رييس اتحاديه كاغذ و مقواي تهران - منصور حاجي‌آخونديان - چندي پيش در گفت‌وگو با خبرگزاري دانشجويان ايران، مدعي شد كه “75 درصد آمار چاپ كتاب توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي غيرواقعي است و مسؤولان اين وزارتخانه نه تنها آمار كاغذهاي سهميه تحويلي را اعلام نمي‌كنند، اصلا توجه و نظارتي بر تيراژ ذكر شده بر پشت جلد كتاب‌ها ندارند“. هر چند اين اظهارات زماني از سوي حاجي‌آخونديان عنوان شد كه بازار نشر همچنان در گيرودار كمبود كاغذ روي دست دلالان اين كالاي اساسي براي نشر و كتاب ـ كه مي‌توانند از هر گروه و صنف و وزارتخانه‌اي باشند ـ مي‌چرخيد ـ و همچنان مي‌چرخد ـ و لذا مي‌توانست ازسوي مسؤولان مربوط در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي .... كه البته پس از مدت‌ها پاسخي داده شد؛ اما باز دريغ كه ظاهرا نوشدارو پس از مرگ سهراب مي‌رسد. محمدجواد مرادي‌نيا ـ مدير اداره كل مراكز و روابط فرهنگي و اداره كتاب وزارت ارشاد ـ در پاسخ به اين مدعا، به خبرنگار بخش كتاب ايسنا توضيح داد: ما دو آمار را به صورت هفتگي اعلام مي‌كنيم؛ يكي آمار صدور مجوز كتابها كه در مطبوعات منتشر مي‌شود و ديگري آمار كامپيوتري كه در خانه كتاب موجود است. وي متذكر شد: اينكه رييس اتحاديه كاغذ و مقوا چنين ادعايي كرده‌ است، خودش بايد جوابگو باشد. چون اصلا ارايه اطلاعات غلط جرم است و ما نمي‌توانيم آماري خلاف آنچه كه وجود دارد را منتشر كنيم. مدير اداره كتاب درباره اينكه وزارت ارشاد نظارتي بر تيراژ كتابها ندارد، توضيح داد: ناشر يك برگه با نام “فرم قبل از چاپ“ به ما مي‌دهد و اين اولين ارتباط وي با اداره كتاب است. اين برگه شامل اطلاعاتي درباره كتاب ازجمله تيراژ است. كتاب وقتي مجوز گرفت در فرم اعلام وصول نيز تعداد تيراژش ذكر مي‌شود، علاوه بر اينكه در شناسنامه كتاب چاپ شده هم تيراژ درج مي‌شود كه هر سه بايد با هم تطبيق كنند و ما اين كنترل را داريم. مرادي‌نيا ادامه داد: بازرس وزارت ارشاد در چاپخانه براساس اين سه آمار كتاب را شمارش مي‌كند و اگر تطبيق نكرد، ما برخورد مي‌كنيم. پس نظارت هست و اگر ناشر‌ي هم آمار و تيراژ دروغ اعلام كند تا كاغذ اضافي بگيرد، در مرحله شمارش دستش رو مي‌شود. وي در عين حال عنوان كرد: البته مثل هر كار ديگري ممكن است اشتباهي رخ دهد و يا آنان كه مرتكب اين خلافها مي‌شوند راههاي ديگري پيدا كنند. مرتضي بايندريان ـ رييس اتحاديه و شركت تعاوني ناشران و كتابفرشان تهران ـ اين روزها سرگرم توزيع كاغذهايي است كه در بندرعباس هستند و به تدريج به تهران مي‌رسند؛ آنقدر كه پشت در اتاق كارش اين جمله حك شده است: “‌هر گونه مذاكره در مورد درخواست كاغذ فقط منوط به ارايه برگ تسويه كاغذ دريافتي در سال 82 مي‌باشد“. وي در اين‌باره گفت: وقتي عرضه و تقاضا متناسب نيست، چنين مسائلي پيش مي‌آيد. ناشر حق دارد خودش تيراژ را انتخاب كند؛ چون سرمايه و هزينه و همه كارها را خودش انجام مي‌دهد. ناشر به بازار نگاه مي‌كند، تيراژ را نمي‌شود كنترل كرد، اين بايد به عهده خود ناشر باشد. بايندريان افزود: كار نشر و كتاب بايد در انتها براي ناشر راضي‌كننده باشد؛ ولي چون كار نشر يك شغل ريسك‌پذير است، ناشران به دنبال اين هستند كه ريسك را كم كنند و ضرر و زيان را كاهش دهند. وقتي اين براي مساله فرهنگ يعني كتاب مورد توجه قرار گيرد، فشار‌ها هم زياد مي‌شود. دولت مي‌بايد يا حمايت نكند يا اگر مي‌كند كاملا 70 هزار تن نياز كاغذ را چه از راه داخلي و چه خارجي تامين كند و يا اصلا رها كند و بگذارد كه صنف يا ناشران خودشان بتوانند نيازمندي خود را از بازار آزاد تهيه كنند. وي افزود: مشكل نشر و ناشران ما بحث سوبسيد و كاغذ و اين حرفها نيست؛ مشكل اصلي، خواب سرمايه است كه يك ناشر تيراژ را كم يا زياد مي‌كند و حق دارد اين كار را انجام دهد. او نمي‌تواند 10 يا 15 سال صبر كند تا كتابش به فروش برسد. اين خواب سرمايه بحران مالي ايجاد مي‌كند. بايندريان تاكيد كرد: تيراژ كتاب بايد به دست خود ناشر باشد؛ چون فرم ايده‌آل اين است. به هر حال، ناشر هماهنگ كننده عناصر اجرايي توليد كتاب است. با تغيير تيراژ توسط ناشر رانت ايجاد نمي‌شود. كل سوبسيدي كه داده مي‌شود براي اين است كه اين صنعت به گردش خود ادامه دهد. ورودي نشر كه مي‌بايد تخصص داشته باشد مهم است و از همه مهمتر، انگيزه‌هاست. بايندريان در پايان اعلام كرد: در سال 82 حدود 32 هزار تن كاغذ خارجي و 10 هزار و 200 تن هم كاغذ پارس را بين حدود سه هزار و 230 ناشر توزيع كرديم. حسن كياييان ـ دبير اجرايي اتحاديه ناشران و كتابفروشان تهران ـ نيز درباره مدعاي يادشده به خبرنگار ايسنا توضيح داد: كسي كه مي‌گويد اين مقدار تيراژ كتاب غيرواقعي است، اتهامي را زده و بايد ثابت كند و بايد از خودش پرسيد. امكان دارد كه ناشراني هم اين كار را انجام دهند، ما هم كه نمي‌توانيم ناشران را گزينش كنيم كه فقط آدم‌هاي خوب ناشر شوند. وي يادآور شد: نظارت بر چاپ كتاب با وزارت ارشاد است و بايد طوري نظارت كند كه امكان سوء استفاده نباشد. تمام اين معضلات البته در بخش اقتصاد نشر به‌خاطر سوبسيد كاغذ است. ما، تعداد زيادي از ناشران و نهادهاي صنفي نشر، با صداي بلند مي‌گوييم سوبسيد نمي‌خواهيم، چه اصراري است كه اين داستان ادامه پيدا كند؟ سوبسيد از صنعت نشر بيرون نرود، از روي كاغذ برداشته و به شكل معقول‌تري مصرف شود. شهلا لاهيجي ـ مدير نشر روشنفكران و مطالعات زنان ـ هم در اين‌باره اظهار داشت: به كسي كه اين ادعا را كرده‌ است، بگوييد چشم شما و چشم وزارت ارشاد روشن كه به چنين ناشراني مجوز نشر مي‌دهيد. لابد همانطور كه صلاحيتهاي سياسي‌شان مشخص شده، صلاحيتهاي اخلاقي‌شان هم مشخص شده و مورد تاييد قرار گرفته است. خيلي مهم است كه يك ناشر حسن سابقه و نام داشته باشد. وي متذكر شد: كساني كه چنين ادعايي كرده‌اند، دلم مي‌خواهد آخرين پارتي كاغذي كه گرفته‌اند را بگويند چقدر بوده است و بگويند چقدر آن‌را براي كتاب مي‌گذارند؟ ما خواهانيم كه سوبسيد از كاغذ برداشته شود؛ نه اينكه فقط از ناشران بخش خصوصي بردارند و به ناشران دولتي و پرورشي بدهند؛ بلكه از كل نشر بردارند تا بعد كمك به كتاب شود و در فاصله دريافت كاغذ و انتشار، سوء استفاده‌اي صورت نگيرد. ما به‌شدت به‌دنبال اين مساله هستيم؛ مشروط به اينكه آقايان هم به اصل عدالت و برابري اعتقاد يابند. گزارش از: ايسنا، مريم كريمي انتهاي پيام