هانی رستگاران ـ مسؤول ثبت آثار و حرایم میراث ملی استان سمنان ـ در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که ایرانیان باستان همیشه برای مردگان و اموات خود احترام خاصی قائل و همواره در پی آن بودند که روح درگذشتگانشان در آرامش بوده و از آن‌ها راضی باشد و می‌توان گفت که پس از ظهور اسلام نیز این سنت باستانی با رنگ و بوی اسلامی به اجرا در می‌آید، افزود: در طول سال ایرانیان به بهانه‌های مختلف با ذکر نام و یاد اموات و پاسداشت و خیرات برای روح مردگان مراسمی این چنینی را برگزار می‌کنند که از آن جمله می‌توان به روز «عرفه یا علفه زنده» و «عرفه یا علف مرده» در روزهای پایانی سال اشاره کرد. پنجشنبه آخر سال نیز شاید شاخص‌ترین روز برای سهیم کردن مردگان در خوشحالی و خیرات زندگان است که در اقصی نقاط ایران با رفتن به آرامستان‌ها برگزار می‌شود.

او اضافه کرد: آیین «برات» نیز عنوان مراسمی است که هر ساله در سه شب از شب‌های قدر در ماه مبارک رمضان و همچنین از ۱۲ تا ۱۵ شعبان برگزار می‌شود. «برات» آیینی برای پاسداشت روح مردگان، توجه و یادآوری پیشینیان و درگذشتگان و بهره‌مندی مردگان از خیرات زندگی است. همچنین با برگزاری چنین مراسم‌هایی یاد و خاطره آن‌ها در بین اعضای خانواده زنده نگه داشته می‌شود و فرهنگ خیرات و صدقه گسترش می‌یابد.

به گفته این کارشناس ثبت میراث فرهنگی، در طول این سه روز خوراکی‌های مختلفی به نیت «برات» خیرات می‌شود، اما خوراکی مخصوص و ویژه آن، که در سمنان نیز طبخ می‌شود، نان «گولاچ» نام دارد و سمنانی‌ها این نان نذری را به نیت شادی روح در گذشتگان در آیین «برات» تهیه می‌کنند و در گورستان‌ها و بین همسایگان خود تقسیم می‌کنند.

رستگاران با بیان این‌که نان محلی «گولاچ» با شماره ۱۱۱۵ به نام «گولاچ، مهارت نان سنتی آئین برات در سمنان و مهارت پخت آن» در تاریخ ۳۰ دی ماه سال ۱۳۹۴ در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است، درباره شیوه تهیه این نان توضیح داد: آرد، زردچوبه، روغن کنجد، دارچین و شکر از مواد اولیه نان گولاچ است. برای تهیه این نان نذری ابتدا زرد چوبه را خوب می‌سایند و سپس با آب مخلوط می‌کنند و با این مایع آرد را خمیر می‌کنند و مایه خمیر (خمیر ترش) به آن می‌زنند. خمیر را می‌گذارند تا ورم کند. پس از آن خمیر را به چونه‌های کوچک تقسیم و پهن می‌کنند و روی مرزه پهن می‌کنند. هرچونه دایره‌ای با شعاع ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر در می‌آید. سپس روغن کنجد را در ماهی‌تابه داغ می‌کنند و چونه‌های پهن شده را یکی یکی از پشت و رو در ماهی تابه سرخ می‌کنند. وقتی نان سرخ شده را از ماهی‌تابه خارج کردند مخلوط دارچین و شکر را که از قبل آماده شده روی آن می‌پاشند.

مسؤول ثبت آثار و حرایم میراث ملی استان سمنان اضافه کرد: نکته قابل توجه در تهیه «گولاچ» استفاده از روغن کنجد برای سرخ کردن نان‌ها است. به گونه‌ای که قدیمی‌ها اعتقاد دارند اگر این نان با روغن کنجد سرخ نشود یا غیر از «برات» پخته شود، خیر آن به اموات نمی‌رسد.

انتهای پیام