به گزارش ایسنا، آنچه جهاد دانشگاهی را از دیگر نهادهای علمی کشور متمایز می‌سازد نوع گفتمان فرهنگی و بافت فرهنگ سازمانی آن است. درواقع خاستگاه فکری جهاد دانشگاهی برآمده از اصول و مبانی انقلاب اسلامی بوده و فرایند جامعه‌پذیری در طول ده‌ها توانسته به پیدایش یک هویت سازمانی متمایز منتهی شود. معتقدم آنچه این مجموعه ارزشمند علمی، آموزشی و فرهنگی را به نهادی الهام‌بخش و پیشرو مبدل ساخته اعتقاد و باور به همین عناصر و مولفه‌های فرهنگ سازمانی اصیل آن است. اعتقاد به همراهی و امکان‌پذیری دین‌داری با علم‌باوری؛ باور به توسعه خواهی در ضمن عدالت‌طلبی؛ جمع میان اجتماع گرایی ملت‌محور با جهان‌وطنی امت‌محور؛ اخلاق محور در ضمن تخصص‌گرایی از جهاد دانشگاهی مجموعه‌ای ممتاز ساخته است.

به معنای دیگر هویت فرهنگی جهاد دانشگاهی است که به پویایی‌ها و زایش‌ها در سطح ساختاری بیرونی تشخص بخشیده و دیگر ساحات وجودی آن را متأثر از خود گردانیده؛ در غیر این صورت مجموعه‌های متعددی در ساختار جامعه علمی و شبکه علمی کشور وجود دارد که چه بسا از حیث تحقیقات علمی مقدم بر جهاد دانشگاهی باشند ولی در ساخت یک گفتمان توسعه و یا در خلق یک فرهنگ سازمانی تکثیرپذیر موفقیت داشته‌اند؛ چرا که ناتوان از فراهم آوردن پیشران توسعه و عنصر اصلی گفتمان‌سازی یعنی ساخت یک گفتمان فرهنگی متمایز بوده‌اند؛ این در حالی است که سنگ بنای جهاد دانشگاهی بر مبنای یک انگیزه مقدس، تلاش برای نیل به یک تصویر آرمانی از نظم هنجاری و ارائه الگویی از علم‌باوری مؤمنانه بنا نهاده شده است و طبیعتاً آنچه موجب پایداری جهاد تاکنون شده و رمز مانایی آن در تلاطم‌های پیش رو خواهد بود، تأکید بر صیانت و پاسداشت از همین ویژگی‌های نظم گفتمانی و هویت فرهنگ سازمانی متمایز آن است.

 جهاد دانشگاهی از حیث تاریخ‌نگاری تقویمی به دوره آشوب‌ها و ناآرامی‌های ناشی از کشیده شدن تعارضات و دعواهای حزبی به بطن نهاد دانشگاه و متعاقب آن اقدام برای انقلاب فرهنگی تولد یافت. این همان نقطه حدوث غیریت در فرهنگ سازمانی جهاد دانشگاهی است؛ نهادی که از بطن دانشگاه و برای صیانت از نهاد علم و با دغدغه‌هایی از ترویج گفتمان علم متعهد، خداباور و معاداندیش سربرآورد و به اصلی‌ترین کارگزار عمده انقلاب اسلامی برای تحقق این مهم در نهاد علم مبدل شد. هر چند به مرور زمان و با سیاست‌های دولت‌های مختلف، نقش جهاد از دوره انتقال و گذار تا همینک سیر تطوری و انقباضی قابل توجه داشته تا جایی که برای حفظ پویایی‌های این میراث انقلاب اسلامی، کنش‌گران آن که به عنوان جهادگر شناخته می‌شوند، تمرکز و تأکید بر مزیت‌های سازمانی را برگزیدند و با نوآوری‌های خود مسیرهای روشنی را در حوزه‌های مختلف مأموریت فراز داشتند. نهادهای ارزشمندی همچون پژوهشگاه رویان، ابن سینا، پژوهشکده معتمد و دانشگاه علم و فرهنگ تنها گوشه‌ای از افتخارات دانشمندان مؤمن و پرتلاش این نهاد ارزشمند است.

 جهاد دانشگاهی حوزه‌های ماموریت و فعالیت متنوعی داشته که هر یک از این ساحات در ترسیم نقشه راه این نهاد ارزشمند و ممتاز نظام ترجیحات و مطلوبات خود را دارد. آنچه جهاد دانشگاهی را به‌رغم محدودیت‌های فراوانی بودجه‌ای و تشکیلاتی و نیز تضییق دایره کنشگری آن در دانشگاه به واسطه نهادسازی‌های دیگری که درون دانشگاه شکل گرفته، به یک مجموعه اثرگذار مبدل کرده توجه و تمرکز منابع و نیروهای آن در راستای حل مسائل و مشکلات فوری و لاینحل نهاد علم و اجتماع با تکیه بر تلاش وافر و مؤمنانه و به دور از منفعت‌طلبی‌ها و زیاده‌خواهی‌های کاسب‌کارانه است.

بر همین اساس نظام اولویت‌های جهاد دانشگاهی می‌بایست با تأکید بر رویکرد حل مسأله در عرصه اجتماع و اندیشه و نیز کاربردی‌سازی و تجاری‌سازی علم در راستای اقتصاد دانش‌بنیان، سامان‌دهی گردد. پرهیز از موازی‌کاری، و امتناع از ورود به پروژه‌های غیر اولویت‌دار و اصطلاحاً بازاری با هدف کسب درآمد، از یک سو و استمرار روحیه خلاقیت و نوآوری از سوی دیگر می‌بایست در صدر اولویت‌های این نهاد برجسته و خدمتگزار باشد.

 در مجموع باید توجه داشت جهاد دانشگاهی نمادی از صورت تحقق یافته آرمان یک ملت برای ساخت جامعه‌ای آزاد، آباد، مستقل و خداباور است؛ نهادی گفتمان ساز که در عمل سلامت اندیشه تلازم علم و ایمان را به جهانیان اثبات نمود؛ نهالی که در چهار دهه پیش بنا به تعبیر رهبر معظم انقلاب، بر پایه تقوا بنیان نهاده شد، امروز به درخت تنومندی مبدل شده که رویش‌های دائمی آن زینت‌بخش حیات انقلاب اسلامی است. قطعاً تداوم این روند پر بهجت و امیدآفرین در گرو تداوم روحیه جهادی، نظم و انضباط سازمانی، و نیز تلاش مضاعف برای نیل به آرمان‌های متعالی انقلاب اسلامی است.

 محمد محمودی کیا، جهادگر سابق جهاد دانشگاهی و عضو هیات علمی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

انتهای پیام