در حال حاضر دانشگاه‌ها، آموزش‌های خود را به صورت مجازی ارائه می دهند. درست است که ارائه آموزش از طریق فضای مجازی، مشکلاتی دارد و هیچ‌گاه مانند حضور در کلاس درس نخواهد بود، اما استفاده از اینترنت بستر خوبی برای آموزش آنلاین است که چاره‌ای جز استفاده از آن باقی نمانده و همه دانش جویان به آن نیازمندند.

هدف از تهیه این گزارش بررسی شرایط آموزش مجازی و روزهای سختی است که دانشجویان، اساتید و دانشگاه‌های بوشهر می‌گذرانند.

ساختار فضای مجازی ایران نوپا است

رضا، دانشجوی مقطع دکترای مدیریت و مدرس دانشگاه در گفت وگو با ایسنا درباره ساختار فضای مجازی کشور می‌گوید: ساختار فضای مجازی برای آموزش در ایران نوپا است. با ظهور و شیوع کرونا، آموزش‌ها آنلاین شد در حالی که از قبل کمتر به فضای مجازی رجوع می‌کردیم که این خود نشان از ضعف ما در خیلی موارد است.

وی افزود: با وجود اینترنت ضعیف و متعاقب آن قطع و وصلی مکرر در طی کلاس ها؛ اساتید به طور مداوم سعی در تداوم آموزش و رفع مشکلات دانشجویان در بسترهای دیگر دارند. می دانیم که فضای مجازی مشکلات زیادی دارد مثلا در حین ارائه مباحث و همزمان با تدریس اینترنت دچار مشکل می شود و ممکن است دانشجو بخشی از مطالب و زمان کلاس را از دست بدهد.

فضای آنلاین، برای یادگیری مناسب نیست

رضا به یاد دوران تحصیل خود خاطراتش را تداعی کرد و گفت: آموزش مجازی به نسبت کلاس‌های حضوری سطح پایینی از بازدهی را دارد؛ و محتویات درسی به گونه ای که باید ارائه نمی شود. می توان گفت تا زمانی که ساختار درست نشود، مشکلات ادامه دار شده؛ و ما نمی توانیم فضای مجازی را درست تعریف کنیم.

اختلال در اینترنت، سختی کار و سیستمی که کارآیی ندارد

این مدرس دانشگاه عنوان کرد: آموزش مجازی سبب شد دانشجویان در مسیر جدیدی در حوزه آموزش قرار گیرند و حرکت مثبتی اتفاق افتاده است اما به نظر می‌رسد نبود زیرساخت های آموزش مجازی دانشگاه‌ها در دوران کرونا بیشتر دیده می شود. در حال حاضر در کشور ایران، یک سری از زیر ساخت ها و تجهیزات مخابراتی خراب است و از سیستمی استفاده می شود که سیم و کابل های آن مشکلاتی داشته و فاقد کارآیی لازم هستند. این پاسخگوی نیازمندی این روزهای سخت اساتید و دانشجویان نیست.

تزریق مقررات به سیستم آموزشی

امروزه در کشور شاهد وجود دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزشی بسیاری هستیم که این خود یک ضعف در نظام آموزشی است. چه کسی می خواهد به دانشجویان، با این حجم از مشکلاتی که به وجود آمده پاسخ دهد و یا حلال مسائل آنان باشد؟

این دانش آموخته مدیریت اظهار کرد: زمانی که در نظام آموزشی خود چارچوب خاصی تزریق نکرده ایم؛ پس چگونه انتظار داریم در آموزش مجازی خوب عمل کنیم؟ مشکلات ناخودآگاه به وجود می آید و اینقدر مراکز آموزشی زیاد شده که متاسفانه به درستی جوابگوی در این موضوع پیش آمده نیستند.

ضعف اساتید در گفتار آنلاین

بعضی اساتید در مطالبی که ارائه می دهند مهارت بالایی دارند، یعنی مطالبی را که حضوری تدریس می‌کنند به شکل آنلاین نیز به راحتی و با شیوه های متعددی انجام داده اند. رضا خاطرنشان می‌کند: متاسفانه بعضی از اساتید در گفتمان و گفتار آنلاین بسیار ضعیف عمل می کنند. چندین بار یک مطلب صوتی را ارائه و بعد حذف می‌کنند؛ یعنی هنوز از آمادگی کافی و لازم و چارچوب یا گفتار صحیح برای این شیوه از تدریس برخوردار نیستند. استادی که در فضای حضوری آموزش خوبی را ارائه می دهد به طور قطع در آموزش مجازی هم موفق نخواهد بود.

نبود تمرکز در فضای مجازی و تکنیک جذب دانشجو

یکی از دیگر مشکلات آموزش در فضای مجازی؛ نبود تمرکز کافی برای استاد و دانشجو است؛ که مطالب طرفین به خوبی ارائه نمی شود. تکنیک یک استاد در فضای مجازی به سخنوری بسیار مرتبط است؛ یعنی استاد هر چقدر تدریس جذابی را ارائه دهد حتماً دانشجو هم تمایل بیشتری به مشارکت در کلاس نشان می‌دهد.

این مدرس دانشگاه در مورد گفتار و ارائه مطالب دیگر اساتید اینگونه عنوان کرد: بعضی از اساتید یا بیان خوبی ندارند و یا مطالب صوتی بسیار طولانی را ارائه می‌دهند که این از صبر و حوصله دانشجو خارج است. اما بعضی اساتید هم هستند که با ارائه فایل های صوتی ۱۰ الی ۱۵ دقیقه‌ای مطالب خود را ارائه می‌دهند که این شیوه بسیار مورد استقبال بوده است.

ضعف در طراحی سایت دانشگاه

مهراب، دانشجوی مقطع ارشد مدیریت صنعتی است که پای صحبت‌هایش می‌نشینیم. او یکی از مشکلات آموزش مجازی را اینگونه به ایسنا می‌گوید: «دانشجو با مراجعه به سایت دانشگاه، دسترسی سریع به اطلاعات خود ندارد و منوهایی که طراحی شده؛ در عین پیچیدگی پاسخگو نیستند.»

اختلال اینترنت در کشور عادی است

این دانشجو در ادامه بیان کرد: اختلال در اینترنت یک چیز عادی در کشور است. بهمن سال گذشته، ترم اول آموزش مجازی بود که متاسفانه این اتفاق افتاد و خیلی از دوستان نتوانستند به موقع امتحان آنلاین بدهند، "وسط امتحان نت قطع میشد و اغلب امتحانات را از دست دادند."

فضای مجازی و فقدان ارتباط چهره به چهره

وی می‌گوید: دانشجو نمی تواند با استاد مورد نظر ارتباط مناسبی برقرار کند. هر ترم استاد تغییر می کند و شرایط ارتباط چهره به چهره وجود ندارد و از طریق تلفن و واتساپ نیز نمی توان یک ارتباط مناسب و مفید برقرار کرد. متاسفانه به خاطر ضعف زیرساختی؛ دانشجو نمی تواند فعالیت مثبتی را نشان دهد؛ یعنی صرفا فعالیت های روتین وار او تکرار می شود.

آموزش مجازی و کاهش اتلاف وقت

مهراب با توجه به اینکه شاغل است و فعالیت های خارج از درس و دانشگاه دارد عنوان می کند: آموزش مجازی اتلاف وقت را کاهش می دهد. بعضی ها مانند من شاغل هستند و می توانند از محل کارشان از آموزش های مجازی بهره مند شوند و نیازی به طی مسیر بعضا طولانی در منطقه یا شهر دیگر را ندارند.

فارغ التحصیلان؛ علمی برای ارائه ندارند

ما در مبحث آموزشی؛ ضعف ها و مشکلات بسیاری داشتیم و با روی کار آمدن کرونا این ضعف ها نمایان شد که با تداوم این روند؛ فارغ التحصیلان در این دوره علم مفیدی برای ارائه به آیندگان و سیستم کاری خود ندارند و بحث مدرک گرایی دقیقا اینجا مطرح می شود. در نتیجه بعضی از فارغ التحصیلان آنلاین به خوبی محتویات درس خود را درک نکرده و اطلاعات کافی به دست نیاورده اند.

البته برخی اساتید ذهن دانشجو را درگیر مسائل می کنند و اجازه صحبت به دانشجو می دهند و علاقه‌ دارند که دانشجو در بحث کلاسی شرکت کند. دانشجو هم سعی می کند گوش کرده و این مشارکت سبب کسب علم بیشتر توسط دانشجو خواهد شد.

دانشجو، هزینه دانشگاه و اینترنت

امّا مریم، دانشجوی مقطع کارشناسی رشته کامپیوتر با دید دیگری به مسائل نگاه می کند. او به ایسنا می گوید: سرعت اینترنت بسیار ضعیف است و حجم بسیاری از اینترنت مصرف می شود. در کنار آن مبلغ بسیاری را باید به خاطر شهریه به دانشگاه آزاد پرداخت کرد که این مسائل برای یک دانشجو بسیار دشوار است. اما باز هم در شرایط تدریس با قطعی صدای استاد رو به رو می شویم؛ و مطالب را به خوبی دریافت نمی کنیم.

از اهداف دانشجو تا ارتباط مناسب

ارتباط مثبت و موثر بین استاد و دانشجو همیشه یکی از دغدغه‌های کلاس های درسی بوده است. اما نکته ای که یک استاد را متمایز می‌کند، جدای از سطح علم و آگاهی، اخلاق یک استاد است؛ و برای اینکه دانشجو با استاد ارتباط مناسبی برقرار کند، باید از روش‌های متعددی در نحوه تدریس استفاده شود.

مریم با اشاره به اهداف و انگیزه دانشجویان ادامه داد: اگر دانشجو یادگیری و پیشرفت را برای خود مطرح کند؛ به راحتی ارتباط خوب و موثری بین اساتید و سایر دانشجویان شکل می گیرد.

این دانشجو عنوان کرد: دانشجو در کلاس بهتر مفاهیم را درک می کند و می تواند تمرکز خود را به راحتی کنترل کند یعنی جو کلاس بر شما حاکم است به همین خاطر آموزش مجازی را قبول ندارم و کیفیت آموزش درس ها بسیار پایین است.

کرونا تلنگر خوبی بود

گاهی به شرایط پیش آمده که فکر می کنم، به این نتیجه می رسم که کرونا با تمام مشکلاتی که به وجود آورد اما تلنگر خیلی خوبی بود که در خیلی زمینه ها به ویژه آموزش به خود بیاییم و چاره ای بیاندیشیم.

مریم در پایان صحبت های خود با اشاره به مشکلاتی که در فضای آموزش دارد گفت: درست است که شرایط مساعد نیست و همه دانشجویان در این شیوه از آموزش مشکل دارند؛ اما بالاخره باید یک تغییر اساسی در نظام آموزشی صورت گیرد. و این سرآغاز یک تحول است. تحولی که باید به گونه ای دیگر رقم می خورد اما حال اینگونه اتفاق افتاده و امید که منشا خیرو برکت و بهره وری باشد...

گزارش از: «سید ریحانه دباغ»، خبرنگار ایسنا

انتهای پیام