به گزارش ایسنا، روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران به نقل از پرهام جانفشان - مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تهران - اعلام کرده است: «پس از بازدید میدانی وزیر میراث فرهنگی از پروژه ساخت و ساز در حریم کاخ گلستان و دستور پیگیری برای حفظ حریم این اثر جهانی (که آبان ۱۳۹۷ انجام شده بود) با انجام چندین جلسه رایزنی با مالکان ساختمان و جلب همکاری آنان در حفظ حریم این کاخ‌موزه، در روز ۲۹ آبان‌ماه یک طبقه از ارتفاع ساختمان مجاور کاخ گلستان واقع در خیابان ناصرخسرو کاسته شد.
کاهش ارتفاع ساختمان در حریم کاخ گلستان موجب شد تا خطر احتمالی خروج این بنای ارزشمند از ثبت جهانی منتفی شود. در حال حاضر مالک اقدام به کوتاه کردن سازه‌های آهنی ساختمان از سمت کاخ گلستان کرده و انتظار می‌رود تا چند روز آینده از سمت خیابان ناصرخسرو نیز تیرآهن‌ها جمع‌آوری شود.»
اجرایی شدن این اقدام می‌تواند قدمی موثر در حفظ همیشگی کاخ جهانی گلستان در فهرست یونسکو باشد، اما مهم‌ترین نکته، عملیاتی شدن این کار تا نقطه پایانی آن است، آن هم در شرایطی که دو سال قبل رییس سازمان وقت میراث فرهنگی پیگیری برای توقف کار را اعلام کرد اما تا همین چند روز گذشته کارگاه عملیاتی آن به طور پیوسته فعال بود.
در این شرایط و با اعلامِ کوتاه کردن سازه آهنی ساختمان از سمت کاخِ گلستان، ابراز امیدواری می‌شود که این سازه از سمت خیابان ناصرخسرو نیز جمع‌آوری شود؛ ابراز امیدواری‌هایی که همواره در حوزه میراث فرهنگی به طور دائم تکرار شده تا شاید روزی اقدام مورد نیاز به طور صددرصد عملیاتی شود.
داستانِ تعرض‌ها به عرصه و حریم کاخ جهانی گلستان از اواخر دهه ۸۰ شروع شد، وقتی که حریم کاخ گلستان را با مجتمعی تجاری در دل بازار تهران عوض کردند و اصلا به فکر حریمِ کاخی نیفتادند که پرونده‌اش مدت‌ها در فهرست موقت یونسکو در انتظار جهانی شدن بوده و به راحتی مجوزها را برای تخریب و ساختی جدید در سرای قاجاری دلگشا صادر کردند. به هر ضرب و زوری بود سرا تخلیه و به ناگهان تخریب شد تا یک مجتمع تجاری جای آن را بگیرد، مجتمعی که نخست مجوز ۱۵ طبقه ساخت‌وساز داشت و با پیگیری‌های میراث فرهنگی و هشدار رسانه‌ها در حدِ پنج طبقه باقی ماند؛ پنج طبقه‌ای که نیم‌طبقه آخرش بر اساس قول و قرارهای مطرح‌شده از سوی متولیان میراثی قرار بوده کم شود اما هنوز نتوانسته‌اند به قول خود عمل کنند.
در میان همین سروصداها بود که حدود دو سال قبل بار دیگر خبر رسید این‌بار عرصه و حریم کاخ جهانی گلستان را یک چلوکبابی به خطر انداخته، خطری در ضلع شرقی کاخ که نه فقط گودبرداری زیرِ زمینش بلکه ارتفاع غیرمجازی که در صورت احداث شدن مجتمع روی بخشی از فضای کاخ سایه می‌انداخت و جهانی ماندن گلستان را با اما و اگرهای زیادی همراه می‌کرد.
و نه فقط همین تعرض که حرف و نقل‌ها هم زیاد بودند؛ از همان اوایل سال ۱۳۹۷ که یک بار حرف از تخریب سرای سیگارچی بود و یک بار نُقل محافل تخریب انبار بانک تجارت در نبش بن‌بست تکیه‌دولت در حریم درجه یک کاخ گلستان بود و بعد از چند روز هم که مجوزی از سال ۱۳۹۵ برای تخریب بنای نه چندان قدیمی یک مغازه کبابی در عرصه کاخ گلستان و حتی در درصدی از زمین‌ِ این محوطه جهانی رو شد.
و آن پروژه آن‌قدر ادامه یافت تا بالاخره صبر مونسان - رییس سازمان وقت میراث فرهنگی و وزیر کنونی این وزارتخانه - سرآمد و نخست در ۱۴ آبان در صفحه شخصی خود در توئیتر، نسبت به شکستن عرصه و حریم کاخ جهانی گلستان و پهنه بازار تهران اخطار داد و سه ماه بعد متوجه شد کسی به حرف او توجهی نکرده و همان شد که دستور بازدید از مکان پروژه در دست انجام را داد و خواست تا ساعتی بعد از این منطقه دیدن کند و سه ساعت بعد مونسان - معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان وقت میراث فرهنگی -، طالبیان - معاون میراث‌فرهنگی کشور - ، دلاور بزرگ‌نیا - مدیر کل وقت میراث فرهنگی استان تهران - و ابراهیم شقاقی - معاون حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی - و خبرنگاران این حوزه درست در کنار ساختمان در دست ساختی بودند که چند قدمی بیشتر با شمس‌العماره و عمارت بادگیر کاخ جهانی گلستان فاصله نداشت.
نماینده شهرداری نیز ارتفاع به ثبت‌رسیده تا همان لحظه - بعدازظهر شنبه ۲۴ آذر - را ۱۱ متر و ۱۵ سانتی‌متر بیان کرد، اما گفت: ارتفاع در مجوز صادرشده براساس گزارش‌ها، ۱۰ متر بوده است که بار دیگر مونسان معترض شد «همین هم خلاف است.»
اما نماینده شهرداری در ادامه صحبت‌هایش تاکید کرد: همین الان قرار است به سرعت ارتفاع به وجودآمده را برش بزنند و ۶۵ سانتی‌متر آن پایین‌تر آورده شود.
مونسان بار دیگر این پرسش را مطرح کرد که «چرا ناظر شهرداری اجازه داده ارتفاع تا این مقدار بالا برود؟!» اما نماینده شهرداری تاکید کرد: این میزان ارتفاع نسبت به مجوزهای صادرشده از سوی میراث فرهنگی استان تهران یعنی هیچ تخلفی نشده است.
در بین همین صحبت‌ها بود که طالبیان متهم ردیف اول این اتفاق را میراث فرهنگی استان تهران در سال ۱۳۹۵ دانست؛ «آن اداره کل و مسئولانش موظف به چک این میزان ارتفاع با معاونت میراث فرهنگی استان تهران بودند، اکنون نیز این کار خلاف قانون است، زمانی‌که زیرزمینی در چنین فضای تاریخی درآورده می‌شود، باید تاییدهای کارشناسی روی آن صادر شود، از سوی دیگر گودبرداری نباید تا زیر کوچه ادامه پیدا می‌کرد.»
مونسان در همان بازدید از تخلف انجام‌شده سه‌متری در ساخت این مجتمع خبر داد و تاکید کرد که «یک‌شنبه ۲۵ آذر (۱۳۹۷) با آقای دولت‌آبادی دادستان تهران صحبت می‌کنم تا حکم توقف موقت صادر شود و این عملیات جلوتر نرود.»
حالا اتفاقی که مونسان بر آن تاکید داشت، بعد از دو سال رخ داده است، هر چند هنوز باید قدم آخر برای تکمیل آن مطرح شود، اما به نظر می‌رسد وزیر میراث فرهنگی برای رهایی کاخ جهانی گلستان از شرِ حسودان قدبلند در اطراف این بنای جهانی‌شده، این‌بار باید سراغ نیم‌طبقه آخرِ سرای قاجاری تخریب‌شده‌ای برود که سال ها دادِ رسانه‌ها را درآورد اما بدون هیچ توجهی، مالک تا امروز با موفقیت طرح خود را جلو برده و هنوز قدم نهایی برای رضایتِ ارزیابان یونسکو و حفظِ عرصه و حریم جهانی کاخ برداشته نشده است.
انتهای پیام
نظرات