به‌كارگيري نوجوانان در انتخاب كتاب سال مهرگان نوجوانان گفت: اين تجربه‌اي است كه جشنواره كتاب دوچرخه آن را پشت سرگذاشته است. ما در سالي كه اين انتخاب صورت گرفت، شاهد بوديم كتابهايي بالا آمدند كه كاملا از نظر تكنيك و محتوا ضعيف بودند. وي تاكيد كرد: شناخت نوجوانان از آثار ادبي نهضت اصولي و متكي به دانش نيست، اگرچه در بخشي از داوري مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد. اين منتقد در زمينه‌ي ضعف تبليغاتي رمانهاي موفق نوجوان ايراني گفت: دو گلوگاه بسيار مهم آموزش و پرورش و صدا و سيما براي كودكان و نوجوانان وجود دارد. بچه‌ها روزنامه‌خوان نيستند و عموما از طريق اين دو كانال بايد با كتاب آشنا شوند كه متاسفانه عملكرد هر دو اينها ضعيف است. از سوي ديگر، نشريات تخصصي مثل كتاب ماه كودك و نوجوان نيز نسبت به بسياري از تحولات و رخدادهاي اين حوزه بي‌تفاوتند و نسبت به آن اقبالي نشان نمي‌دهند. اقبال‌زاده به ضعف نويسندگان ايراني در قياس با همتايان خارجي‌شان پرداخت و گفت: نوجواني دوران بحران هويت است. نويسنده‌اي در اين زمينه موفق است كه با پيچيدگي و مسائل بغرنج اين دوره آشنا باشد. از سوي ديگر، هر نويسنده‌اي بايد بتواند نيازيهاي جامعه‌ي خودي و جامعه‌ي جهاني را درك كند. وي همچنين در زمينه نقش تكنيك در رمان نوجوان گفت: تكنيك بايد در خدمت متن باشد. بدون انديشه پيچيده نمي‌توان پيچيده نوشت. و اين پيچيدگي زماني حاصل خواهد شد كه نويسندگان به شناخت جامعي از خود جامعه خود و جامعه‌ي جهاني نايل شوند. /// عضو هيات داوران: نود درصد رمان‌هاي نوجوانان از فقر موضوعي رنج مي‌برند عضو هيات داوران مهرگان ادبي نوجوانان گفت: بيش از 90 درصد رمانهاي نوجوانان از فقر موضوعي برخوردارند. به گزارش ايسنا دكتر پروين سلاجقه در نشست خبري سومين جشنواره مهرگان ادبي نوجوانان با بيان اين مطلب گفت: فقر موضوعي و استفاده غيركارشناسانه و اصلاحي از شگردها و تكنيك‌هاي غربي مهمترين مشكلات رمان نوجوانان است. وي تصريح كرد: بسياري از رمانهاي نوجوانان بر مبناي تكنيكها و شگردهايي نگاشته شده‌اند كه عمدتا غربي است. در اين آثار اگرچه موفقيتهايي ديده مي‌شود، اما با توجه به اينكه به‌كارگيري اغلب اين شگردها براي رمان نوجوان ايراني سنگين است، ‌اثر موفقي شناخته نمي‌شوند. وي گفت: البته در ميان نويسندگان افرادي هستند كه با بهره‌گيري از فرهنگ بومي و تكنيكهاي مدرن، آثاري را خلق كرده‌اند كه به نظر ما با توجه به تلفيق بومي اين آثار با تكنيكهاي مدرن، اين گروه موفق‌تراند و آينده از آن آثار آنان است. دكتر سلاجقه در واكنش به پرسش خبرنگاران مبني بر اينكه چرا از نوجوانان در قامت هيات داوران در جشنواره مهرگان ادبي نوجوانان استفاده نمي‌شود، گفت: اگرچه در هيات داوران اين جشنواره نوجوانان حضوري ندارند، با اين وجود هر يك از داوران بر اساس نوجوان دروني‌شان به قضاوت آثار مي‌پردازند و در تمام جلسات نقد و بررسي آثار اين نوجوان دروني حضور جدي داشته است. /// عضو هيات داوران: نويسندگان نوجوان بر اساس بحرانهاي اين دوره از بلوغ مي‌نويسند يك عضو هيات داوران جايزه مهرگان اين نوجوانان گفت: نويسندگان ما آنچنان كه لازم است، به نيازهاي مخاطب پاسخ نمي‌دهند. بنابراين مخاطبانشان نمي‌توانند با آثار بر آنان ارتباط برقرار كنند. به گزارش ايسنا دكتر خسرونژاد ـ استاد دانشگاه و عضو هيات داوران مهرگان ادبي نوجوانان ـ در نشست خبري سومين جشنواره مهرگان ادبي نوجوانان با بيان اين مطلب گفت: منتقدان ما زياد فكر نكرده‌اند كه با مخاطب ارتباط برقرار كنند. بايد جلسات نقد مخاطب افزايش يابد. منتقدان بايد معناي داستانها را به نوجوانان منتقل كنند و به آنان ياد دهند كه چگونه بايد از يك اثر لذت ببرد. او تصريح كرد: در رمان بزرگسالان منتقد مي‌تواند مخاطب اثر باشد، اما در رمان نوجوان اين موضوع رخ نمي‌دهد، بلكه صرفا خوانش اثر به‌وقوع مي‌پيوندد. وي افزود: اگر در رمان نوجوانان، نوجوانان نظر مي‌دادند، مي‌توانستند خودشان باشند. در حالي كه داوران بزرگسال رمانهاي نوجوانان مجبورند خودشان را به خوانش نوجوانان نزديك كنند و اين كار بسيار سختي است. او با اشاره به پيچيدگي‌هاي روانشناختي نوجوانان گفت: رمان نوجوان بايد بتواند به نيازهاي اصلي نوجوانان كه يكي از مهمترين آنها بحران هويت است، ‌پاسخ دهد. «قصه‌هاي مجيد» به‌راحتي با شناخت اين بحران با آن كار كرده و مي‌كند، اما متاسفانه اغلب رمانهاي نوجوانان فاقد اين ويژ‌گي‌اند. خسرونژاد با تاكيد بر اينكه انتخاب هيات داوران صرفا بر اساس «آنچه هست» است، گفت: نويسندگان ما بسيار ارزشمند كار مي‌كنند، اما آثار آنان به سبب اينكه در هويت نوجوان مشكل دارند،‌ با مشكل مواجهند. وي گفت: بسياري از رمانهاي خارجي مثل «تام ساير» و «هاكلربري‌ فين» بحرانهاي نوجواناني را كاملا شناخته‌اند و بر اساس آن كار مي‌كنند و درواقع رمز موفقيت‌شان همين است؛ در حالي كه نويسندگان ما هنوز با اين موضوع مشكل دارند. /// عضو هيات داوران: رمان نوجوان هنوز به مرحله‌ي آفرينش خلق نرسيده است يك عضو هيات داوران مهرگان ادبي نوجوانان گفت: رمان نوجوانان ما، در حال سپري كردن دوره آفرينش شفاهي، گردآوري، الهام از گردآوري به صورت تؤام است و براي رسيدن به مرحله‌ي آفرينش مستقل نيازمند زمان است. به گزارش ايسنا جمالي در جلسه خبري سومين جشنواره مهرگان ادبي نوجوان با بيان اين مطلب گفت: در طبقه‌بندي نظري ادبيات كودك و نوجوان مراحل آفرينش شفاهي، گردآوري ادبيات شفاهي، الهام از گردآوري براي رسيدن به مرحله‌ي آفرينش مستقل وجود دارد و ما در دهه‌ي اخير اين سه مرحله را با هم طي كرده‌ايم. وي تصريح كرد: نويسندگان اغلب بر اساس آنچه در طي اين سه مرحله به‌دست آورده‌اند، نسبت به آفرينش ادبي اهتمام مي‌كنند. جمالي تاكيد كرد: ‌رمز موفقيت نويسندگان ما در استفاده از ادبيات رسمي و فولكورها نهفته است. آنچه هري‌پاتر را مورد توجه قرار مي دهد، استفاده از بنيانهاي قوي است. اگر نويسندگان ما درصدد موفقيتند، بايد تلاش كنند ذهنيت جديد مسائل زباني را درك كنند. او تصريح كرد: آموزش و پرورش در علاقه‌مند كردن نوجوانان به مطالعه بسيار مؤثر است. نگاه انتقادي سليقه‌ي مخاطب را ارتقا مي‌دهد. در ادامه مسعود ناصري ـ ديگر عضو هيات داوران اين جايزه ـ گفت: بخشي از اينكه كودكان و نوجوانان ما چقدر با فرمهاي زباني آشنا هستند، در حيطه‌ي زبان‌آموزي آموزش و پرورش مي‌گنجد. او گفت:‌ اگرچه بچه‌ها از نظر زباني به سبب مشكلات آموزش با مشكلات عديده مواجهند، ما نبايد سطح خود را پايين آوريم و اين موضوع را در امر انتخاب دخيل كنيم. وي با اشاره به نقش رسانه‌ها در ترويج ادبيات گفت: رسانه‌ها صرفا به بحث خبري اين جشنواره مي‌پردازند. در حالي كه مي‌توانند با طرح كردن مصاحبه‌هايي در ارتباط با چنين موضوعاتي به آن دامن زنند. به عبارتي همراهي رسانه‌ها در كنار داوري شش ماهه‌ي مهرگان مي‌تواند حركت ساز باشد. /// عضو هيات داوران در نامه‌اي به نشست خبري جايزه مهرگان ادبي نوجوانان: نقد درست داوري‌ها، به اندازه خود داوري‌ها مهم است نشست خبري سومين جشنواره‌ ادبي قهرمان نوجوان در مؤسسه پكا برگزار شد. در اين نشست اعضاي هيات داوران به پرسش‌هاي خبرنگاران درباره كيفيت رمان نوجوان، علل ضعف رمان تاليفي نوجوانان در قياس با آثار ترجمه و استقلال داوري پاسخ گفتند. به گزارش ايسنا ثريا قزل‌اياغ كه از اعضاي داوري سومين جشنواره مهرگان ادبي نوجوان است و به علت كسالت ناشي از حادثه تصادف در اين نشست شركت نداشت، با فرستادن نامه‌اي اظهار كرد: هدف از برقراري جوايزه ادبي احترام به اهل قلم است كه در اين وادي تلاش كرده‌اند و بايد به آن احترام گذاشت. اين پژوهشگر ادبي تصريح كرد: بايد تمرين كنيم كه نسبي بودن داوري را در تمام مراحل آن بپذيريم. وي كه بارها در عرصه بين‌المللي و داخلي از تجربه داوري و قضاوت برخوردار بوده است، گفت: تجربه بين‌المللي من از داوري با آنچه در ايران تجربه كرده‌ام، كاملا متفاوت است. من در تجربه داوري بين‌المللي شاهد بودم كه هم داوران و هم كساني كه آثارشان مورد داوري قرار مي‌گيرد و هم عموم مردم، به راحتي نسبي بودن امر داوري را پذيرفته‌اند؛ بنابراين باور دارند كه حتا در شرايطي كه ضوابط داوري يكسان است، اين برداشتهاي داوران است كه به داوري اهميت مي‌دهد؛ نه خود داوران و آن را حق مسلم داوران مي‌دانند و به آن احترام مي‌گذارند. قزل‌اياغ تاكيد كرد: اما در ايران ظاهرا پذيرش نسبي بودن براي همه‌ي ما اعم از داور، تا داوري شونده و منتقدان، مشكل است. همه چيز يا سفيد و يا سياه است و هر كه با ما نيست بر ماست و بايد ريگي در كفش داشته باشد. اين عضو هيات داوران جشنواره مهرگان نوجوانان گفت: بايد بدانيم هر داوري هر چه با وسواس و دقت نظر انجام شود، ‌حرف آخر را نمي‌زند و صرفا يك اظهار نظر حرفه‌اي است قرار نيست نتايج آن دنيا را زير و رو كند. وي افزود: ‌بر همين اساس لازم است تا همه‌ي ما بي‌غرضي را تمرين كنيم و از توهين و افتراد برچسب‌زدن‌ها بپذيريم و انصاف را رعايت كنيم و اگر اظهار نظري مي‌كنيم صرفا بر دانش و منطق حرفهياي خود متكي باشيم، چه برچسب زندن تنها از ضعف در منطق علمي نشات مي‌گيرد. قزل‌اياغ با تاكيد بر اينكه داوري و منتقدان ادبي تماما در يك جبه هستند، گفت: اينكه وانمود كنيم داوران عليه ارباب قلم عمل مي‌كنند و منتقدان داورها دايه‌هاي بهتر از مادر براي مؤلفانند، استدلالي كاملا بي‌منطق و سست است. چراكه نويسنده، هنرمند‌، داور و منتقد همه از يك قبيله‌اند و زيرمجموعه‌ي آنها بايد حذف حرمت اين حوزه باشد. وي با بيان اينكه نقد درست داوريها به اندازه‌ي خود داوري‌ها تاثير‌گذار است، گفت:‌ البته منظور نقدي است كه اثر از خود محوريها، گروه گريها و واپس زدنها بري باشد. همه‌ي ما براي رسيدن به اين توان به نقد شخصي نيازمنديم و بايد اول از خودمان شروع كنيم. انتهاي پيام