استان قزوین با دارا بودن یک درصد خاک ایران همواره چهار درصد تولیدات کشور را به خود اختصاص داده است و با توجه به وجود دشت قزوین، کشت گندم از اهمیت بسزایی برخوردار است که با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح و استفاده از علوم و تکنولوژی می‌توانیم عملکرد بالاتری را در بخش کشاورزی داشته باشیم.
مجید اسماعیلی، معاون بهبود تولیدات سازمان جهادکشاورزی استان قزوین در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: هرساله میزان تولید محصولات کشاورزی بر اساس الگوی کشت از سوی وزارتخانه به سازمان‌های جهاد کشاورزی در استان‌ها ابلاغ می‌شود، و براین اساس برای پاییز امسال ۴۸ هزار هکتار گندم آبی، ۱۰۷ هزار هکتار گندم دیم، ۲۶ هزار هکتار جو آبی، ۷۰۰۰ هکتار جو دیم و ۱۰ هزار هکتار کلزا در قالب الگوی کشت برای استان تعریف شده است، البته کاشت ۱۵۰۰ هکتار چغندرقند نیز ابلاغ شده است.
وی ادامه می‌دهد: برای اجرای الگوی کشت نیازمند ضمانت‌های اجرایی هستیم که این ضمانت‌ها نیازمند طراحی و تدوین قوانینی است که نمایندگان مجلس باید به آن بپردازند.
معاون بهبود تولیدات سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین تصریح می‌کند: محصولات پر آب‌بر مانند گوجه و هندوانه در استان قزوین کشت می‌شود؛ طی سال‌های ۹۰ تا ۹۵ سطح زیر کشت محصولات پرآب‌بر ۱۳ هزار هکتار بود که امروز این رقم به ۷۲۰۰ هکتار در سال رسیده است و علاوه بر آن با اقدامات به‌زراعی و به‌نژادی آب مصرفی را کاهش داده‌ایم، ضمن اینکه در کشت ۹۵ درصد محصولات جالیزی از بذور هیبریدی پرپتانسیل استفاده می‌شود.
وی اعلام می‌کند: ۹۲ درصد محصولات جالیزی از طریق کشت نشایی کاشته می‌شوند که همین امر موجب ۲ تا ۳ مرحله صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود؛ همچنین باید بگویم که ۹۴ درصد محصولات جالیزی از طریق سیستم‌های تحت فشار آبیاری می‌شوند؛ استفاده از مالچ روش دیگری برای جلوگیری از تبخیر است؛ با کاهش سطح زیرکشت در تلاش هستیم ضمن استفاده آب و کشت ارقام پرمحصول، عملکرد بالاتری داشته باشیم.
اسماعیلی خاطرنشان می‌کند: کشاورزان در شرایط معمول ۳۰ لیتر آب در ثانیه برای ۳۰ هکتار دریافت می‌کنند اما آنان را ملزم کردیم تا اصلاح پروانه صورت گیرد و در قبال استعلام ۱۵ درصد به‌عنوان اجرای سیستم آبیاری از پروانه کشاورز کسر می‌شود، همچنین در صدور پروانه نیز ۱۰ درصد از میزان آب کاسته می‌شود و در مجموع ۲۵ درصد از آب کشاورزی داخل آبخوان باقی‌مانده و صرفه‌جویی صورت می‌گیرد.
وی بیان می‌کند: بارندگی خوبی را در سال‌های زراعی ۹۸ و ۹۹ داشتیم اما در سال زراعی ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به‌خاطر تغییر اقلیم تا به امروز ۱۱۱ میلی‌متر بارندگی ثبت شده است که نسبت به دوره بلندمدت ۲۵ درصد و نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد کاهش بارندگی را شاهد هستیم.
معاون بهبود تولیدات سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین متذکر می‌شود: ۲۷۸ میلیون مترمکعب سهمیه آب طالقان است که در پاییز ۷۵ میلیون مترمکعب تخصیص دادند و ما برای ۳۰ درصد کشت‌های پاییزه برنامه‌ریزی کردیم. برای همین حمایت‌های انجام شده نیز متناسب با ۳۰ درصد کشت صورت گرفت تا از کشت‌های مازاد جلوگیری شود؛ همچنین مکاتباتی با آب منطقه‌ای داشتیم تا با تخصیص مجدد آب و بازگشایی چاه‌های آب تلفیقی، کشت بیشتری صورت گیرد.
وی تأکید می‌کند: چند سالی می‌شود که برنامه‌هایی را آغاز کرده‌ایم، برای همین منظور کشت محصولات کم آب‌بر در حوزه گیاهان علوفه‌ای را در دستور کار قرار دادیم که کشاورزان از آن استقبال کردند. در حال حاضر در حوزه کشت‌های نشایی ۷۰۰۰ هکتار کشت زراعی را در سال‌جاری به‌صورت نشایی کشت کردیم که ۲ تا ۳ مرحله در مصرف آب صرفه‌جویی خواهد داشت. همچنین کاهش کشت محصولات پرآب‌بر مانند خربزه و هندوانه را نیز در دستور کار قرار دادیم.
طرح توسعه دیم‌زارها در قزوین در دستور کار
اسماعیلی می‌گوید: برای ترسیم کشت محصولات دیم ۲ طرح افزایش عملکرد گندم و طرح توسعه دیم‌زارها را در استان در دستور کار قرار دادیم. طرح افزایش عملکرد گندم از سه سال پیش به‌صورت پایلوت در شهرستان آوج عملیاتی شد که طی آن ۱۰ هکتار از اراضی به زیر کشت گندم رفت و امسال این رقم به ۳۰ هزار هکتار رسیده است طبق برنامه‌ریزی انجام شده در تلاش هستیم در پایان سال پنجم ۵۰ درصد اراضی دیم استان ۲۵ درصد افزایش عملکرد داشته باشند.
وی اضافه می‌کند: طرح توسعه دیم‌زارها نیز با همکاری ستاد اجرایی حضرت امام برنامه‌ریزی و اجرایی می‌شود بر همین اساس ۳۰ هزار هکتار از اراضی دیم به زیر کشت غلات و کشت علوفه‌ای، نباتات علوفه‌ای، حبوبات و گیاهان دارویی رفته و فاز نخست آن طی ۲ ماه گذشته اجرایی شده است. در این طرح تسهیلات بانکی چهار درصد برای تأمین ادوات مورد نیاز کشت با همکاری ستاد اجرایی اختصاص پیدا می‌کند.
معاون بهبود تولیدات سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین اعلام می‌کند: در سال زراعی جاری در حوزه کشت گندم ۴۹ هزار هکتار گندم آبی کشت شده و پیش‌بینی می‌شود ۳۲۰ هزار تُن گندم برداشت شود همچنین ۱۱۲ هزار تُن گندم دیم کاشته شده است.
وی تشریح می‌کند: در سال ۹۷ حدود ۲۴۷ هزار تُن گندم مازاد کشاورزان خریداری شد، همچنین در سال زراعی گذشته با توجه به کاهش ۳۴ درصدی بارندگی نسبت به دوره بلند مدت و کاهش ۴۹ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته آن خشکسالی آسیب بسیاری به حوزه تولیدات وارد کرد اما ۱۱۳ هزار تُن گندم مازاد بر مصرف کشاورزان و همچنین ۸۰۰۰ تُن بذر خریداری شد که در زمینه خرید گندم رتبه ۱۱ کشور را به خود اختصاص دادیم. لازم به ذکر است که بگوییم در سال گذشته خرید ۱۷۵ هزار تُن گندم را در برنامه داشتیم که ۱۱۳ هزار تُن خرید کردیم.
اسماعیلی اظهار می‌کند: میزان نیاز استان در خبازی صنف و صنعت ۱۴۰ هزار تُن گندم در سال است که در تمام سال‌ها بیش از نیاز استان خریداری می‌شود و بخش اعظم گندم خریداری شده در سیلوهای غله نگهداری می‌شود و بقیه را برای استان‌های گیلان، البرز و تهران ارسال می‌کنیم.
به گزارش ایسنا، فاطمه محمدبیگی نماینده مردم قزوین در دی ماه سال ۹۹ اعلام کرده بود: میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری برابر با ۲۰۸ هزار تن بوده، گرچه این عدد افزایش نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد، اما نزدیک به ۴۸ هزار تن پایین‌تر از برنامهٔ ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی به سازمان خود در قزوین بوده است، در حالی که امسال و سال گذشته ما بارش‌های بسیار مناسبی داشته‌ایم.
به گزارش ایسنا، آمارها نشان می‌دهد که میزان هدف‌گذاری برای تولید و همچنین خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۰ ، برخلاف بارش‌های متعارف، برنامه اقتصاد مقاومتی و روند افزایشی برنامه‌های سالیانه؛ به‌صورت کاهشی بوده است.
مجموع تولید گندم آبی و دیم استان در سال جاری (سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹) به ترتیب حدود ۱۹۰ هزار تُن و ۳۹ هزار تُن برآورد می‌شود که از میزان تولید ابلاغی وزارت متبوع (به ترتیب۲۲۰ هزار تُن گندم آبی و ۹۹ هزار تُن گندم دیم) به مراتب کمتر بوده است. به عبارتی تولید گندم آبی در سال ۱۴۰۰ استان قزوین از حدود ۲۵۰ هزار تُن به ۲۲۰ هزار تُن، رسید.
اگر به میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری که ۱۱۲ هزار تُن بوده است توجه کنیم؛ مشاهده می‌شود که این رقم به مراتب کمتر از سال قبل (۹۹) بوده است؛ به عبارتی دیگر مقایسه آمار تولید و خرید نشان می‌دهد که حدود همین میزان (۸۸ هزار تُن) گندم تولید شده در دست بهره‌برداران است و خریداری نشده که چرایی این موضوع نیازمند تأمل است.
در تولید جو نیز وضعیت مشابهی را داریم. میزان عملکرد تولید جو آبی ۱۱۳ هزار تُن در مقایسه با برنامه ابلاغی ۱۳۵ هزار تُن بوده است (تحقق ۸۴ درصدی برنامه در سال جاری). میزان تولید جو دیم در حدود ۶۰۰۰ تُن بوده است که از ۹۰۰۰ تُن برنامه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی به استان کمتر بوده است (تحقق ۶۶ درصدی برنامه).
علاوه بر گندم، استان قزوین در تولید دانه‌های روغنی نیز وضعیت مطلوبی را در سال‌جاری تجربه نکرد. به عبارتی دیگر حدود ۴۷۰۰ تُن خرید کلزا در استان انجام شده که به مراتب کمتر از ۲۳ هزار و ۵۰۰ تُن برنامه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی به استان بوده است که این عملکرد حدود ۲۰ درصد را نشان می‌دهد. بر اساس آمارها سال گذشته نیز وضع به همین منوال بود. در سال ۹۹ حدود ۷۲۰۰ تُن تولید کلزا از ۱۸۰۰۰ تُن برنامه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی در استان قزوین تحقق یافته است و این به معنای تحقق عملکردی زیر ۵۰ درصدی استان در این خصوص است.
اینکه چه عواملی در این کاهش تولید موثر بوده باید مورد توجه سازمان‌های ذیربط و کارشناسان قرار گیرد.
آیا فعال بودن کمیته‌هایی برای آسیب‌شناسی و ارائه راهکارهای تأثیرگذار میدانی بر تولیدات محصولات زراعی و بعضاً باغی موثر است؟
آیا مشارکت یا بهره‌مندی از نظرات افراد نخبه و محدود نشدن دایره مشورتی و مدیریتی در سازمان مربوطه می‌تواند تاثیرگذار باشد؟
توزیع درست بذر گندم چقدر می‌تواند در میزان تولید تاثیر بگذارد و آیا نظارتی در این زمینه وجود دارد؟
و...
انتهای پیام
نظرات