شهر درگز كه سابقا نام آن محمدآباد بوده، بي گمان يكي از كانون‌هاي اوليه تمدن در ايران زمين مي‌باشد.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، آثار بدست آمده در اين منطقه كوهستاني كه مربوط به دوره‌هاي اشكاني، ساساني و حتي قسمتي از آنها مربوط به دوران اين منطقه پيش از اسلام با نام‌هاي دارا، دراگر پاورت و پس از اسلام با نام باورد و ابيورد نيز خوانده مي‌شده و به عنوان بخشي از دشت اتك حتي از شهرهاي مجاور چون نسا بهتر و بازارش پررونق‌تر و خاكش خاصل‌خيزتر بوده و در زمان خود از شهرهاي معروف و معتبر خراسان بزرگ به شمار مي‌آمده است.

واقع شدن در دامنه‌هاي شمالي كوه‌هاي خراسان از ديرباز اولين خط دفاعي اين خطه محسوب مي‌شد و از اهميت سياسي - نظامي خاصي برخوردار بوده است.

اين منطقه به جهت قرار گرفتن در مسير جاده ابريشم از حيث سياسي و هم از جهت اقتصادي نقش مهمي را بازي مي‌كرده است. محوطه‌ي باستاني بنديان در اين منطقه قرار گرفته كه شامل معماري معبد ساساني كه در فصل‌ها پيشين حفاري شده است و تپه ديگري در حال حفاري و ياريم تپه در جوار آن كه هنوز مورد كاوش قرار نگرفته است كه جمعا مساحتي حدود هزا متر مربع را در بر مي‌گيرد.

آنچه از كاوشهاي شش فصل گذشته حاصل شده هسته مركزي بنايي است كه در حال حاضر تالاري با ابعاد

45/8×10/25 متر از اتاقها و راهروهاي مربوط به آن از زيرخاك خارج شده است.

اين تالار داراي چهارستون گچي زيبا است كه سقف مسطح تالار را نگه داشته است. تكنيك بكار رفته جهت استحكام اين ستونها جالب است. بطوريكه از سمت شمال غربي تالار بايد از محرابي نام برد كه فضايي حدود 70/1×2/80متر را اشغال مي‌كند علاوه بر اين تالار بايد از اتاقها و راهروهايي سخت گفت كه جزو اين مجموع مي‌باشد. يك اتاق كوچك به ابعاد 3×2/5 متر در جنب محراب قرار دارد كه از كف اين اتاق تعدادي اثر مهري كشف شده كه داراي نقوش مختلفي از قبيل گوزن، گريفون، تصوير نيم تنه يك شخص كه دو سر آن خط پهلوي كلمه روزبه نوشته شده است.

با توجه به يافته‌هاي اين اتاق مي‌توان تصور كرد كه به عنوان محل بايگاني مرسولات و هدايا مورد استفاده بوده است.

در طي كاوش اين محوطه اشياي قابل توجهي به دست نيامده كه نشاندهنده اين باشد كه قبل از تخريب بنا كليه لوازم و اشياي آن به جاي ديگري منتقل و يا غارت شده است. علاوه بر اتاق هدايي جنب محراب بايد از اتاق ديگري كه ابعادي حدود 80/4×5/20 متر است نام برد كه در پشت اتاق فوق قرار دارد در كنار ديوارهاي شمال 0 غربي و شرقي سه شبهه تابوت از جنس گچ كشف گرديده كه داراي طاق آهنگ به صورت يكپارچه با بدنه مي‌باشد. نقوش ساده مينياتوري به صورت كنده بر روي اين شبهه تابوتها همگي جنبه اساطيري دارند.

علاوه بر اتاق استودان‌ها در انتهاي راهروي غربي تالار برجي مدور شكل كشف گرديده كه بخشي از آن مورد كاوش قرار گرفته ولي متاسفانه اين بنا در همان دوره (ظاهرا به قهر دشمن) تخريب گرديده و بعد از مدت كوتاهي بناي ديگري با خشت بر روي خرابه‌ها احداث گرديده است.

اين اولين بار است كه نقوش يك معبد دوره ساساني با تمام خصوصيات ويژه آن در دسترس محقق قرار گرفته است.

صحنه‌هاي مختلفي بر روي ديوارهاي تالار به تصوير كشده شده كه به ترتيب از سمت چپ به راست شامل: صحنه شكار، صحنه جنگ، بلافاصله بعد از صحنه جنگ نتيجه آن به تصوير كشيده شده است، صحنه ديگر ظاهرا تالاري است كه داراي پرده ضخيمي است كه از وسط جمع شده و در كنار اين پرده زني با لباس بلند در حالي كه كوزه‌اي در دست دارد در حال ريختن آب است، در داخل محراب نيز پنج شخصيت هر يك داخل قابي با نقش‌ برگهاي كنگر مشاهده مي‌شود، بعد از اين نقش چهار شخصيت مربوط به صحنه‌هايي مي‌باشد كه متاسفانه آسيب فراواني ديده و تشخيص نقشها مشكل است.

آشتدان مكشوفه از اين معبد بسيار جالب و ديدني است كه داراي پايه‌اي پله‌اي شكل و بدنه آن به صورت تزئيني مي‌باشد. با وجود كتيبه‌هايي كه به خط و زبان پهلوي نگاشته شده و نقوش گچ‌بري و صحنه‌هاي مختلف تاريخي ميانه قدمت آن به دوره ساساني بر مي‌گردد.

بنا به گزارش خبرنگار ايسنا، آخرين كاوش در محوطه تاريخي كه در نيمه دوم شهريور ماه 1379 انجام شد به كاوش در تپه ديگري به فاصله از تالار اصلص صورت گرفته كه شامل برجي دايره‌اي شكل با چهار بخش خارجي مي‌باشد.

مصالح ساخت برج خشت و چينه بوده و كف فضاها بعضا با گچ اندود شده است. در مورد سكوهاي كوتاه در حال حاضر نمي‌توان كاربردي مشخص را پيشنهاد كرد اما در كل به نظر مي‌رسد مكاني مذهبي است.

پوشش فوقاني و بخشهيي از اين برج ريخته و بصورت آوار ديده مي‌شود.

در اين محوطه شي وجود نداشته و قطعات سفال بطور پراكنده در لايه‌ها ديده مي‌شود. ظرفي با شكل سالم مطلقا وجود ندارد كه نشان مي‌دهد اين بنا قبل از تخريب تخليه شده است.

اين معماري كه ابعاد خشتهاي آن 8×40×40 به همراه چينه مي‌باشد در جاي دگر ديده نشده است. در اين خشتها جاي انگشتان دست را مي‌توان ديد كه حفره‌هيي را ايجاد كرده كه باعث مي‌شود ملات وارد آن شده و استحكام بيشتري به بنا مي‌دهد.

اين چهار بخش كه حالت يك چهارم دايره دارد در ديوار بيروني داراي انحناو كف‌هاي اين محوطه گچي، سكوها با گچ اندود شده و لايه‌هاي بسيار نازك را شامل مي‌شود.

شهرستان درگز در فاصله 1150 كيلومتري تهران و 255 كيلومتري مشهد قرار دارد.

انتهاي پيام