منصوره رضوی ـ کارشناس ثبت میراث ناملموس استان خوزستان ـ درباره «آیین بَردِبارون» به ایسنا گفت: آیین باران‌خواهی از جمله آداب و رسومی است که از دیرباز و از دوران باستان در مناطق مختلف ایران بویژه در فصل سرما و سال­‌های کم‌بارش به شکل‌های مختلف برگزار می­‌شده است. در استان خوزستان نیز در منطقه‌ای موسوم به شاهزاده عبدالله (امامزاده عبدالله) روستای شاه «قطب‌الدین» در شهرستان اندیکا، لرهای بختیاری، بیش از پنج نسل و اصطلاحاً «پنج پُشت» است که در خشکسالی‌­ها، رسمی دیرینه به نام «بَردِ بارون» را به اجرا می‌گذارند. این رسم مربوط به سادات منطقه است و هدایت آن بر عهده یکی از فرزندان بزرگ سادات همان منطقه است.

این کارشناس ثبت میراث ناملموس افزود: در گویش لرهای بختیاری «بَرد» به معنی سنگ است و باران را هم «بارون» می‌گویند. برای اجرای این آیین در موقعیت خشکسالی ابتدا مریدان امامزاده شاه قطب‌الدین از همان روستا و شهرهای همجوار به سوی امامزاده مُشرَف شده و از فرزند بزرگ درخواست می‌کنند تا مراسم باران‌خواهی را اجرا کنند. پس از پذیرفتن تقاضا، همه­ اهالی منطقه و مهمانانی که از راه دور و نزدیک حضور پیدا کرده‌اند، برای برگزاری مراسم در روز معینی به صورت دسته‌جمعی با به دست گرفتن قربانی (گاو، گوساله یا قوچ فربه‌ای) به سرپرستی یکی از فرزندان سادات به سوی امامزاده و محل ذبح یا قربانگاه حرکت می‌­کنند.

رضوی در شرح جزئیات بیشتر این آیین گفت: محوریت اصلی در اجرای این آیین، سه قطعه سنگ استوانه‌ای در سه اندازه است که هر کدام نماد عناصری چون «باد»، «طوفان» و «باران» است. سنگ‌ها را از امامزاده خارج کرده، ابتدا با آب، غسل داده تا پاک و عاری از آلودگی شوند، آن‌ها را رو به قبله قرار داده و دو رکعت نماز حاجت به صورت جماعت می‌خوانند. سپس عمل ذبح توسط متولی که فرد پاک و قابل احترامی است، انجام می‌شود. سنگ‌ها را به حالت افقی قرار داده و قربانی را روی آن‌ها ذبح می‌کنند تا به خون آغشته شوند. سپس سنگ‌­ها را در خون قربانی می‌غلتانند و دعا می­‌خوانند و فرد مورد نظر نیت می‌کند که به عنوان مثال تا ده یا پانزده روز دیگر باران ببارد و این را به مردم اعلام می‌کند.

کارشناس ثبت میراث فرهنگی ناملموس خوزستان ادامه داد: با پایان یافتن این مراحل، سنگ‌­ها باید از جهت قبله خارج شوند؛ زیرا برخی بر این باورند که بر اثر ماندن سنگ‌ها در جهت قبله با بارش باران سیل جاری خواهد شد. پس از آن دوباره دو رکعت نماز با نیت «نماز شکر» به صورت جماعت به جا آورده می‌شود. در پایان مراسم نیز سنگ‌ها را شسته و به محل مخصوص خود در مکان امامزاده انتقال می‌دهند. همچنین در این مراسم برخی از مردم با توجه به توان مالی خود پول نقد، گوسفند یا هدایی دیگر برای متولی نذر کرده و به او تقدیم می‌کنند.

این کارشناس بیان کرد: در واقع می‌توان گفت این مراسم نمادی از مبارزه دیو خشکسالی با ایزد باران است که ریشه‌ای باستانی دارد. در فرهنگ باستانی، زمین نماد زایش بوده و شاید اهمیت غلتاندن سنگ­‌ها بر زمین و قربانی کردن، نشانه‌هایی از این باور کهن باشد. 

به گفته رضوی، این مراسم باران‌خواهی با عنوان « آیین بَردِ بارون (مراسم طلب‌باران)» شهریورماه سال ۱۳۹۱ به شماره ۵۱۶ در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.

 انتهای پیام