آرامگاه استر و مردخاي، 2500 سال است كه يكي از مهمترين بناهاي زيارتي - تاريخي يهوديان ايران به شمار مي‌آيد. مقبره استر و مردخاي در همدان يكي از يادمان‌هاي مذهبي يهوديان است كه هر ساله زائران كليمي و كساني از ديگر كشورها آن بازديد مي‌كنند. بنا بر روايت‌هاي تاريخي، اين بنا، آرامگاهي براي “استر” و عمويش ”مردخاي” است كه در جريان برملا شدن نقشه قتل عام يهوديان ايران به افراد قابل احترام و مقدسي تبديل شده‌اند. استر ملكه خشايار شاه بود كه 475 سال پيش از ميلاد مسيح بر ايران سلطنت مي‌كرد. استر در اصل يهودي زاده بود كه به همراه ديگر اسراي يهودي از اورشليم به سرزمين پارس آمد و پس از مرگ پدر و مادرش توسط مردخاي به فرزندي پذيرفته شد. مردخاي، كفاش بوده و به شكل غير مترقبه‌اي از توطئه‌اي كه عليه خشايار شاه در جريان بود مطلع مي‌شود. پس از خنثا شدن توطئه، شاه خود را مديون مردخاي مي‌داند و مي‌گويد من زماني اين جريان را جبران مي‌كنم. چند سال پس از اين اتفاق، هامان، وزير خشايار شاه، توطئه‌اي مي‌چيند تا تمام يهوديان ايران را در يك روز مشخص قتل عام كند و اين زمان را به تمام استان‌ها اعلام مي‌كند. استر از اين جريان باخبر مي‌شود و از پادشاه مي‌خواهد تا با جلوگيري از اجراي اين توطئه، دين خود را ادا كند. پادشاه نيز با دستگيري وزير و كارگزارانش، توطئه قتل عام يهوديان را نافرجام مي‌گذارد. از آن زمان، يهوديان جشني را در اواخر اسفندماه به همين مناسبت برگزار و در طول سال، مكاني را كه استر و مردخاي در آن دفن شده‌اند، زيارت مي‌كنند. به گزارش خبرنگار بخش ايرانشناسي خبرگزاري دانشجويان ايران مقبره استر و مردخاي در مركز شهر همدان با مصالحي چون سنگ و آجر و به سبك بناهاي دوره اسلامي بنا شده است. از شكل ظاهري بنا و سبك معماري آن چنين به نظر مي‌رسد كه اين آرامگاه در قرن هفتم هجري بر روي پايه‌هاي بناي قديمي‌تر كه متعلق به قرن سوم هجري بوده ساخته شده است. در فضاي مربع شكل مقبره‌ها دو صندوق منبت كاري شده روي قبرها قرار دارد. بر بالاي قبر جنوبي كه آن را به استر نسبت مي‌دهند، صندوق منبت كاري نفيس و قديمي تري به چشم مي‌خورد و صندوق دوم به روي قبر مردخاي بسيار شبيه صندوق اول است در حدود سال 1300 توسط استاد عنايت الله ابن حضرت قلي تويسركاني كه يكي از منبت كاران برجسته زمان خود بود، ساخته شده است. در بالاي ديوار مقبره نيز كتيبه‌اي به زبان عبري و به شكل برجسته گچ بري شده است كه مانند خطوط عبري روي صندوق استر متعلق به قرن‌هاي هشتم يا نهم هجري هستند. احمد ترابي - كارشناس اداره ميراث فرهنگي و گردشگري همدان - در گفت و گو با خبرنگار ايسنا اظهار داشت: يهوديان ايران بين سالهاي 486 تا 445 پيش از ميلاد مسيح (ع) براي پاسداشت خدمات استر و مردخاي آرامگاهي براي آنها ساختند كه به يكي از زيارتگاه‌هاي مهم كليميان ايران تبديل شد. اين بناي چهارگوش آجري با گنبدي بر فراز آن، يادگاري است از قرن هفتم هجري قمري كه به دستور ارغون شاه بر پايه‌هاي بناي قديمي‌تر بنا شده است. ورودي اين آرامگاه در كوتاه سنگي است كه توسط كلون باز و بسته مي‌شود و به دليل ارتفاع كم آن بايد خميده وارد آرامگاه شد. وي گفت: كتيبه‌هاي كوچك و بزرگ سنگي و گچ بري‌هاي خط عبري و آرامي كه در آن‌ها ده فرمان حضرت موسي (ع) نيز حك شده است، بر ديوارهاي داخلي بنا قرار دارد. بنا، گنبدي سه پوسته دارد كه از آجر و ملات گچ و خاك است درست شده است. موريس معتمد - نماينده كليميان در مجلس هفتم - نيز با اشاره به جريان نجات يهوديان ايران توسط استر و مردخاي به خبرنگار ايسنا گفت: اين بنا هنوز فرم قديمي خود را حفظ كرده و يكي از اماكن بسيار مقدس يهوديان است. يهوديان هر سال در اواخر اسفند ماه جشن مقدسي را برگزار مي‌كنند و در آن ياد واقعه ناكام ماندن توطئه عليه يهوديان را گرامي مي‌دارند. وي اضافه كرد: پارچه از جمله چيزهايي است كه زايران اين آرامگاه براي پوشاندن صندوق‌هاي قبرها به اين مقبره مي‌دهند. همچنين برخي از مردم كه بچه دار نمي‌شوند نذر مي‌كنند و پس از گرفتن حاجت، موي فرزند خود را در اين آرامگاه كوتاه مي‌كنند. اين بنا با متولي‌گري خارج از مجموعه مديريت ميراث فرهنگي به نسبت ديگر بناهاي تاريخي همدان از وضعيت مطلوب‌تري برخوردار است؛ اما مرمت غيركارشناسي آن در برخي از موارد، لطمه‌هايي به آن وارد آورده است؛ ازجمله در هنگام نقاشي محوطه‌ي داخلي آرامگاه، بخش‌هايي از كتيبه‌هاي سنگي 2500 ساله نيز زير بار رنگ قرار گرفته است. انتهاي پيام