دبیر علمی پانزدهمین جشنواره شعر «فجر» و استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسنا درباره چگونگی ایجاد ارتباط میان جامعه ادبی با چنین رویدادی، ضمن بیان این‌که آیا چنین ارتباطی وجود ندارد؟ اظهار کرد: ابتدا باید ببینیم که ترویج و توسعه شعر فارسی و نیز  آفرینش آثار ادبی در اولویت کار ما قرار دارد؟ سپس این نکته مهم است که ما از کدام زاویه به این ماجرا نگاه می‌کنیم؟ درباره شعر باید بگویم پدیده شعر قطعا چند سو دارد و به آفرینش و خلق شعر محدود نمی‌شود.

او افزود: زاویه نگاه به شعر دو وجه مهم دارد؛ وجه آفرینش و وجه بررسی آن‌چه خلق شده است. بسیاری از شاعران تجربی ما، هم تجربه شعری دارند و هم بر مبانی نظری شعر اشراف دارند؛ یعنی واقف‌اند که چه کار می‌کنند. این‌طور نیست صرفا حسی را که در دل‌شان ایجاد شده با کلام زیبایی بیان کنند؛ فکر و اندیشه پشت رفتارهای کلامی بسیاری از شاعران است. عده‌ای از افراد متخصص نیز که بر ساخت زبان، بررسی محتوا و فرم شعر تحقیق می‌کنند و متمرکزند، الزاما شاعر نیستند. این افراد غالبا قشر دانشگاهی یا افراد اهل مطالعه و تحقیق  هستند. در نتیجه این پیوند خیلی وقت است که وجود دارد. برای همین است که در جشنواره شعر «فجر» هم بررسی شعر صورت می‌گیرد و هم بررسی آثاری که درباره شعر است. 

جلالی سپس در پاسخ به این سوال که چطور علی‌رغم ارتباطی که به گفته او خیلی وقت است وجود دارد، عده‌ای از جامعه شاعران هنوز نسبت به انتخاب دبیر علمی جشنواره شعر «فجر» از جامعه دانشگاهی انتقاد می‌کنند گفت: من نمی‌توانم به جای دیگران که چنین کنشی داشته‌اند، پاسخ دهم. آن‌ها حتما دلیلی برای این داشته‌اند و دلایل‌شان را هم مکتوب کرده‌اند و من هم آن‌ها را دیده‌ام و خیلی هم نسبت به این شاعران ارادت دارم و می‌دانم شخصیت بنده را نشانه نگرفته‌اند و نظرشان کلی است.

عضو هیئت علمی چهاردهمین جشنواره شعر «فجر» و نیز عضو هیئت علمی و داور چند دوره از جایزه «پروین اعتصامی» ادامه داد: این‌که می‌گویند برای‌شان نام‌آشنا نبوده‌ام، عجیب نیست زیرا بنده را به عنوان یک پژوهشگر ادبیات کودک می‌شناخته‌اند تا یک شاعر و البته حوزه تخصصی بنده ادبیات و شعر کودک است. من نمی‌توانم پاسخگوی رفتار و کنش آن‌ها باشم، آن‌ها دلایلی داشتند و بخشی از دلایل‌شان هم حتما باید دیده شود و انتقادشان هم لازم است شنیده شود. البته به همه این بزرگواران ارادت دارم و قرار نیست از شخص خودم دفاع کنم. به نقطه اشتراک‌مان بیشتر فکر می کنم تا اختلاف‌ها و آن تمرکز بر یک امر فرهنگی است. 

او بررسی و داوری شعر را مدیون تلاش شاعران دانست که عامل اصلی آفرینش شعر هستند و برای همین آنان را مقدم دانست و گفت: من چندین بار جزء کمیته علمی و داور جشنواره شعر «فجر» بودم اما در آن زمان نمی‌دانم چرا کسی چیزی درباره غریب و آشنا بودن بنده نگفته بود و عجیب است تا به عنوان دبیر علمی مطرح شدم، این واکنش‌ها به وجود آمد. معتقدم که مسئولیت اعضای هیئت علمی و داوران اگر مهم‌تر و سنگین‌تر از دبیر علمی نباشد کمتر هم نیست. با این حال این‌که انتقادشان را گفتند، خوب بوده و خوشحالم که انتقاد و دیدگاه‌شان را منعکس کرده‌اند.

این مدرس زبان و ادبیات فارسی درباره این‌که دانشگاهیان چگونه می‌توانند نقشی در جهانی شدن شاعران کشور و خصوصاً شاعران معاصر داشته باشند اظهار کرد: کار دانشگاهیان آفرینش شعر نیست اما حداقل کاری که می‌توانند در بخش علمی کنند بررسی، نقد و حتی بررسی‌های تطبیقی شعرهای فارسی با شعر دیگر شاعران جهان است. بسیاری از استادان دانشگاه مقاله‌هایی به زبان انگلیسی در نشریات جهانی در این‌باره منتشر کرده‌اند. این‌طوری است که صدای شاعر کشور ما محدود به خطوط مرزی نمی‌شود و نام و کلام‌شان در سطح بین‌المللی مطرح می‌شود. خودم هم خوشحالم که چندین مقاله به زبان انگلیسی در این بخش کار کرده‌ام و صدای شاعران کشورم را اعم ‌از شاعران شعر بزرگسال و شاعران کودک و نوجوان در همایش‌های برون‌مرزی به گوش دوستداران و محققان فرامرزی رسانده‌ام.

مریم جلالی همچنین درباره برخی انتقادها نسبت به حضور نداشتن طیف‌های گوناگون در جشنواره شعر «فجر» و جهانی شدن و معنا یافتن از منظر بین‌المللی شدن این جشنواره بیان کرد: لازم است نگاهی به مولفه‌های جهانی شدن و جهانی بودن داشته باشیم، با این نگاه در سه حوزه ارائه، بررسی و حتی مخاطب بودن، نه کسی با تعصب وارد می‌شود و نه کسی متعصبانه فاصله خواهد گرفت و دوری خواهد گزید. وقتی صحبت از طیف می‌شود، باید همه‌جانبه نگاه کرد یعنی شاعران، کمیته علمی و داوران و مخاطبان را در نظر گرفت. من اگر شما را مخاطب خودم ندانم، کارم را به شما ارائه نخواهم کرد. اگر جهانی شدن را ملاک قرار دهیم، آن وقت نه تعصب در انتخاب خواهیم داشت و نه تعصب در ارائه کار. بخشی از جهانی شدن منوط به در نظر گرفتن ملاک‌های جهانی و به توافق رسیدن بر سر آن است؛ در واقع ما در توافق‌ها به نوعی به قوانین، فکر و اندیشه یکدیگر احترام می‌گذاریم و زبان مشترک در همراهی پیدا می‌کنیم. در نتیجه این رمز موفقیت همه ماست و دیگر بحث این طیف و آن طیف پیش نمی‌آید و همه به یک طیف تبدیل می‌شویم.

او که پیش‌تر دبیر جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در سال ۹۸ و همچنین دبیر علمی همایش «ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شهید بهشتی» در دی‌ماه سال قبل بوده است گفت: اعضای دانشگاهی و حتی اعضای کمیته علمی و شاعران، حتی مخاطبان همه یک خانواده و در کنار یکدیگرند و شاید نسبت به هم پیشنهاد یا انتقادی داشته باشند اما مقابل هم نیستند و من از این بابت افتخار می‌کنم عضو این خانواده بزرگ هستم.

انتهای پیام