اشاره:
مطالعه‌ي پيشينه‌ي سياستگذاري از اولين مراحل سياست‌پژوهي در هر حوزه محسوب مي‌شود. در اين زمينه، اسنادي چون: سند چشم انداز ، سياست‌هاي كلان ، برنامه‌هاي توسعه و اسناد توسعه بخشي از مهمترين اسناد سياستي براي مطالعه‌ي اين دسته از پژوهشگران محسوب مي شود.
آنچه در پي مي‌آيد متن كامل سند ملي توسعه بخش نفت و گاز در برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي است كه به منظور تسهيل دسترسي خبرنگاران سياستي و سياست پژوهان حوزه نفت و اقتصاد انرژي منتشر مي شود.
سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان ايران، پيش از اين مجموعه كارگاه‌ها و مقالات متعددي در بررسي مفاهيم مهندسي نفت و سياست‌هاي مديريت و بهره‌برداري از مخازن نفت و گاز منتشر كرده است. حاصل مجموعه اين بررسي‌ها تدوين ويرايش نخست جدول SWOT ( نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهديدها) بخش بالادستي نفت بود كه پيش از اين جهت استفاده و بررسي علاقه‌مندان منتشر شد. خوانندگان گرامي، مي توانند گزارش مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات پيش گفته را در مجلات الكترونيكي كه در بخش اخبار مرتبط اين خبر آمده است، ملاحظه كنند.
سند ملي توسعه بخش نفت و گاز
1- وظايف، ويژگي‌ها و ساختار كلي بخش
بخش نفت و گاز شامل زيربخش‌هاي اكتشاف و توليد نفت خام و گاز طبيعي، پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي و گاز طبيعي است:
اكتشاف و توليد نفت خام و گاز طبيعي
فعاليت‌هاي اصلي در اين بخش شامل انجام فعاليت‌هاي اكتشافي نفت و گاز (عمليات زمين‌شناسي، لرزه‌نگاري، ثقل سنجي و مغناطيس‌سنجي)، توسعه منابع نفت و گاز در مناطق خشكي و دريايي و توليد نفت خام و گاز طبيعي است. اين بخش به طور كلي شامل زنجيره عمليات اكتشاف، حفاري، توليد، انتقال، بازاريابي و صدور است كه علاوه بر تامين نيازهاي اصلي، حدود 80 درصد از درآمد ارزي كشور به وسيله صدور نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي پالايش يافته تامين مي‌شود. در اين ارتباط، توليد گاز طبيعي به منظور پاسخگويي به تقاضاي داخلي و يا صادراتي به طور عمده از منابع گازي مستقل انجام مي‌گيرد و گازهاي همراه توليدي، عمدتا جهت تزريق به ميادين مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي
اين بخش شامل عمليات فرآورش و توليد انواع فرآورده‌هاي نفتي، تامين و توزيع انواع فرآورده‌هاي نفتي اصلي، انتقال فرآورده‌هاي توليدي پالايشگاه‌ها و فرآورده‌هاي وارداتي به انبارهاي ذخيره‌سازي، بازاريابي و صدور فرآورده‌هاي توليدي مازاد بر مصرف داخلي، ساخت پلايشگاه‌ها، احداث خطوط لوله و شبكه‌هاي مخابراتي مراكز عملياتي و ستادي مي‌باشد.
گاز طبيعي
اين بخش شامل عمليات پالايش، انتقال و توزيع گاز طبيعي است كه منابع و ذخاير آن عمدتا در مناطق جنوبي كشور و در نزديكي آب‌هاي خليج‌فارس قرار گرفته‌اند. از اهداف مهم بخش گاز، بهره‌گيري از مزيت نسبي گاز طبيعي در تامين انرژي داخلي كشور و نيز گسترش برنامه‌هاي مبادلات بين‌المللي گاز طبيعي در راستاي ارتقاي جايگاه ايران در بازارهاي بين‌المللي است.
2- وضعيت موجود بخش در رابطه با مضامين دوازده‌گانه برنامه چهارم توسعه و چشم‌انداز
- بسترسازي براي رشد سريع اقتصادي
- استفاده از سرمايه‌هاي خارجي در توسعه ميادين نفت و گاز با استفاده از روش‌هاي مختلف مانند بيع متقابل
- استفاده از فناوري‌هاي جديد و انتقال تكنولوژي در امر اكتشاف و توليد نفت و گاز
تعامل فعال با اقتصاد جهاني
- ارتقاي جايگاه ايران در بازارهاي بين‌المللي و توسعه صادرات نفت خام و گاز طبيعي
- ايجاد زمينه‌هاي مساعد براي معاوضه نفت خام (سوآپ) به منظور انتقال نفت و گاز كشورهاي آسياي ميانه
- امكان ترانزيت نفت خام و فرآورده‌هاي آن در كشور با بهره‌برداري از شبكه‌هاي انتقال نفت وگاز
- افزايش حضور شركت‌هاي بخش انرژي كشور در مناقصه‌هاي بين‌المللي
رقابت‌پذيري اقتصاد
- ايجاد رقابت در اجراي پروژه‌هاي نفت وگاز به واسطه افزايش تعداد شركت‌هاي مهندسين مشاور و پيمانكار
حفظ محيط زيست
- توجه به ملاحظات زيست محيطي در مصرف انرژي و فرآورده‌ها (حذف سرب از بنزين)
- اجرايي شدن عمليات طرح گاز طبيعي (CNG) سوز كردن خودروها و توسعه احداث جايگاه‌هاي عرضه گاز طبيعي
- اجراي سياست گاز سوز كردن صنايع و نيروگاه هاي كشور با توجه به سهم گاز در سبد كل مصرف انرژي
- ارائه معيارها و مشخصات فني براي مصرف انرژي در خصوص اعمال صرفه‌جويي، منطقي كردن مصرف انرژي و حفاظت از محيط زيست
- كاهش گوگرد از نفت گاز مورد استفاده در اتوبوس‌هاي شركت واحد تهران
ارتقاي امنيت انساني و عدالت اجتماعي
- اختصاص دو در هزار درآمد ناشي از فروش نفت خام براي عمران و آباداني مناطق نفت‌خيز
- اخذ 5/1 ريال به ازاي هر متر مكعب گاز طبيعي مصرفي (به جز مصرف نيروگاه‌ها) براي عمران و آباداني استان‌هاي توليدكننده گاز طبيعي كه به علت اجراي قانون تجميع عوارض متوقف شده است.
- اجراي طرح عمران جزاير و مناطق نفتي در جنوب كشور
- توسعه گاز رساني به شهرها و روستاها در راستاي ارتقاء عدالت اجتماعي
- عدم همسويي با عدالت اجتماعي در اثر برخوردهاي بيشتر دهك‌هاي پردرآمد از يارانه انرژي، به دليل مصرف بيشتر آنها
نوسازي دولت و ارتقاي اثر بخشي حاكميت
- لزوم ساماندهي شركت‌هاي دولتي در بخش نفت
3- امكانات، قابليت‌ها، محدوديت‌ها و تنگناهاي توسعه بخش
امكانات و قابليت‌ها، محدوديت‌ها و تنگناهاي توسعه بخش به شرح زير است:
منابع طبيعي و محيطي
- وجود ذخاير عظيم قابل استحصال نفت وگاز
- موقعيت مطلوب جغرافيايي كشور از نقطه نظر همجواري با منابع انرژي حوزه درياي مازندران و خليج فارس
نيروي انساني، اشتغال و مديريت
- وجود زمينه‌هاي لازم براي استفاده از نيروهاي متخصص داخلي در امور اجرايي بخش نفت وگاز
- ايجاد زمينه‌هاي اشتغال براي نيروهاي كارآمد بخش غير دولتي و خصوصي از طريق واگذاري انجام برخي از فعاليت‌ها
جذب منابع مالي (داخلي و خارجي)
- كاهش منابع مالي در دسترس به واسطه محدوديت در افزايش قيمت فرآورده‌ها
- وجود توانايي بالقوه براي جذب منابع خارجي، علي‌رغم كاهش تمايل سرمايه‌گذاران خارجي و وجود مشكلات قانوني و ساختاري براي جذب سرمايه‌گذاري
- كمبود منابع مالي مورد نياز جهت انجام پروژه‌هاي توسعه‌اي
دسترسي به امكانات زيربنايي و فيزيكي
- وجود شبكه هاي سراسر نفت و گاز در كشور و قابليت استفاده از اين امكانات براي ترانزيت نفت خام، فرآورده و انجام مبادلات بين‌المللي گاز در منطقه
- دسترسي به آبراه هاي بين‌المللي براي مبادلات نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي
- امكان توسعه گاز رساني به صنايع
فناوري و توسعه علمي
- وجود ظرفيت ساخت تجهيزات صنايع نفت وگاز در كشور و امكان جهت‌گيري فعاليت‌هاي صنعتي به اين سمت
- كافي نبودن انجام مطالعات جامع در مخازن نفت و گاز كشور
- عدم وجود دانش فني فرآيندها و كاتاليست‌هاي مورد نياز صنعت نفت
- عدم به كارگيري فناوري نوين در بهره‌گيري از منابع نفتي كشور
- كافي نبودن استفاده از امكانات بهينه‌سازي مصرف انرژي از طريق به كارگيري فناوري‌هاي نوين صرفه‌جويي انرژي
4- نقش و جايگاه بخش در تحقق اهداف چشم‌انداز
- توسعه مبادلات گاز و نفت خام با كشورهاي منطقه
- استفاده بيشتر از مزيت هاي نسبي و افزايش فعاليت‌هاي صادراتي در بخش نفت و گاز
اجراي برنامه‌هاي جامع توسعه علمي و فناوري
- استفاده مطلوب از سرمايه‌هاي انساني، كارآفرينان و متخصصان ايراني در داخل و خارج كشور در بخش نفت و گاز
5- اهداف كلي و راهبردهاي كلان توسعه بخش در تحقق چشم‌انداز بلند مدت توسعه
اهداف كلي توسعه‌ي بخش نفت وگاز
- افزايش سهم و ارتقاء جايگاه ايران در بازارهاي بين‌المللي نفت وگاز و دستيابي به جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه و كشورهاي همجوار
- برقراري تعامل سازنده و موثر با ساير كشورها
- تبديل ثروت‌هاي طبيعي ( مانند نفت و گاز) به دارايي‌هاي مالي و سرمايه‌هاي ملي دراز مدت
- برخورداري از دانش پيشرفته با اتكاء بر استفاده از سرمايه‌هاي ملي در توليد نفت وگاز
راهبردهاي كلان توسعه بخش نفت و گاز
- گسترش اكتشاف نفت وگاز به عنوان پشتوانه توليد نفت و گاز كشور
- كاهش سهم نفت خام در سبد مصرف انرژي كشور در راستاي افزايش صادرات
- افزايش سهم بازار با ظرفيت سازي و افزايش توان توليد نفت خام
- جذب فناوري‌هاي جديد از طريق جذب سرمايه‌هاي خارجي در بخش نفت و گاز
- اختصاص بخشي از درآمدهاي نفتي جهت ايجاد صندوق پس‌انداز و سرمايه‌گذاري به منظور صيانت از دارايي هاي نسل آينده
- افزايش ظرفيت توليد گاز و جلب سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي براي توسعه منابع گازي كشور
- تسريع و گسترش مصرف گاز طبيعي به جاي فرآورده‌هاي نفتي در صنايع و حمل و نقل
- ايجاد مخازن زيرزميني ذخيره گاز طبيعي به منظور تامين مصارف پيك و ملاحظات زيست محيطي
- سرمايه‌گذاري در زنجيره‌هاي كامل مربوط به صادرات گاز طبيعي در داخل و مبادي مصرف
- ايجاد زمينه‌هاي مناسب براي بازاريابي و گسترش مبادلات بين‌المللي گاز طبيعي با مشاركت داخلي و خارجي
- بهبود الگوي پالايشي و افزايش توليد اقتصادي فرآورده‌هاي نفتي با ارزش
- افزايش صادرات فرآورده‌هاي نفتي با ارزش
- ارتقاء سطح استانداردهاي ملي و نزديك كردن آن به استانداردهاي جهاني در توليد انواع فرآورده‌ها
- جلب سرمايه هاي غير دولتي براي احداث پالايشگاه با ايجاد بازار مناسب براي فروش فرآورده‌هاي آنها در داخل و خارج كشور
- كاهش هزينه‌هاي توليد در بخش نفت وگاز شامل گاز طبيعي، نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي
- هدفمند و عادلانه كردن يارانه‌هاي انرژي در جهت كاهش مصرف و صرفه‌جويي ملي
- حذف تدريجي يارانه فرآورده‌هاي نفتي و برقراري عوارض زيست محيطي (ماليات بر كربن) بر مصرف آن
- برقراري قيمت‌هاي تعادلي از طريق بنيادين بازار فرآورده‌هاي نفتي به منظور منطقي كردن مصرف
- اصلاح نظام قيمت‌گذاري وپرداخت يارانه در جهت ساماندهي بازار انرژي و بهينه سازي مصرف، تحقق عدالت اجتماعي و افزايش كارآيي و بازده اقتصادي بخش انرژي
- متناسب كردن قيمت فرآورده‌هاي مختلف نفتي نسبت به يكديگر
- توانمند سازي بخش‌هاي خصوصي و تعاوني به منظور گسترش رقابت و افزايش سهم آنها در فعاليت‌هاي بهره‌برداري بخش نفت و گاز
- لغو كليه امتيازات شركت‌هاي دولتي نسبت به شركت‌هاي خصوصي و تعاوني در عقد قراردادها
- كاهش وابستگي صنايع نفت، گاز، پتروشيمي و پلايش و پخش به خارج در زمينه تجهيزات، ماشين آلات و مواد افزودني و ارتقاي سطح خودكفايي ملي با پرهيز از انحصار براي صنايع داخلي
- ارتقاء و انتقال دانش فني در بخش طراحي و مهندسي
- تامين بهينه انرژي مناطق مختلف كشور با توجه به جايگزيني اقتصادي حامل‌هاي انرژي، پتانسيل‌هاي محلي، ظرفيت‌هاي موجود و سيستم‌هاي عرضه انرژي
6- سياست‌هاي اجرايي و اهداف كمي بخش
- اختصاص عوايد نفت وگاز براي توسعه سرمايه‌گذاري به منظور صيانت از داراي نسل‌هاي آينده
- صيانت از مخازن نفت خام كشور با افزايش درصد ضريب بازيافت نفت خام به ميزان 5/1 واحد درصد و جلوگيري از هرز رفت نفت خام با به كارگيري فناوري‌هاي نوين و مطالعات مخزن - اولويت بخشيدن به توسعه ميادين مشتكر و توليد نفت وگاز از آنها
- انجام فعاليت‌هاي اكتشافي نفت و گاز به طوري كه ذخاير اكتشافي در طول برنامه حداقل معادل نفت خام برداشت شده از مخازن باشد.
- تزريق گاز به ميادين نفتي به منظور بهره‌برداري حداكثر از اين ميادين و جبران افت فشار مخازن
- توسعه مبادلات گاز و نفت خام باكشورهاي منطقه
- افزايش سهم كشور در بازار جهاني نفت
- محدود كردن نقش دولت در بخش نفت به اعمال حاكميت و مالكيت ثروت ملي
- بهره‌گيري از منابع غني نفت و گاز (به ويژه مناطق گازي پارس جنوبي)، در توسعه فعاليت‌هاي مرتبط و صنايع انرژي بر و سازماندهي جديد استقرار جمعيت و فعاليت‌ها در حاشيه جنوبي كشور بر مبناي آن
- تعامل كامل صنعت نفت با پيكره اقتصاد ملي
- جلب سرمايه‌هاي خارجي به همراه فناوري‌هاي پيشرفته
- افزايش ارزش افزوده نفت خام در صنايع پايين دستي
- افزايش سهم و ارتقاي جايگاه ايران در بازارهاي بين‌المللي گاز طبيعي
- افزايش سهم و نقش ايران در انتقال گاز آسياي ميانه به شبه قاره هند، تركيه و اروپا
- احداث پالايشگاه هاي با خوراك ميعانات گازي و نفت خام سنگين‌تر تا ميزان يك ميليون بشكه نفت خام در روز به منظور تامين فرآورده‌هاي نفتي داخل كشور و قطع واردات فرآورده‌ها از جمله بنزين
- ارتقاء كيفيت حامل‌هاي انرژي در جهت همسو نمودن بخش انرژي با محيط زيست همراه با افزايش كارآيي اقتصادي
- اعمال مديريت تامين سوخت گاز و سوخت مايع با حداكثر شدن منافع ملي
- اجراي طرح‌هاي ذخيره سازي زيرزميني گاز طبيعي در نقاط پرمصرف به منظور پيك سايي و مصرف گاز طبيعي در فصل سرما و اصلاح ضريب بار گاز
- برقراري قيمت‌هاي تعادلي از طريق عوامل بنيادين بازار فرآورده هاي نفتي
- قيمت‌گذاري خوراك پالايشگاه‌ها براساس قيمت صادراتي نفت خام
- جلوگيري از قاچاق فرآورده‌هاي نفتي در مناطق مرزي از طريق ابزارهاي قيمتي و سيستم‌هاي مكانيزه
- آزاد شدن واردات و عرضه فرآورده هاي نفتي توسط بخش غير دولتي
- ايجاد زمينه هاي لازم براي احداث پالايشگاه توسط بخش خصوصي با هدف تامين مصرف داخلي و حصول درآمد ارزي براي كشور، همراه با اصلاح قيمت‌ها و تسهيل صدور فرآورده‌ها
- تداوم سياستگذاري و نظارت دولت در بخش حاكميتي و كاهش تصدي‌گري از طريق خصوصي سازي امور اجرايي سيستم‌هاي انتقال، ذخيره سازي و توزيع
- رعايت استانداردهاي كيفيت حامل‌هاي انرژي و عرضه مطلوب آن در سيستم‌هاي انتقال، ذخيره سازي و توزيع
- ايجاد مكانيزم بازارگرايي و توجه به اصل مشتري مداري در بنگاه هاي عرضه كننده حامل‌هاي انرژي
- ادغام شركت‌هاي متصدي امور بهره‌برداري چاه ها و امور پالايشي گاز و واگذاري امور بهره‌برداري به ويژه در بخش توزيع به بخش غير دولتي
- مطالعه در جهت ادغام شركت‌هاي توزيع گاز استاني و شركت پخش فرآورده هاي نفتي و در گام بعدي با شركت‌هاي توزيع برق به منظور حداكثر بهره‌برداري از امكانات موجود و جايگزيني اقتصادي حامل‌هاي انرژي
- رفع موانع واردات و عرضه حامل‌هاي انرژي توسط بخش غير دولتي و صادرات از منبعن داخلي توليد شده توسط بخش غير دولتي
- جايگزيني و بهينه‌سازي مصرف حامل‌هاي انرژي در مناطق و بخش‌هاي مختلف اقتصادي كشور با توجه به ملاحظات زيست محيطي، پتانسيل هاي محلي و ظرفيت‌هاي موجود سيستم‌هاي عرضه انرژي
- توسعه گازرساني به منظور جايگزيني گاز طبيعي به جاي فرآورده هاي نفتي و انرژي الكتريكي با توجه به عواملي نظير بازاريابي و صادرات
- ايجاد مخازن ذخيره سازي و جذب مشتركين فصلي به منظور تنظيم مصرف و ضريب بار و كاهش سرمايه‌گذاري براي تاسيسات بار پيك گاز طبيعي
- اتصال شبكه‌هاي گازرساني (Ring) به منظور امنيت عرضه و حداقل سازي اثرات ناشي از وقوع حوادث غير مترقبه و بحراني
- گسترش پژوهش هاي كاربردي جهت پيشبرد اهداف صنايع نفت، گاز و پتروشيمي
- گسترش تحقيقات در جهت پيوند علم و فناوري با فرآيند توليد و عرضه انرژي افزايش صادرات گاز طبيعي با لحاظ جوانب اقتصادي / سياسي دراز مدت
- مقاوم سازي تاسيسات و شبكه‌هاي انتقال و توزيع سوخت در برابر زلزله
- جذب سرمايه هاي داخلي و خارجي و فناوري‌هاي پيشرفت
- استفاده از منابع ارزي حاصل از عوايد نفت به منظور سرمايه‌گذاري و فراهم كردن امكان تحقق فعاليت‌هاي پيش‌بيني شده در برنامه
اصلاح نظام قيمت‌گذاري حامل‌هاي انرژي با توجه به ملاحظات زير:
• انعكاس قيمت واقعي به مصرف كنندگان حامل‌هاي انرژي و ايجاد رقابت در بازار عوامل توليد
• كاهش انحصار رقابت در زمينه عرضه انرژي
• اعمال تعرفه‌هاي تصاعدي و فصلي
- تدوين الگوي مصرف براساس ويژگي هاي هر گروه از مصرف‌كنندگان و محدود كردن يارانه‌ها به مصارف تا الگوي مصرف
- احداث پالايشگاه هاي با خوراك ميعانات گازي و نفت خام سنگين به منظور تامين فرآورده هاي مصرفي داخل كشور و قطع واردات فرآورده ها از جمله بنزين
- تدوين الگوي بهينه جايگزيني اقتصادي بين حامل‌هاي انرژي
- تدوين و بازنگري مستمر الگوي مصرف انرژي در بخش ساختمان
- توسعه رشته‌هاي مرتبط با صنايع بالادستي نفت در دانشگاه ها
- كاهش هزينه‌هاي بخش به منظور كنترل و افزايش بهره‌وري
- استفاده از فناوري اطلاعاتي و گسترش آن در اين بخش جهت مديريت كامل منابع
- افزايش بهره‌وري و كاهش هزينه واحد توليد و عرضه حامل‌هاي انرژي
- خلق مزيت‌هاي رقابتي با ايجاد رقابت از طريق حذف تدريجي انحصارات موجود
- گسترش استفاده از فناوري هاي نوين اطلاعات و سيستم‌هاي هوشمند براي فروش حامل‌هاي انرژي
- ارتقاء و انتقال دانش فني در بخش طراحي و مهندسي
- تجهيز نيروي انساني مورد نياز با استفاده از امكانات دانشگاه ها جهت تربيت نيروهاي متخصص، جذب فارغ التحصيلات و آموزش مستمر تخصصي كاركنان شاغل در زمينه هاي مرتبط با عرضه انرژي
- شفاف سازي هزينه‌هاي انرژي بخش عمومي و دولتي از طريق اعمال نرخ‌هاي منطقه‌اي حامل‌هاي انرژي
- به كارگيري نظام حسابداري صنعتي جهت شفاف‌سازي هزينه‌ها
- تدوين اجراي معيارها و استانداردهاي مصرف انرژي در تجهيزات سيستم‌ها و فرآيندهاي انرژي در ساختمان و حمل و نقل
- اصلاح قانون استفاده از توان فني و مهندسي كشور در اجراي پروژه‌ها به منظور الزام پيمانكاران، مشاوران و صنايع داخلي به رعايت تعهدات خود در زمان‌هاي تعيين شده و ايجاد رقابت به منظور بالابردن كيفيت خدمات و محصولات توليدي
- معرفي و اشاعه فناوري‌هاي افزايش بازده و بازيافت انرژي در بخش عرضه و تقاضا
7- سرمايه‌گذاري و اهداف كمي بخش
برآورد سرمايه‌گذاري بخش نفت و گاز طي سالهاي برنامه چهارم، به شرح جدول شماره (1) است .
8- سياست‌ها و اولويت‌هاي بخش
زيرساخت‌ها
- گسترش حمل ونقل ريلي براي كاهش مصرف سوخت
- تامين نيازهاي ارتباطي در سطح پيشرفته براي اجراي طرح‌هاي توسعه بخش انرژي و ايجاد شبكه هاي ارتباطي قوي به منظور امكان استفاده از كارت هوشمند براي توزيع بنزين
- توسعه جايگاه هاي سوختگيري گاز طبيعي فشرده (CNG)
تجهيزات، ماشين آلات، مواد و مصالح
- كاهش تدريجي و منطقي كردن حمايت از صنايع داخل كشور به منظور ارتقاء توان رقابتي به ويژه در اقتصاد جهاني
نيروي انساني (ماهر و متخصص)
- توسعه رشته‌هاي مرتبط با صنايع بالادستي نفت در دانشگاه ها
- تربيت متخصصين كاربردي در زمينه نفت وگاز از طريق دانشگاه‌ها و مراكز فني ـ حرفه‌اي
سرمايه‌گذاري
- رفع موانع و فراهم سازي شرايط براي سرمايه‌گذاري خارجي از سوي دستگاه‌هاي ذي‌ربط (از جمله وزارت امور اقتصادي و دارايي و بانك مركزي)
قوانين و مقررات
- اصلاح قانون حداكثر استفاده از توان فني و مهندسي كشور در اجراي پروژه‌ها به منظور الزام پيمانكاران، مشاوران و صنايع داخلي به رعايت تعهدات خود در زمان‌هاي تعيين شده و ايجاد رقابت به منظور بالا بردن كيفيت خدمات و محصولات توليدي
- تاكيد بر تصويب و اجرايي شدن قانون مديريت مصرف انرژي
9- اقدامات مهم و اساسي
مهمترين اقدامات بخش نفت و گاز طي سال هاي برنامه چهارم به شرح زير مي‌باشد:
بخش اكتشاف و توليد نفت و گاز
- انجام فعاليت‌هاي اكتشافي نفت و گاز، با اين هدف كه ذخاير اكتشافي در طول برنامه حداقل معادل نفت خام برداشت شده از مخازن شود.
- توسعه ميادين نفتي به منظور افزايش ظرفيت توليد نفت خام و رسيدن به ظرفيت توليد 5 ميليون بشكه در روز
- استفاده حداكثر از گاز طبيعي و جايگزيني آن با فرآورده هاي نفتي با اجراي طرح‌هاي توسعه ميادين گازي و با الويت ميدان گازي پارس جنوبي
- تزريق گاز به ميادين نفتي به منظور بهره‌برداري حداكثر از اين ميادين و جبران افت فشار مخازن با انجام مطالعات جامعه مخازن
- مطالعات جامع مخازن نفتي و افزايش ضريب بازيافت نفت از مخازن به طوري كه در پايان برنامه چهارم، ضريب بازيافت مخازن نفتي به 6/29 درصد برسد.
- حضور در بازارهاي جهاني گاز طبيعي به ويژه از طريق خطوط لوله با لحاظ جوانب اقتصادي دراز مدت.
بخش پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي
- بهبود الگوي پالايشي در راستاي توليد فرآورده‌هاي با ارزش
- اصلاح قيمت فرآورده‌هاي نفتي به منظور جلوگيري از اسراف و بهبود الگوي مصرف
- احداث پالايشگاه هاي با خوارك ميعانات گازي و نفت خام سنگين به منظور تامين فرآورده هاي مصرفي داخل كشور و قطع واردات فراورده‌ها از جمله بنزين
- حفظ و تداوم ظرفيت توليد پالايشگاه‌ها با اجراي طرح‌هاي تكميل و بهبود پالايشگاه ها، حفظ ظرفيت و تداوم عمليات ذخيره سازي
- احداث پالايشگاه‌هاي جديد براي هم افزايي اقتصادي و افزايش ارزش افزوده در كشور با ارزيابي دقيق فني و اقتصادي
- حفظ و افزايش ظرفيت خطوط انتقال فرآورده ها با اجراي طرح‌هاي نوسازي و بهينه سازي ظرفيت خطوط لوله و مخابرات و پخش فرآورده‌هاي نفتي
- بهينه سازي سيستم‌هاي توليد، تبديل و عرضه انرژي با كاهش سوخت و ضايعات
بخش گاز
- استفاده حداكثر از گاز طبيعي براي مصارف داخلي و جايگزيني با فرآورده هاي نفتي از طريق اجراي طرح هاي احداث پالايشگاه هاي گاز، خطوط لوله انتقال و ايستگاه‌هاي تقويت فشار
- اجراي طرح هاي ذخيره سازي زيرزميني گاز طبيع در نقاط پرمصرف به منظور پيك سايي و مصرف گاز طبيعي در فصل سرماه و اصلاح ضريب بار گاز
- تسريع در گاز طبيعي (CNG) سوز كردن خودروها با تاكيد بر توليد خودرو پايه گاز سوز و اجراي طرح‌هاي تبديل كارخانه‌اي و كارگاهي و احداث جايگاه‌هاي عرضه گاز طبيعي.
انتهاي پيام