به گزارش ایسنا، طبق گزارش رسیده، مراسم نکوداشت زنده‌یاد حمید سهیلی پنجشنبه بیست و هفتم آذرماه در سومین روز از جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» با اجرای منصور ضابطیان برگزار شد.
 
محمد حمیدی‌مقدم دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت در بخش ابتدایی این مراسم، خبرهای مربوط به دو روز اخیر جشنواره را خوشحال کننده توصیف کرد و گفت: معمولاً یکی دو روز اول جشنواره، در مسیر جدیدی که سینماحقیقت در پیش گرفته تعیین کننده است و خوشبختانه بازخوردی که از فضای برخط جشنواره گرفتیم مثبت بود و علیرغم واکنش مستندسازان و سینماگران به این شیوه برگزاری در چند هفته اخیر، چهاردهمین دوره جشنواره سینماحقیقت توانست تعامل خوبی با مخاطبان بیرون از حوزه تخصصی سینمای مستند برقرار کند. اتفاقی که تحقق آن از اهداف اصلی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به شمار می‌رود.

حمیدی‌مقدم با بیان اینکه «خوشبختانه فیلم‌ها در سامانه‌های برخط توانستند جلب توجه کنند و بلیت‌های فروخته شده نوید اتفاقات خوبی برای سینمای مستند در سال‌های آینده می‌دهد» گفت: از طرفی کمی اشکال فنی داشتیم و با سیستم پشتیبانی خوبی که در جشنواره ایجاد شد، موانعی که پیش آمد هم به سرعت برطرف شد.

دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت با اشاره به گرم شدن تنور جشنواره گفت: امسال میزان و شکل این حرارت طبیعتا کمتر است، چون نمی‌توان چیزی را جایگزین برخورد فیزیکی و شکل تعاملی تماشاگران و مستندسازان در جشنواره حضوری کرد. اما زمانی که هیچ راه دیگری نیست، جشنواره آنلاین حداقل جایگزینی است که می‌توان با آن حس و انرژی را در فضای مجازی ایجاد کرد. همانطور که در این مدت دیدیم مشارکت و بحث و گفت و گو در فضای مجازی شروع شده و شکل گرفته و خبر بعضی از فیلم‌های مستند هم پیچیده، همه اینها راه جدیدی را برای ما در آینده باز می‌کند و باید به آن فکر کنیم.

حمیدی‌مقدم با اشاره به آورده مالی پخش آنلاین برای سینمای مستند و اقتصاد آن که می‌تواند آرام آرام ایجاد شود، گفت: البته ما فعلا به گسترش جامعه مخاطب سینمای مستند و قرارگیری آن در سبد فرهنگی خانواده‌ها فکر می‌کنیم که تصور می‌کنم این اتفاق دارد، می‌افتد.

او همچنین با اشاره به برنامه نکوداشت امروز، زنده‌یاد حمید سهیلی را از افراد موثر در سینمای مستند خواند و گفت: متاسفانه ایشان شهریور ۹۸ فوت کرد که ضایعه بسیار دردناکی برای خانواده مستند بود. شورای سیاست‌گذاری چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت، مبنایی را برای نکوداشت هنرمندانی که در این سال از بین ما رفتند در نظر داشته که یکی از این چهره‌ها زنده یاد حمید سهیلی است که می‌توان یک برنامه کامل برایش درنظر گرفت.

حمیدی‌مقدم با بیان اینکه شناخت بافت شهری و معماری در تلویزیون ایران از طریق مستندهای سهیلی، بی‌نظیر بود، گفت: در زمانی که شاید به مستند بودجه و بها داده نمی‌شد، سهیلی با عشق‌ و شناخت درونی به فرهنگ و سرزمینش حس کرد باید کارهایی بسازد که سندی برای آیندگان شود و این از ویژگی‌های ممتاز او بود.

او خاطرنشان کرد: آیتم‌های متعددی که سهیلی در حوزه نقاشی و خط و معماری ساخته، کارهای زیرساختی مستند است که می‌تواند برای بحث فرهنگی نسل‌های آینده جهت شناخت از گذشته به کار گرفته شود.

حمیدی‌مقدم در پایان تصریح کرد: در این برنامه بزرگداشت و نکوداشت جشنواره چهاردهم سینماحقیقت، مراسم نکوداشت و ادای احترام به حمید سهیلی جای ویژه‌ای داشت و با کمال احترام، سومین روز از جشنواره را به ایشان تقدیم می‌کنیم و امیدوارم تاثیر او بر سینمای مستند ارج نهاده شده و راه او در ساخت مستندهایی برای شناخت و معرفی ایران زمین، جدی گرفته شود.
 
 پدرام اکبری تهیه‌کننده و مستندساز در ادامه این برنامه روی صحنه حاضر شد تا درباره حمید سهیلی صحبت کند.
اکبری با اشاره به دوستی دیرینه‌اش با سهیلی، گفت: برای اینکه بدانیم کشش‌ و دلبستگی سهیلی به فرهنگ ایران زمین و توجه او به معماری و احساس مسئولیت ذاتی‌اش به هنر و فرهنگ از کجا آمده، باید بگویم که اوایل دهه ۵۰ دفتری به نام ایران پروژه شکل گرفت که در ایران پرژوه دوم، حمید سهیلی نمی‌دانم توسط آقای کیارستمی یا آقای مهرجویی به نادر ابراهیمی معرفی شد و مسئول روابط عمومی فیلم «آتش بدون دود» شد و پس از آن فیلم دیگری از ابراهیمی تصویب و شروع به فیلمبرداری شد.

این مستندساز باسابقه ادامه داد: پیش از سریال «سفرهای دور و دراز حامی و کامی»، سهیلی یک و نیم سال در ایران پرژوه مسئولیت پژوهش و تهیه عکس از معماری در شهرهای ایران را به عهده داشت و برای تکمیل آرشیو پروژه به شهرهای مختلف سفر کرد و عکس گرفت. با سریال سفرهای دور و دراز، حمید که دیگر تجربه یافته و ایران پژوه را می‌شناخت، به عنوان دستیار اول کارگردان انتخاب شد. این بسترها برای آشنایی هرچه بیشتر حمید با معماری و فرهنگ ایرانی بسیار موثر بود.

اکبری خاطرنشان کرد: در طول دو سال و نیم فیلمبرداری سفرهای دور و دراز... تا اپیزود ۵۹ را فیلمبرداری کردیم و از ابتدای تابستان ۵۷ پخش آن شروع شد. اما قسمت ۳۳ که در بیست و سوم آذر ۵۷ پخش شد، مورد اعتراض حکومت نظامی قرار می‌گیرد و همین باعث توقیف سریال شد و دیگر هرگز پخش نشد. 

او ادامه داد: این دلبستگی و علاقه‌مندی او تا اواخر ۵۸ که ایران پروژه تعطیل شد ادامه داشت و سهیلی بعد از آن دنبال استقلال خودش رفت. اما بر پایه همین زمینه‌ها و دلبستگی فردی رفت سراغ مستند. برای همین من تصور می‌کنم علاقه او به معماری را باید در ایران پروژه جستجو کرد. دلبستگی‌اش از اینجا شروع شد اما بعد از انقلاب فرصتی پیدا شد که مطالعه کند و سراغ صاحب نظران برجسته معماری ایران برود.

این مستندساز یادآور شد: حمید بعد از استقلال خود برای دستگرمی و آزمون خودش، سه مجموعه ساخت. یکی نقاشی ایران، دومی مروری بر تاریخچه خط و خوشنویسی و سوم صنایع دستی ایران. بعد پژوهش و ساخت معماری ایران را آغاز کرد که بر اساس آن، ۳۴ جلسه ضبط شده یک ساعته، از گفتگو با استاد معماری سنتی ایران زنده‌یاد محمدکریم پیرنیا،  داشت که همه اینها پیاده شده و موجود است. در واقع جان مایه اصلی پژوهش معماری ایرانی سهیلی، گفتگو با پیرنیا شد.

اکبری دقت نظر، احساس مسئولیت، خستگی‌ناپذیری، تلاش فراوان، مودب بودن، متانت، هوشیاری، احترام به انسان و هنر و معماری ایرانی را از ویژگی‌های حمید سهیلی خواند و با اشاره به دو سرود مربوط به ایران که توسط نادر ابراهیمی ملودی سازی شده بود این ارتباط و کار در ایران پژوه را دلیل اصلی علاقه سهیلی به فرهنگ ایرانی خواند و در پایان گفت: آقای سهیلی عزیز ما با شکور لطفی از زمان «ایران پژوه» ارتباط داشت و نام فرزندانش را همنام فرزندان شکور گذاشت: سهند و ثمر.

در بخش دیگری از این مراسم، محسن سخا  کارگردان مستند مرحوم حمید سهیلی درباره او گفت: انسان‌هایی مانند حمید سهیلی باید بیشتر شناخته شوند. من وقتی برای اولین بار ایشان را ملاقات کردم و با او از نزدیک آشنا شدم، معنی واقعی واژه مناعت طبع برای من ثابت شد. متوجه شدم که یک آدم چه‌قدر می‌تواند بزرگ باشد که حتی اسمش را هم در تیتراژ فیلم به عنوان کارگردان نیاورد. شناخت مرحوم سهیلی برای من بسیار باارزش است.
 
او در ادامه افزود: پژوهش در سینمای ما مورد غفلت قرار گرفته است و باید بیشتر به آن پرداخته شود. مرحوم سهیلی کارگردانی بود که مدام درحال پژوهش بود و برای ساخت یک مستند مدت‌ها تحقیق می‌کرد. تمام این زحمت‌هایی که او در سینمای مستند کشیده بود برای من ارزشمند است.
 
گفتگوی آنلاین با «همایون امامی» مستندساز و مدرس بخش دیگر این برنامه نکوداشت بود.
 
امامی درباره سابقه آشنایی با سهیلی و سینمای او گفت: آقای سهیلی را متاسفانه دیر شناختم و شناخت اولیه‌ام از او زمانی بود که فیلم‌های معماری او از تلویزیون پخش می‌شد. برنامه‌ای که متمایز با سایر برنامه‌های تلویزیونی بود و یک رویکرد کاملاً تحقیق و پژوهش ژرف‌نگر داشت و قضایا را عمیق می‌دید و تحلیل می‌کرد.
 
او ادامه داد: در دهه هفتاد، در انجمن مستندسازان سینمای ایران به بهانه فعالیت‌های صنفی توانستیم همدیگر را ببینیم و از آن به بعد ارتباط نزدیکم با ایشان شکل گرفت. وقتی به عنوان پژوهشگر به منزل ایشان رفتم‌ و درباره فعالیت‌های فرهنگی او گفتگو کردیم متوجه شدم چه عقبه فرهنگی و پژوهشی ارزشمند و نگاه عمیقی دارد و فهمیدم برای همین است که کارهایش بسیار ماندگار و واجد ارزش است.
 
این مستندساز پیشکسوت، مهم‌ترین ویژگی پژوهشی سهیلی که کارش را متمایز می‌کرد ژرفای پژوهش او دانست و گفت: پژوهش سطوح مختلف دارد، آقای سهیلی سعی می‌کرد تا جای ممکن به لحاظ پژوهش کتابخانه‌ای عمیق حرکت کند و برای افزایش دایره مطالعاتی خود با کارشناسان رشته‌های مختلف هم وارد گفتگو می‌شد و در عین حال این پژوهش‌ها این ویژگی را هم داشتند که حتما یک نفر را ناظر بر کار خود می‌گرفت تا جلوی لغزش‌های احتمالی‌اش را بگیرد. او با پیش فرض، سراغ هیچ موضوعی نمی‌رفت و سعی می‌کرد شرافتمندانه و بدون انگاره قبلی برود و حقیقت‌پژوهی کند.
 
امامی با بیان اینکه «میراث گرانبهای ایشان درباره معماری و خط و نقاشی گویای این نگاه اوست که در مورد پژوهش جدی و عمیق برخورد می‌کرد» خاطرنشان کرد: فیلم‌های او سرشار از نکاتی است که می‌تواند یک پژوهشگر را به مقام‌ مکتشف نزدیک کند.

مهمان بعدی این مراسم نکوداشت، محمد مقدم (مستندساز) بود که درباره ویژگی‌های حمید سهیلی گفت: آشنایی من با حمید سهیلی به سال ۶۶ برمی‌گردد که استادم خانم نفیسه ریاحی به من گفت شمیم بهار از من خواسته در استودیو گلستان به دیدار حمید سهیلی که مستندساز جوانی است برویم و به او در ساخت مستندش کمک کنیم. وقتی سهیلی را دیدم، با فروتنی آمیخته با اندکی خجالت، تمام مدت سرپا ایستاده بود و سنجیده و کوتاه و با لحنی آرام و موقر درباره پروژه صحبت می‌کرد. و حاصل آن همکاری این بود که در دو ماه و نیم ۳۷ ثانیه انیمیشن برای پروژه‌اش کار کردیم. 

مقدم با بیان اینکه دیگر با سهیلی ارتباطی نداشت تا اوایل دهه هفتاد و مجموعه معماری ایرانی او که از تلویزیون پخش شد و گفت: وقتی این مجموعه را دیدم دچار گیجی شدم که مگر می‌شود به این خوبی مستندی کار کرد؟ آنقدر این مجموعه خوب بود که همه ما تلفنی بهم خبر می‌دادیم که این مجموعه مستند را ببینید. و به دانشجویان می‌گفتیم برای آشنایی با تاریخ ایران، کارهای سهیلی را ببینند.

او با اشاره به اینکه مجموعه معماری ایرانی سهیلی، خیلی ترغیبش کرده که در سال‌های بعدی مستند بسازد، گفت: اغلب مستندهای فرهنگی با منطق خردگرایی افراطی آمیخته بودند اما سینمای مستند سهیلی این را نداشت و از احساسات‌گرایی غلیظ مستندهای نوع دیگر هم بری بود. در واقع همراهی احساسات و پژوهش باهم، از ویژگی مستند او بود.

مقدم با تاکید بر اینکه «من بعدها به هر کسی توصیه می‌کردم کارهای او را به مثابه یک دانشنامه و درس‌نامه ببیند» گفت: ما با فیلم‌های سهیلی متوجه معنی اسلیمی و کاربرد تقارن و مقرنس‌ در معماری ایرانی و خیلی چیزهای دیگر شدیم.

مهمان بعدی این مراسم نکوداشت، محمد مقدم (مستندساز) بود که درباره ویژگی‌های حمید سهیلی گفت: آشنایی من با حمید سهیلی به سال ۶۶ برمی‌گردد که استادم خانم نفیسه ریاحی به من گفت، شمیم بهار از من خواسته در استودیو گلستان به دیدار حمید سهیلی که مستندساز جوانی است برویم و به او در ساخت مستندش کمک کنیم. وقتی سهیلی را دیدم، با فروتنی آمیخته با اندکی خجالت، تمام مدت سرپا ایستاده بود و سنجیده و کوتاه و با لحنی آرام و موقر درباره پروژه صحبت می‌کرد. و حاصل آن همکاری این بود که در دو ماه و نیم ۳۷ ثانیه انیمیشن برای پروژه‌اش کار کردیم. 

مقدم با بیان اینکه دیگر با سهیلی ارتباطی نداشت تا اوایل دهه هفتاد و مجموعه معماری ایرانی او که از تلویزیون پخش شد و گفت: وقتی این مجموعه را دیدم دچار گیجی شدم که مگر می‌شود به این خوبی مستندی کار کرد؟ آنقدر این مجموعه خوب بود که همه ما تلفنی بهم خبر می‌دادیم که این مجموعه مستند را ببینید. و به دانشجویان می‌گفتیم برای آشنایی با تاریخ ایران، کارهای سهیلی را ببینند.

او با اشاره به اینکه مجموعه معماری ایرانی سهیلی، خیلی ترغیبش کرده که در سال‌های بعدی مستند بسازد، گفت: اغلب مستندهای فرهنگی با منطق خردگرایی افراطی آمیخته بودند اما سینمای مستند سهیلی این را نداشت و از احساسات‌گرایی غلیظ مستندهای نوع دیگر هم بری بود. در واقع همراهی احساسات و پژوهش باهم، از ویژگی مستند او بود.

مقدم با تاکید بر اینکه «من بعدها به هر کسی توصیه می‌کردم کارهای او را به مثابه یک دانشنامه و درس‌نامه ببیند» گفت: ما با فیلم‌های سهیلی متوجه معنی اسلیمی و کاربرد تقارن و مقرنس‌ در معماری ایرانی و خیلی چیزهای دیگر شدیم.

نسرین شکیب، همسر مرحوم سهیلی آخرین نفری بود که در این مراسم از زنده یاد حمید سهیلی مظفر صحبت کرد، او ابتدا گفت: زندگی با ایشان بسیار سخت بود و بسیار لذت بخش. او در عین مبادی آداب بودن بسیار مهربان و فروتن بود. انسانی منظم و بسیار سخت‌گیر بود و همین باعث موفقیت او شده بود. سهیلی همه چیز را ریشه‌ای نگاه می‌کرد. زندگی با این افراد خاص سخت اما افتخار آمیز است.
 
همسر سهیلی تصریح کرد: سهیلی بسیار زحمت کشید و اصلا تفریح نداشت. تا فیلمی را تمام کند و بلافاصله بعدی را شروع کند. من از شبکه مستند تلویزیون انتظار داشتم بیشتر به او و آثارش توجه کند. او کسی بود که فیلمش در یونسکو ثبت جهانی شد. اما تلویزیون، شبکه مستند و صدا وسیما اصلا از او یادی نکردند. آنها ما را به کلی فراموش کردند.
 
در پایان این مراسم محمد حمیدی مقدم دبیر چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» از همسر زنده یاد سهیلی تقدیر کرد.
 
انتهای پیام