اشاره:
آن‌چه در پي مي آيد ششمين بخش از مقاله‌ي نهالستان ميوه‌هاي معتدله و مسائل مربوط به آن است كه توسط دكترعلي ايماني عضو هيات علمي بخش تحقيقات باغباني در سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي موسسه‌ي تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر وزارت جهاد كشاورزي تدوين شده است.
با شناخت كامل از ويژگي‌ها و توليد محصولات باغباني كه حدود بخش عظيمي از نياز غذايي روزمره بشر را تامين مي‌كند و پرداختن به اين موضوع مهم و استراتژيك در كشور مي‌توان علاوه بر ايجاد امكانات درآمدزايي و اشتغال‌زايي در اقتصاد كلان كشور، درآمد ملي را نيز افزايش داد. براي دست‌يابي به هدف در پيش گفته شده افزايش توان علمي و تحقيقاتي باغباني كشور، جذب نيروهاي متخصص و توسعه‌ي ارقام و پايه‌هاي مناسب ( نهال مرغوب) مهم و ضروري است؛ چراكه در تجارت به‌ويژه تجارت بين‌المللي و هم‌چنين تاييد سلامت محصولات كشاورزي در بازارهاي داخلي و خارجي مرغوبيت و كيفيت بالاي محصولات و توجه به آئين نامه‌ها و استاندارهاي ملي و بين المللي است. بنابراين اگر قابليت‌ها و امكانات توليد محصولات باغباني با تحقيقات در جهت افزايش كيفيت توليدات كشاورزي همراه شود مي‌توان به رونق اقتصاد باغباني اميدوار بود.
دفتر مطالعات خبرگزاري دانشجويان ايران، آشنايي با مفاهيم تخصصي و فني در هر حوزه را مقدمه‌ي ايجاد يك عرصه عمومي براي گفت وگوي دانشگاهيان و حرفه‌مندان با مديران و سياست‌گذاران درباره‌ي سياست‌ها و استراتژي‌ها و برنامه‌ها در آن حوزه مي‌داند و اظهار اميدواري مي‌كند تحقق اين هدف، ضمن مستند سازي تاريخ فرآيند سياست‌گذاري عمومي و افزايش نظارت عمومي بر اين فرآيند، موجب طرح ديد‌گاه‌هاي جديد و ارتقاي كيفيت آن در حوزه‌هاي مختلف شود.
سرويس مسائل راهبردي دفتر مطالعات خبرگزاري دانشجويان ايران، ضمن اعلام آمادگي براي بررسي دقيق‌تر نياز‌هاي خبرنگاران و سياست‌پژوهان محترم، علاقه‌مندي خود را براي دريافت
(isnakeshavarzi@yahoo.com) مقالات دانشجويان، پژوهشگران، حرفه‌مندان، مديران و سياست‌گذاران محترم در ارائه‌ي عناوين جديد مقالات و يا تكميل يا ويرايش آنها اعلام مي‌كند.
در ادامه متن كامل مقاله به حضور خوانندگان گرامي تقديم مي‌گردد.
*انواع ناسازگاري پيوند*
گاهي درعمل تماس پايه و پيوندك اختلالاتي در انتقال شيره‌ي پروده به‌دليل عدم پيوستگي كامبيوم و ضعف ساختماني ايجاد مي‌شود كه منجر به ناسازگاري پيوند خواهد شد. ضعف ساختماني را مي‌توان در اثر درهم ريختگي نسوج در محل پيوند يا عدم توانايي كامبيوم در توليد آوند‌هاي آبكش دانست؛ در اين نوع ناسازگاري ريشه‌هاي پايه دراثر عدم دريافت شيره پرورده دچار گرسنگي مي‌شوند.
اين نوع سازگاري را به‌طورمعمول توسط استفاده از يك ميان پايه‌ي سازگار با پايه و پيوندك مي‌توان از بين برد؛ براي نمونه ناسازگاري پيوند گلابي با بر روي پايه به را توسط كاربردن گلابي به‌عنوان پيوند واسطه اصلاح مي‌شود.
ناسازگاري قابل انتقال: در اين نوع ناسازگاري تخريب آوند آبكش در اثر عامل ايجاد كننده ناسازگاري توسط به‌كار بردن ميان پايه قابل اصلاح نيست. پايه و پيوندك را مي‌توان علائم اين نوع سازگاري به‌حساب آورد. از اين نوع ناسازگاري مي‌توان پيوند بادام رقم نون پاريل بر روي آلوي ماريانا 2624 و هلو بر روي آلوي ميروبالان اشاره كرد برخلاف ناسازگاري نوع اول با به كار بردن بادام رقم تگزاس به‌عنوان ميان پايه كه با آلوي ماريانا 2624 سازگاري پيوند دارد اصلاح نمي‌شود.
ناسازگاري به تاخير افتاده: گاهي ناسازگاري پيوند در مراحل رشد اوليه تركيب پيوندي ايجاد نمي‌شود و علائم آن معمولاً پس از مدت طولاني ظاهر مي‌شود. از نمونه اين نوع ناسازگاري پيوند مي‌توان پيوند گردوي ايراني بر روي گردوي آمريكايي، ناسازگاري (شكستن در محل پيوند) زردآلو بر روي گوجه كه تا رشد كامل و به بار نشستن درخت علائم ظاهر نمي‌شود، مشاهده كرد.
در پيوند درپيش گفته شده علائم ناسازگاري به‌صورت نوار سياه رنگي كه همان سلول‌هاي كامبيوم و آوند آبكش هستند پس از مدت طولاني رشد (15 ـ 20 سال) ظاهر مي‌شود.
*ناسازگاري ناشي ازآلودگي (ناسازگاري تحريك شده)*
گاهي آلودگي پايه و پيوندك به عوامل بيماري‌زا از جمله ويروس‌ها منجر به نوعي سازگاري پيوند مي‌شود كه به آن ناسازگاري تحريك شده مي‌گويند. براي نمونه ويروس عامل بيماري زوال گلابي (Pear decline) كه توسط پسيل (Psylla pyrcola) منتقل مي‌شود. در گلابي P.communis ايجاد حساسيت نكرده اما در گلابي P.pyrifolia حساسيت به‌وجود مي‌آورد؛ بنابراين اگر P.communis آلوده به ويروس گلابي بر روي P.pyrifolia پيوند زده شود ايجاد ناسازگاري مي‌شود.
* انتخاب پايه وپيوندك*
انتخاب پايه و پيوندك، غير از آن‌كه ميان پايه و پيوندك بايد تجانس و قرابت لازم برقرار باشد پايه انتخابي بايد به آفات، بيماري‌ها و سرما مقاوم بوده، تكثير آن به آساني و با هزينه كم انجام پذيرد، داراي سيستم ريشه‌هاي مناسب باشد و توليد پاجوش نكند. در انتخاب پيوندك كه نيز آن را بايد از قسمت‌هاي وسطي شاخه‌هاي ميوه دهنده‌ي يك‌ساله كه داراي 1 تا 3 جوانه باشند انتخاب كرده و صبح زود يا غروب را مي‌توان به‌عنوان زمان مناسب تهيه آن توصيه كرد.
درصورتي كه پيوند‌ك‌ها به نقاط دوري حمل شوند آنها را به صورت دسته‌هاي مناسب تهيه و سپس با كلش و گوني محصور مي‌كنند و يا در مواردي كه ضرورت دارد، سر و ته پيوندك را با موم و يا چسب پيوندي پوشاننده ضمن پيچاندن كاغذهاي روغني به دور آن در داخل جعبه‌هاي محتوي خاك اره حمل كنند. در نهالستان سر و ته پيوندك را قطع كرده و قبل از پيوند زدن مدتي در آب قرار مي‌دهند.
*انتخاب پيوندك در باغ مادري*
باغ مادري همان طوري كه از اسمش پيداست، اين باغ به منزله مادري است كه نهالستان را تغذيه مي‌كند، در اين باغ تنها ارقام مرغوبي كه از هر جهت اصيل و سالم بوده و با شرايط محل تطابق دارند، كاشته مي‌شوند. تعداد درخت از هر رقم به وسعت نهالستان‌ها و تعداد نهال‌هايي كه هر سال بايد از آن رقم پيوند شوند بستگي دارند. اين درختان بايد داراي خواص زير باشند:
1 ـ داراي اصالت ذاتي بوده و تمام خواص ارثي رقم خود را داشته باشند.
2 ـ از امراض ويروسي عاري باشند.
3 ـ از آفات و بيماري‌هاي گوناگون ريشه و شاخه‌ها پاك باشند.
4 ـ به خوبي از منظر آب و مواد غذايي تامين و در نهايت رشد و سلامت باشند.
5 ـ تطابق كافي با شرايط اقليمي محيط پرورش داشته باشند.
ايجاد باغ مادري و كاشتن درختان آن تفاوتي با ساير باغ‌ها ندارد اما چون انتظار گرفتن بار و ميوه از اين درختان نمي‌رود، نيازي به رعايت فاصله زياد نيست و مي‌توان اين درختان را نزديك‌تر به‌هم كاشت (به منظور صرفه‌جويي در زمين) معمولا 6 در 4 متر براي درختان سيب و گلابي و گيلاس و زردآلو مناسب است. براي هلو و آلو و آلبالو 3 در 5 متر كفايت مي‌كند.
هرس اين درختان به‌صورت خاص انجام مي‌شود، اصولا اين درختان چون هر سال با بريدن شاخه‌هاي جوان براي تهيه پيوندك، به خودي خود هرس تابستانه‌ي شديد مي‌شوند، همواره در تاج آنها عوض ميوه، تعداد زيادي شاخه‌هاي جوان و تازه ديده مي‌شود، چراكه لازمه اين نوع بهره‌برداري رشد گياهي بيشتر است مقدار ازت مورد نياز اين درختان از درختان معمولي كه ميوه توليد مي‌كنند زيادتر است و هر سال بايد در اسفندماه و در اراضي سبك و سنگلاخي دوباره (در اسفند و خرداد ماه) به آنها ازت داد.
ميزان كود به طور عادي به شرح زير است:
1 ـ حدود 300 تا 500 گرم نيترات آمونيوم 30 درصد براي هر درخت
2 ـ حدود 250 تا 300 گرم اوره 45 درصد براي هر درخت
3 ـ 200 تا 400 گرم سولفات آمونيوم 18 درصد براي هر درخت
ادامه دارد...