آرش خیرآبادی گفت: این‌که چرا یک پردیس تئاتربه این میزان برای ما مهم می‌شود به این دلیل است که هم‌چین مجموعه‌ای در مشهد نداریم.

به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی که در میزگرد بایسته‌های مجموعه تئاتر شهر مشهد در محل این خبرگزاری سخن می‌گفت، اظهار کرد: در  سال 200 تا 400 پیش از میلاد زمانی که کم کم تمدن رم در حال شکل‌گیری بود یکی از اصل‌ها در شکل‌گیری شهر رم نزد معماران این بود که هر محله باید به اندازه جمعیتی که دارد آمفی‌تئاتر داشته باشد، اما ما چنین چیزی در کشورمان نداریم.

وی افزود: در کشورهای دیگر هم همین گونه است و امروز هر جایی که بروید مخصوصا در کشورهای پیشرفته یکی از علائم پیشرفت تمدن، وجود آمفی تئاتر و کتابفروشی‌ها است و چون ما در این جا هم‌چین چیزی نداریم برایمان اهمیت دارد.

خیرآبادی ادامه داد: در مرحله اول به عقیده من مکانی که برای ساخت این مجموعه در نظر گرفته شده جای خوبی است اما اگر قرار باشد این مکان به گونه‌ای طراحی شود که به بافت اطرافش صدمه وارد نکند جالب نیست و اگر قرار است همچین اتفاقی رخ دهد بهتر است در جایی دیگر این مکان ساخته شود که اقلیم آن منطقه بر اساس این طرح شکل گیرد نه این‌که این طرح فدای اقلیمی شود که قرار است در آن بنا شود.

رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی در خصوص شکل‌ ساختمان‌سازی این پردیس خاطرنشان کرد: شکل ساختمان‌سازی برای آمفی تئاترها اگر مخصوصا با المان‌های فرهنگی خودمان ساخته شود شکیل‌تر خواهد بود و می‌تواند باعث زیبایی شود نه این‌که با ساخته شدنش باعث برهم زدن شکل و شمایل یک منطقه شود.

وی در خصوص معضل سخت‌افزاری تئاتر گفت: ما چند معضل بزرگ در تئاتر امروزمان داریم که موضوع سخت‌افزاری یکی از آن موارد است؛ در این معضل مشکلات شاخه شاخه هستند، این که ما سالن‌ می‌سازیم اما کاربرد سالن را پیش از آن که بخواهیم بسازیم مشخص نمی‌کنیم، ما سالنی را می‌سازیم و سپس از آن سالن کاربری‌های دیگری نیز توقع داریم برای مثال از سالن تئاتر شهر هم برای اجرای عروسکی و هم اجرای دوسویه استفاده می‌شود که روی کیفیت تئاتر تاثیر می‌گذارد و بعد استهلاک آن سالن چند برابر می‌شود؛ زمانی که قرار است روی یک سن تک سویه، سن دو سویه تعبیه شود طبیعتا سخت‌افزار کار نابود می‌شود.

خیرآبادی اضافه کرد: به همین دلیل اگر قرار است یک مجموعه ساخته شود باید اول نیازهای یک تئاتری مشخص شود؛ ما تئاتر میدانی، دوسویه، تک سویه، کودک و ... داریم که به پلاتو نیاز دارد و تمام این‌ها باید در نظر گرفته شود، هم‌چنین باید شرایط برگزاری جشنواره‌ها نیز در نظر گرفته شود زمان برگزاری جشنواره باید امکان اسکان گروه‌های نمایشی در نزدیکی محل سالن‌ها وجود داشته باشد مانند تمام سالن‌های مدرن جهان که مکان‌های مسکونی برای گروه تعبیه شده است تا نزدیک به محل اجرا باشند و بسیاری از نیازهای دیگر که اگر این موارد در این طرح لحاظ شده باشد می‌توان گفت پردیسی با یک استاندارد متوسط خواهیم داشت، اما اگر قرار است ساختمانی در آن محل ساخته شود و چارچوبی قرار گیرد که در آن چارچوب فعالیت‌ها بخواهند ساختمان را معنا کنند به این شکل که چون در آن محل تئاتر اجرا می‌شود پس این اتاق، اتاق تمرین است بدون هیچ امکانات تمرینی به عقیده من خیلی جالب نیست.

رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی عنوان کرد: ما تجربه‌ای داریم مانند آمفی تئاتر هاشمی‌نژاد که در یک بخش و بافتی از شهر تاسیس شد که آن منطقه از شهر پذیرای این حجم از فرهنگ نیست و فاصله آن تا مرکزیتی که برای تجمع هنرمندان در نظر گرفته شده به قدری بود که هنرمندان به آن اقبالی نشان نمی‌دهند و از سر اجبار به سراغش می‌روند و اگر جای دیگری تعبیه شود به آن سمت می‌روند در حالی که سالن هاشمی‌نژاد از لحاظ مساحت و کیفیت با نقطه ایده‌آل در تئاتر شهر مشهد قابل مقایسه نیست، اما چرا این زنجیره گسسته می‌شود به این دلیل که در مقطعی از زمان در یک بافت فرهنگی فعالیتی فرهنگی اتفاق می‌افتد که مربوط به آن منطقه نیست.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که ما در مورد یک تصمیم‌گیری فرهنگی صحبت می‌کنیم در آن از دو یا سه سال صحبت نمی‌کنیم بلکه راجع به 30 سال، 50 سال و 100 سال صحبت می‌کنیم مانند موزیک‌هال؛ زمانی که موزیک‌هال در لندن می‌خواهد ساخته شود با این فرض که می‌خواست گوش شهروند لندنی را موسیقایی کند مجموعه بی‌بی‌سی پای کار می‌آید و موزیک هال را می‌سازد با این شرط که در طول هفته در موزیک‌هال اجراهای مردمی و عوام پسندانه اجرا شود و فقط در آخر هفته یک اجرای کلاسیک برگزار شود، امروز طبق آمار مردم لندن موسیقایی‌ترین گوش‌ها را دارند.

خیرآبادی ادامه داد: امروز اجراهای موزیک‌هال یکی از بهترین اجراها و سالن‌های آن از پردرخواست‌ترین سالن‌ها برای اجرا است ، دلیل این اتفاق سرمایه‌گذاری 100 ساله‌ای است که انجام شده، 100 سال است که قدم به قدم با یک برنامه مدون کارشناسی شده جلو آمدند وموفق شدند. حالا ما در جایی می‌خواهیم پردیسی بسازیم بدون این‌که زیرساخت‌های فرهنگی آن جامعه را درست کرده باشیم. در جامعه‌ای که هنوز تئاتر و اصلا فرهنگ دغدغه نیست اگر بخواهید کتابفروشی تاسیس کنید به اولین چیزی که باید فکر کنید ورشکستی است به همین دلیل مطمئنا تئاتر جایگاهی نخواهد داشت.

وی افزود: ما هنوز تئاتر را به شکل سرگرمی ارائه می‌کنیم و هنوز تئاتر اندیشمندانه‌مان شکل نگرفته است و تئاتر اندیشمندانه با مفهوم اندیشمندانه‌اش محکوم به شکست است که باید پشتیبانی شود و دغدغه مالی نداشته باشد تا تاثیر فرهنگی خودش را که محدود است بگذارد. حال می‌خواهید این زنجیره را مدیریت کنید یعنی در یک نقطه‌ای قصد دارید سالنی بسازید که برآورد فرهنگی‌تان از مردم منطقه مشخص نیست و سطح فرهنگ آن جامعه نیز مشخص نیست و قبلا کارشناسی نشده است.

خیرآبادی تصریح کرد: حال یکی از نیازهای طبیعی فرهنگی، ما را به سمتی برده که می‌خواهیم چنین ساختمانی را در آن منطقه بسازیم، من کاری به این ندارم که آیا کسی می‌خواهد از این قضیه برداشت تبلیغاتی کند یا نه، من می‌گویم نیت همه خیر است منتهی زمانی که می‌خواهیم همچین تصمیمی را اجرایی کنیم پیشتر باید مقدماتی را برای جاهای دیگر فراهم کنیم و سپس مکان مورد نظر را بنا کنیم. به عقیده من اول ما به 100 پلاتو و پس از آن به یک پردیس تئاتر نیاز داریم، کاری که فرهنگ‌سراها قصد انجام آن را داشتند اما موفق نشدند چرا که فرهنگ‌سراها با نگاه جنگ‌سازی ساخته شدند.

تئاتر دچار خلا قانونی است

رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی در مورد نحوه مدیریت یک مجموعه تئاتر تشریح کرد: ما در مدیریت یک خلا بزرگ داریم که قانون است؛ ما اول پدیده را خلق می‌کنیم و پس از آن قانون وضع می‌کنیم و این قانون مبتنی بر قانون گذارانی است که در زمان قانون‌گذاری حضور داشته‌اند.

وی اضافه کرد: قانون‌گذاران بعدی ممکن است قوانین قبلی را نقض و لغو کنند یا این که کامل آن را بایگانی کنند در نتیجه تنها چیزی که اهمیت پیدا می‌کند به نظر من این است، برخی افراد فارغ از درگیری‌هایی که برای آن‌ها منافعی دارد باید برای این نوع مجموعه‌ها قانون وضع کنند؛ این قوانین در گذشته در کشورهای دیگر نوشته شده است و این افراد می‌توانند از این قوانین به عنوان یک الگو و پیشنهاد استفاده کنند و بر مبنای آن‌ها یک شاکله‌ و هیئت مدیره‌ای را که قابلیت انتخاب، تعویض و بازخواست داشته باشد بچینند و پس از آن مجموعه را مدیریت کنند.

خیرآبادی اظهار کرد: در حال حاضر به هر دلیلی این پردیس ساخته می‌شود و امیدوارم تمام المان‌ها و عناصری که گفته شد دست به دست یک‌دیگر دهند و این پردیس را تبدیل به یک مجموعه انتفاعی در اختیار هنرمندان کرده که مدیران به جای این‌که در آن دخالت کنند و از آن بهره‌وری‌های سیاسی داشته باشند، روی فضاهای شهری، مردم و فرهنگ کار کرده تا بتوانند به پر رونق‌تر شدن این مکان کمک کنند، چرا که رونق این مکان باعث می‌شود زنجیره‌ای از پردیس‌ها، سالن‌ها و پلاتوها به وجود آید و در صورت داشتن استقلال مالی بتواند در شهر زاد و ولد کند، در غیر این صورت ساخت این مکان پدیده‌ای است که زاده، استفاده، کهنه خواهد شد و خواهد مرد و تمام این فرایند در کم‌تر 20 سال رخ خواهد داد.

رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی در خصوص ویژگی‌هایی که باید در ساخت این مجموعه رعایت شود گفت: این فضا هرچه که می‌خواهد باشد اما هفت ویژگی از جمله آرامش، آسایش، دسترسی به نیازهای خاص ساختمان با هر کاربری، زیبایی آن، فضای تخصصی، احترام به افراد حاضر در مجموعه باید در آن لحاظ شود و در نهایت این مجموعه هر چه که هست باید بتواند قابلیت ارتقاء داشته باشد یعنی با گذشت زمان مستهلک نشود و از بین نرود. به نظر من  وجود این هفت ویژگی در یک ساختمان برای تبدیل شدن به یک ساختمان منطقی ضروری است و اگر هر کدام از این موارد را نداشته باشد در طولانی مدت ازبین خواهد رفت.