دکتر سید محمد علی اکبریان نیا در گفت و گو با ایسنا، به مناسبت روز جهانی سکته مغزی اظهار کرد: در حالت عادی یک پنجم برون ده قلبی، سهم مغز است که این برون ده قلبی از طریق ۴ رگ اصلی به مغز می رسد و هر کدام از این ۴ رگ اصلی، شاخه شاخه شده و مسئول تغذیه یک بخش از مغز هستند. حال اگر یکی از این رگ ها مسدود یا پاره شوند، خون به مغز نمی رسد و در آن ناحیه، سکته مغزی اتفاق می افتد.

وی با بیان اینکه مغز توانایی ذخیره انرژی ندارد و لازم است به طور دائم از طریق سیستم قلب و عروق به مغز خون رسانی شود، افزود: اگر فقط ۲۰ تا ۳۰ ثانیه خون به مغز نرسد، شخص بیهوش شده و اگر این زمان به ۳تا ۵ دقیقه برسد مغز قابلیت حیات خود را از دست می دهد.

این متخصص نورولوژی با بیان اینکه سکته های مغزی حاصل بسته شدن یکی از عروق مغزی است، تصریح کرد: از نظر ساختار آناتومی کاملا مشخص است که کدام رگ به کدام قسمت مغز خون رسانی می کند. به همین دلیل هر قسمت از مغز که آسیب ببیند، پزشک تشخیص می دهد که کدام رگ از کدام شاخه اصلی بوده و به سرعت به ترمیم رگ می پردازد.

اکبریان نیا با بیان اینکه در بیماران قلبی ممکن است لخته خون در قلب تشکیل شود، سپس این لخته خون آزاد شده و به سمت مغز حرکت کند و یکی از رگ های مغزی را ببند، افزود: گاهی ممکن است به علت اختلال مادرزادی، ساختاری و یا در اثر ناتوانی در هماهنگی بین قلب و عروق، رگ پاره شود که در نتیجه قسمت حیاتی مغز دچار آسیب شده و سکته مغزی اتفاق می افتد.

کاهش ۷۰ درصدی سکته مغزی با پیشگیری

وی با اشاره به اهمیت شناسایی دلایل مسدود یا پاره شدن رگ ها و پیشگیری از سکته های مغزی، اعلام کرد: براساس یک برآیند آماری با رعایت نکات پیشگیری می توان تا حدود ۷۰ درصد از بروز سکته های مغزی جلوگیری کرد و سن سکته های مغزی را ۱۰ تا ۲۰ سال بالاتر ببرد.

این متخصص مغز و اعصاب با یادآوری اینکه در زمان های قدیم که دلایل سکته مغزی شناسایی نشده بود، پیشگیری صورت نمی گرفت، گفت: در گذشته سکته مغزی از سن ۵۰ سالگی اتفاق می افتاد، اما در حال حاضر آمارها نشان می دهد سکته مغزی از سنین بالای ۸۰ سال اتفاق می افتد.

دیابت، دشمن رگ های قلب، کلیه و مغز

وی در ادامه از دیابت به عنوان دشمن رگ های قلبی، کلیه و مهم تر از همه مغز نام برد و گفت: کنترل قند خون بسیار مهم است؛ به طوری که در افراد چاق به ازای یک کیلوگرم چربی اضافی، یک واحد انسولین اضافه باید مصرف شود، یعنی ۱تا ۱.۵ واحد انسولین نیاز است تا بدن بتواند سلول های چربی را تغدیه کند.

این متخصص نورولوژی با بیان اینکه علاوه بر دیابت، چاقی نیز به عنوان یک عامل خطرناک در بروز سکته مغزی شناخته شده، توضیح داد: به طور مثال کسی که ۲۰ کیلوگرم اضافه وزن دارد، غده پانکراتیت روزانه باید ۲۰ واحد انسولین را به سختی تولید کند تا بتواند سلول های چربی را تغذیه کند، وقتی این میزان از ظرفیت غده پانکراتیت بگذرد، دیگر توانایی تولید انسولین نخواهد داشت و آنگاه همان دیابت بزرگسالان که یکی از معضل های اجتماعی ماست رخ می دهد.

فشار خون بالا را جدی بگیرید

اکبریان نیا عامل موثر دیگر در سکته های مغزی را فشار خون بالا و کنترل نشده دانست و گفت: کسانی که سابقه خانوادگی، زمینه بیماری های قلبی عروقی و عادت های رژیمی خاص دارند و نیز افراد چاق باید فشار خون خود را کنترل کنند و در حالت طبیعی نباید فشار خون این افراد از ماکسیمم ۱۳ به روی مینیمم ۸  بالاتر باشد.

وی با بیان اینکه در بعضی مواقع براساس سن و شرایط بیمار متغییر است، افزود: اگر فشار خون از ماکسیمم ۱۴ به روی مینیمم ۸ بیشتر بود، تصلب شرایین اتفاق می افتد، در این صورت عبور خون سخت خواهد شد و رگ دچار آسیب می شود.

این متخصص نورولوژی همچنین به خطر بالا بودن چربی خون در بروز سکته مغزی اشاره و تصریح کرد: به خصوص نوع چربی بد خون ( low density_LDH) در صورت بالا بودن در جدار عروق خونی رسوب می کند و با توجه به اینکه خود جدار عروق نیز باید تغذیه شود، در صورت آسیب، برای خون رسانی به مغز دچار مشکل شده و باعث سکته مغزی می شود.

وی اضافه کرد: قلب بیماران قلبی عروقی همچون نارسایی قلبی و اختلالات دریچه ای لخته می سازد که این لخته ها ممکن است در صورت آزاد شدن، رگ های خون رسان به مغز را مسدود کنند. همچنین غلظت خون بالا عامل دیگری است، که منجر به سکته مغزی می شود.

آلودگی هوا و مصرف دخانیات، عاملی در بروز سکته های مغزی

این متخصص نورولوژی عامل مهم دیگر در سکته های مغزی که امروزه بیشتر جوامع را درگیر کرده، آلودگی هوا و مصرف دخانیات دانست و گفت: در این هنگام حامل های اکسیژن به جای حمل اکسیژن خالص، اکسیژن را همراه با آلودگی ها حمل کنند و چون نمی توانند خون اکسیژن دار کافی به مغز برسانند، تعداد سلول های حامل بیشتر می شود و به دنبال آن غلظت خون به وجود می آید.

اکبریان نیا در خصوص سایر علل مسدود شدن رگ ها گفت: بی تحرکی، ورزش نکردن، چاقی ناشی از عدم تحرک، بیماری های زمینه ای خاص که در آزمایش های دوره ای پزشکان از بیماران مشخص می شود و گاهی این بیماری ها جنبه عادتی، اجتماعی، ارثی _ژنتیکی دارند.

این پزشک متخصص در ادامه با اشاره به اینکه سکته مغزی عواقب بسیار بدی برای فرد دارد که یکی از بدترین عواقب آن ناتوان کردن شخص، فلج اندام، فلج یک طرفه اندام، اختلال ادرار و ... است، گفت: بسته به نوع و شدت آسیب، سکته مغزی ۲ تا ۳ سال یا بیشتر فرد را در بستر بیماری قرار می دهد و در نهایت منجر به مرگ بیمار می شود، درحالی که اگر از وقوع سکته مغزی پیشگیری کنیم، شاهد این عواقب و عوارض نخواهیم بود.

هزینه ناچیز پیشگیری در مقایسه با درمان سکته مغزی

اکبریان نیا با بیان اینکه هزینه پیشگیری از سکته مغزی در مقایسه با سایر مخارج روزانه و هزینه های درمان بیماری بسیار ناچیز است، افزود: این هزینه شامل رعایت رژیم غذایی و عادات غذایی سالم، تهیه و مصرف به موقع برخی داروها مثل داروهای کنترل فشار خون، چربی و قند خون بالا است.

وی تاکید کرد: سکته مغزی یک بیماری قابل پیشگیری است، چرا که همیشه طلایه دارش را می فرستد؛ بنابراین همه مردم باید دلایل بروز سکته های مغزی را بشناسند تا بتوانند عوامل خطر را کنترل و پیشگیری کند.

انواع سکته های مغزی و علائم آن

وی با اشاره به انواع سکته های مغزی، توضیح داد: یک نوع به خاطر کم خونی های گذرای مغزی است که دو بار و یا به کرات تکرار می شود و در این موارد رگ بسته نمی شود و گذراست.

اکبریان نیا با بیان اینکه گاهی در هنگام وقوع سکته، رگ تنگی موقتی پیدا می کند، اما بعد از چند دقیقه خودش برطرف می شود، تصریح کرد: در این حالت شخص دچار یک بیهوشی موقت، اختلال تکلم موقت، بی حسی و فلج موقت شود که بعد از چند لحظه برطرف می شوند؛ اما لازم است به پزشکان مراجعه کنند و اگر پزشک تشخیص داد این علائم به دلیل بسته شدن رگ های عروق مغزی است، اقدامات تشخیصی و درمانی صورت می گیرد و داروهای رقیق کننده خون تجویز شود.

وی در ادامه به نوع دوم سکته مغزی که سکته های در حال پیشرفت نامیده می شوند، اشاره کرد و افزود: اگر شخصی بعد از اینکه از خواب برخاست و اظهار کرد بدنش فلج است و قادر به حرکت نیست و بعد از مدتی علائم برطرف شد، اما مجدا شب علائم برگشته و شدیدتر شد، در این مواقع خانواده باید هوشیار باشند و مداخله غیر پزشکی نکنند و حتی اگر یک بار این علائم را داشت فورا باید به پزشک مراجعه شود.

این متخصص مغز و اعصاب در مورد نوع سوم سکته های مغزی، گفت: نوع سوم به طور ناگهانی اتفاق می افتد. شخص در منزل یا در حال رانندگی یک لحظه هوشیاری اش را از دست می دهد، بدنش فلج شده و بیهوش می شود که باید سریعا به مراکز درمانی منتقل شوند.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه بسته شدن هر رگی علائم خاص خودش را ایجاد می کند، گفت: اگر رگ هایی که مربوط به پشت سر و مخچه هستند بسته شوند، در فرد اختلال تعادلی به وجود می آید، همچنین اگر رگ های نیمکره های مغزی آسیب ببینند اختلال در حس و حرکت به وجود می آید، به طوری که حتی با دیدن حرکات شخص می توان تشخیص داد که سکته مغزی رخ داده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه گاهی سکته های مغزی منجر به کما یا اغما می شود، افزود: در این صورت بیمار باید در بخش مراقبت های ویژه برای چندین روز بستری شود تا با کنترل میزان قند، فشار خون و تنفس آن ها، بهبودی حاصل شود.

اکبریان نیا در مورد اینکه آیا افراد شانس برگشت از اغما(کما) را دارند، توضیح داد: اگر سکته مغزی در منطقه حساسی که معروف به ژنراتور مغز است اتفاق بیفتد، دیگر شخص به هوش نمی آید و منجر به مرگ او می شود.

سکته مغزی؛ اخطاری برای مرگ زودرس

وی با تاکید براینکه در هر صورت علائم سکته مغزی متفاوت است و هر طور که باشد ناتوان و فلج کننده و اخطاری برای مرگ زودرس بیمار است، ادامه داد: اگر در فردی سکته مغزی اتفاق بیفتد و حتی فلج شود، اگر در کمتر از ۳ ساعت که به آن زمان طلایی گفته می شود؛ شخص را به مراکز درمانی منتقل کنند، شانس اینکه بتوانند آن رگ را باز کنند و از عوارض سکته مغزی درامان بماند، بسیار زیاد است.  

این متخصص نورولوژی با اشاره به اینکه در ایران آمار سکته های مغزی ۱۰ سال جوان تر از میانگین جهانی است، گفت: یعنی به جای اینکه فرد در سنین ۷۵ تا ۸۰ سالگی دچار سکته مغزی شوند، این اتفاق ۱۰ سال زودتر می افتد، درحالی که با کنترل فشار خون بالا، دیابت، عدم تحرک و چاقی، استرس و تنش می توان به سادگی می توان از بروز سکته مغزی پیشگیری کرد.

اکبریان نیا با بیان اینکه آمار سکته مغزی با اختلاف جزئی در مردان بیشتر از زنان است، توضیح داد: سکته مغزی ابتدا طلایه دارش را می فرستد؛ چاقی، فشار خون بالا، قند خون، بی تحرکی، مصرف دخانیات و آلودگی هوا، درحالی که با رعایت تمام این موارد می توان از سکته پیشگیری کرد، اما نمی توان مانع ابتلا به بیماری هایی همچون سرطان شد که علت آن مشخص نیست.

ممکن است سکته مغزی و کرونا همزمان اتفاق افتد

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به گزارش های زیادی در دنیا و در ایران مبنی بر اینکه افرادی که سکته کرده اند، کرونا نیز داشته اند، گفت: این موضوع درست نیست، چراکه در ابتدا باید مردم از طریق تست های آزمایشگاهی از نظر داشتن کرونا بررسی شوند و بعد از گذشت چند هفته، اگر دچار سکته مغزی شدند می توان گفت کرونا باعث سکته شده که این مورد بسیار نادر است.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه این گزارش ها هنوز پایه و اساس علمی ندارد و نیاز به تحقیقات بیشتری است، تصریح کرد: زمانی که ثابت شود ویروس کرونا در رگ ها وجود دارد و منجر به انسداد رگ می شود، آنگاه می توان گفت کرونا باعث سکته مغزی شده است. درحال حاضر همزمان سکته مغزی و کرونا با هم اتفاق می افتد، نه اینکه کرونا علت سکته مغزی باشد.

وی با تاکید بر ضرورت پیشگیری از بروز سکته مغزی، خاطرنشان کرد: اگر فردی بیماری زمینه ای ندارد از ۵۰ سالگی به بعد و فردی که بیماری زمینه دارد باید از ۳۰ سالگی به صورت سالیانه تحت مراقبت پزشک باشد، آزمایش چک آپ کامل انجام دهد و پزشک آنها را از نظر سلامت مغز، قلب و عروق، کلیه و ... معاینه کند و در صورت نیاز برای او دارو تجویز شود.

اکبریان نیا با تاکید براینکه راه های پیشگیری از ابتلا به سکته های مغزی بسیار آسان است، گفت: مردم هوشیار باشند که علاوه بر تحت نظر پزشک بودن، باید داروهای خود را نیز مطابق نظر پزشک مصرف کنند و فشار خون و دیابت آن ها همیشه کنترل باشد و از چاقی، مصرف دخانیات و استرس ها دوری کنند.

انتهای پیام