این شاعر و ناشر در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت تبلیغ کتاب و کتابخوانی در رسانه‌ها و فضای شهری اظهار کرد: در واقع، بحث فروش کتاب به زنجیره تولید آن برمی‌گردد. مسئله ما در حال حاضر فقط این نیست که چطور تبلیغ کنیم و کتابی را بفروشیم. ما باید کل مجموعه تولید، خلق و انتشار کتاب را ببینیم و در واقع بعد از آن، مسئله توزیع و تبلیغ کتاب را هم در آن بگنجانیم چون این‌ها به هم ربط دارد و همه در اقتصاد ریشه دارد.
او افزود: این‌که با توجه به تورم و افزایش ناگهانی قیمت کاغذ در سال‌های اخیر و به‌طور کلی، روند اقتصادی تولید کتاب هزینه‌بر شده، مسئله مهمی است و قیمت تمام‌شده کتاب را آن‌قدر بالا برده که فروش آن را هم سخت کرده است. البته من نمی‌خواهم به آن بحث‌های دو دهه قبل برگردم که می‌گفتند مردم برای پیتزا پول می‌دهند اما کتاب نمی‌خرند. این بحث‌ها دیگر کهنه شده و برای نشر ما کارایی ندارد. ما امروزه با رشد محصولات دیجیتالی و بیشتر پرسه‌زدن مردم در اینترنت مواجهیم؛ این یک مسئله جهانی است و ایران هم از آن مستثنی نیست. اما آن‌چه به ما ربط دارد، نحوه عرضه کتاب در محیط‌های دیجیتال و دیگری در محیط‌های فیزیکی است.
ندایی همچنین با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر شاهد تعطیلی و بعضا رشد کتابفروشی‌ها بوده‌ایم، بیان کرد: کتابفروشی‌هایی که پشتوانه اقتصادی قوی داشته‌اند، توانسته‌اند باقی بمانند یا این‌که رشد کنند ولی به هر حال، کتابفروشی‌های قدیمی که حتی ارزش تاریخی هم داشتند، نتوانستند دوام بیاورند و تعطیل شدند و این نشان می‌دهد که به هر حال، به غیر از تورم و مسائل اقتصادی لازم است چقدر خودمان را با دنیای اینترنت هماهنگ کنیم و محصولات‌مان را در دنیای اینترنت عرضه و تبلیغ کنیم.
او در ادامه به اینفلوئنسرها به عنوان یکی از ظرفیت‌هایی که برای تقویت فروش و عرضه کتاب ایجاد شده، اشاره کرد و گفت: نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. اخیرا اینفلوئنسرهایی برای کتاب هم پدید آمدند و این خیلی عالی است که کتاب‌هایی را که می‌خوانند تبلیغ می‌کنند.
این روزنامه‌نگار ادامه داد: اما در مورد تبلیغ کتاب‌های الکترونیک، مسئله‌ای وجود دارد که تا زمانی که قانون کپی‌رایت اجرا نشود، حل نمی‌شود چون قانون کپی‌رایت با اقتصاد کتاب‌های دیجیتالی رابطه مستقیمی دارد. اگر مولف یا ناشر تحت حمایت قانون کپی‌رایت نباشد، کتاب‌ها خیلی راحت پی‌دی‌اف می‌شوند، قفل‌ها شکسته و در فضای مجازی به طور رایگان عرضه می‌شوند. این‌جاست که فقط باید بر روی اخلاق مخاطب کار شود؛ بخشی از این هم مربوط به قانون کپی‌رایت است که یک نهاد صنفی قوی برای نشر و اهل قلم باید این قضیه را پیگیری کند. مخاطب باید شرعی و درست بودن فایل الکترونیکی صوتی را که دانلود می‌کند، در نظر بگیرد. اما روی این‌ها کار نمی‌شود، هر چقدر هم بگوییم، عده‌ای توجیه اقتصادی دارند.
پونه ندایی سپس به تبلیغ محیطی کتاب در «هفته کتاب» اشاره و اظهار کرد: اخیرا بیلبوردهایی برای «هفته کتاب» از نویسندگان شناخته‌شده و ناشناخته در شهر نصب شدند، اما این‌ها چهره‌های سینمایی نبودند که مخاطب را میخ‌کوب کنند، خصوصا وقتی در اتوبان ماشین‌ها به سرعت رد می‌شوند. من کارایی این تبلیغ را خیلی متوجه نشدم. دست‌اندرکاران شاید بتوانند میزان تاثیرگذاری این تبلیغات شهری را اعلام کنند. حتی یکی از نویسندگان خانم می‌گفت اصلا خبر نداشته که چهره‌اش را روی بیلبورد گذاشته‌اند.
مدیر نشر امرود با بیان این‌که تبلیغات رادیویی و تلویزیونی هم موثر است، گفت: نحوه این تبلیغ جای بحث دارد که چه کتاب‌هایی به رادیو و تلویزیون راه پیدا می‌کنند و اجازه و مجال دیده‌شدن دارند. من فکر می‌کنم مردمی‌ترین و در دسترس‌ترین روش، کمک‌گرفتن از اینفلوئنسرها است.
ندایی در ادامه به قیاس نحوه عرضه و تبلیغ کتاب در کشورهای دیگر نسبت به ایران پرداخت و با تمرکز بر شیوه عرضه کتاب در کره جنوبی اظهار کرد: من به واسطه سفرهای فرهنگی متعددی که به کشور کره جنوبی داشته‌ام و کتاب‌هایی هم از آن‌ها ترجمه کرده و سفرنامه هم نوشته و با نهادهای فرهنگی نشرشان ارتباط داشته‌ام، اخیرا مطلبی می‌خواندم که ببینم سیاست‌های دولت کره جنوبی به عنوان نمونه یک کشور آسیایی موفق که می‌تواند با اشتراکات فرهنگی که با کشورهای دیگر دارد، برای ما مفید باشد؛ در کره ۶۵ درصد کتاب‌هایی که منتشر می‌شوند، مربوط به حوزه کتاب کودک هستند و این نشان می‌دهد که آموزش کودک برای آن‌ها خیلی مهم است و حتی همه خانواده‌ها غالب درآمدشان را صرف آموزش بچه‌ها می‌کنند. آن‌ها برای کودکان روش‌های تبلیغ زیادی دارند، از طریق کارتون‌ها و انیمیشن‌هایی که خیلی موفق هستند، به‌راحتی کتاب کودک را تبلیغ می‌کنند.
این شاعر همچنین گفت: بنیاد کره جنوبی که یک نهاد دولتی است، اسپانسر بزرگی برای تولید کتاب در داخل این کشور است و هزینه‌های مربوط به محققین و مولفین را می‌دهد و در زمینه بین‌المللی هم خیلی فعالیت دارد؛ کتاب، ادبیات و فرهنگ کره را به زبان‌های دیگر ترجمه می‌کند. هر کس آزاد است ترجمه کند و این‌ها هم حمایتی‌هایی را انجام می‌دهند. چون این بنیاد متمرکز است بر فرهنگ کره، هزینه و بودجه مشخصی برای تبلیغ فرهنگ کره دارد که شامل کتاب هم می‌شود.
پونه ندایی در ادامه درباره یکی از کتابفروشی‌های زنجیره‌ای کره جنوبی بیان کرد: Kyobo، معروف‌ترین کتابفروشی زنجیره‌ای این کشور است که من در روزهای تعطیل شاهد سیل خریداران بوده‌ام. این کتابفروشی طوری تعبیه شده که مثل هتل است. همچنین در آن‌جا بخش‌های سرگرم‌کننده‌ای برای بچه‌ها وجود دارد. در میان قفسه‌های کتاب صندلی‌هایی است که هر کس بخواهد می‌تواند ساعت‌ها کتاب‌ها را بخواند. حتی از خارج از کشور هم می‌شود کتاب‌ها را سفارش داد. و همه این‌ها برای جذب مخاطب و تبلیغ کتاب - به عنوان یک کالای دل‌انگیز - تاثیر دارد. ما باید احساس خوبی نسبت به چیزی که می‌خریم، داشته باشیم.
او سپس با اشاره به این‌که کره‌ای‌ها هم به مدل‌های موفق تبلیغ کتاب در اروپا و امریکا نگاه کردند، گفت: مثلا کمپین‌های فروش محلی کتاب در اروپا وجود دارد، نمونه‌های آن نمایشگاه‌های استانی کتاب در کشور ما است. می‌شود این‌ها را بیشتر بررسی کرد. یکی دیگر از کارهایی که دولت کره در سال ۲۰۰۰ انجام داد، تاسیس شهر کتاب paju بود. چون اجاره‌بها در این شهر نسبت به سئول کمتر است، مکان‌هایی با قیمت پایین به ناشران داده شده. دیدن این شهر به عنوان یک سفر خارج از شهر این‌قدر جذابیت دارد که فکر نمی‌کنید فقط برای کتاب این همه راه را رفته‌اید.
ندایی در پایان اظهار کرد: هر سال در کره فروش کتاب سه تا چهاردرصد افت پیدا می‌کند، و این هم به خاطر اینترنت است. این را هم باید در نظر گرفت که دولت کره قوانینی را وضع کرده تا قیمت کتاب ثابت بماند. چون فروش آنلاین کتاب در کره خیلی بالا است. دولت کره حتی با توجه به فروش بالای کتاب «روز ملی کتابفروشی» را تعیین کرده که ۹ نوامبر است. در این روز ملی می‌خواهند به کتابفروشی‌های فیزیکی اهمیت بدهند و از نویسندگان و کتابفروشی‌های برجسته تجلیل کنند. البته فروش اینترنتی بالا در این کشور باعث رقابت کتابفروشی‌های فیزیکی شده تا خودشان را بهبود دهند.
انتهای پیام
نظرات