در راستای تشکیل شورای ارکستر سمفونیک تهران با هدف آنچه «بهبود عملکرد این ارکستر» عنوان شده است، علی رهبری ـ رهبر ارکستر بین‌المللی و آهنگساز ـ در گفت وگویی با ایسنا این تصمیم را ارزیابی کرد.

در ابتدا از این هنرمند درباره اداره ارکستر سمفونیک تهران توسط یک شورا و رهبران مهمان سوال می‌کنیم که پاسخ می‌دهد: امیدوارم هدفشان شورای نظارت باشد، نه شورایی که قرار است درباره رهبران تصمیم بگیرد. زیرا با توجه به تجربه بیش از ۴۵ سال رهبری ارکسترهای مختلف، می‌دانم که این کار به صورت حرفه‌ای عملی نخواهد شد و با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد.

او تصریح می‌کند: نوازندگان ارکستر همانند یک تیم فوتبال هستند که این تیم با توجه به موقعیت خود در ایران و جوان بودن اعضایش به یک مربی نیاز دارد؛ البته سال‌ها است که در ایران متوجه اهمیت سرمربی برای تیم فوتبال شده‌اند؛ به همین دلیل حاضر هستند از کشورهای پیشرفته مربی‌هایی را برای آموزش تیم‌ها دعوت کنند ولی این اتفاق برای ارکستر سمفونیک رخ نمی‌دهد و اکنون هم می‌خواهند هدایت کلی این ارکستر را با رهبرهای مهمان انجام دهند. گرچه که برای یک تیم فوتبال هم می‌توان هر هفته یک مربی در نظر گرفت ولی درنهایت نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد.

رهبری درباره شناخت خود درباره اعضای شورای ارکستر سمفونیک تهران بیان می‌کند: جای بسیار تاسف است که پیشکسوتانی باتجربه چون آقایان ارسلان کامکار، جاوید مجلسی و چند نفر از پیشکسوتان دیگر ارکستر سمفونیک تهران، جزو این شورا نیستند. ولی با این حال سه نفر از دوستان را می‌شناسم و برایشان احترام قائلم. آقای هوشنگ کامکار از آهنگسازان خوب و از دوستان قدیمی من هستند. ایشان پیش از انقلاب نوازندگی ویولن را در ارکستر ژونس موزیکال ایران که رهبری آن به عهده من بود، انجام می‌دادند. آقای نادر مشایخی هم زمانی که رییس بودم هنرستان موسیقی بودم، از شاگردان آنجا بودند و مدتی هم مسئول هنری ارکستر سمفونیک بوده‌اند. آقای شریفیان هم آهنگساز بسیار خوبی هستند.

او در عین حال تصریح می کند: این سه نفر در سال ۹۴ که مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران بودم شاید تنها یک بار سر تمرینات ارکستر آمده باشند. این افراد در زمینه هدایت یک ارکستر، تجربه خاصی ندارند. همچنین در بین آنها تنها آقای مشایخی رهبر ارکستر است ولی ایشان هم تجربه زیادی در این زمینه ندارند و سطح او در زمینه رهبری بالا نیست. ایشان پیشتر مدیریت ارکستر را بر عهده داشته‌اند اما در زمان ایشان ارکستر بدترین روزهای خود را سپری می‌کرده است.

ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر فیلارمونیک وین نیست

با توجه به صحبت‌های رهبری درباره عملی نشدن اداره ارکستر سمفونیک تهران با رهبرهای مهمان، این مسئله را مطرح می‌کنیم که پیشتر برخی از موسیقیدان‌ها ارکستر فیلارمونیک وین را به عنوان نمونه‌ای از ارکستری که بدون رهبر دائم فعالیت می‌کند، مثال زده‌اند.

رهبری در این زمینه بیان می‌کند: از بین بیش از هزار ارکستر در دنیا، ارکستر فیلارمونیک وین، به این صورت اداره می‌شود. البته در خود وین هم چهار ارکستر سمفونیک وجود دارد که از بین آنها تنها فیلارمونیک بدون رهبر دائم است. با این حال اگر ارکستر فیلارمونیک وین با تمام شرایطی که دارد به تهران منتقل شود، می‌توان در تهران ارکستر را بدون رهبر دائم اداره کرد.

از او سوال می‌کنیم که ارکستر فیلارمونیک وین دارای چه شرایطی است که سایر ارکسترها ندارند؟ پاسخ می‌دهد: اول اینکه این ارکستر هر هفته یک رهبر درجه یک جهانی دارد که معمولا خودش مدیر هنری و یا رهبر دائم یک یا چند ارکستر دیگر است. همچنین شورای تصمیم گیرنده برای این ارکستر، شامل بهترین نوازنده‌های با تجربه همین ارکستر هستند. در نهایت هم این ارکستر ده‌ها سال توسط بهترین رهبران دنیا تربیت شده و به سطحی رسیده است که می‌تواند بدون رهبر دائم و با این شورا ادامه دهد.

رفتاری همانند موش آزمایشگاهی با ارکستر سمفونیک تهران

او در ادامه به صراحت درباره مشکلات ارکستر سمفونیک تهران بیان می‌کند: اصولا با ارکستر سمفونیک تهران همانند موش آزمایشگاهی برخورد شده است. گرچه که ترکیه در همسایگی ایران ۲۲ ارکستر دارد و سال‌ها است مسیر خود را پیدا کرده‌اند. درواقع آنها برای هر ارکستر شورایی با حضور نوازندگان خود ارکستر تشکیل داده‌اند. همچنین هر ارکستر یک مدیر هنری دائم دارد. تمام این ۲۲ ارکستر کار خود را انجام می‌دهند و نیازی ندارند که هر چند وقت یک بار راه تازه‌ای برای آنها در نظر گرفته شود.

رهبری اضافه می‌کند: اعضای ارکستر سمفونیک تهران جوان هستند و به رهبری نیاز دارند که رپرتوار داشته باشد و هفته‌ها بتواند به طور دائم با آنها تمرین کند. خود آقای مشایخی بهتر از هر کسی این نکته را می‌داند؛ زیرا برای مدتی مسئول ارکستر بوده‌اند. ایشان می‌دانند که این کار چقدر سخت است و سطح رهبر باید تا چه حدی بالا باشد. نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران سطح خیلی خوبی دارند و می‌توانند یک شورای خوب تشکیل دهند و یک رهبر درجه یک پیدا کنند. البته باید در همه جا جست و جو کنند. در ترکیه وقتی که نتوانستند رهبرهای مناسبی در کشور خود پیدا کنند، از کشورهای دیگر دعوت به همکاری کردند. حتما که نباید رهبرهایی که دستمزد بالا می‌گیرند دعوت کرد، همین که رهبر رپرتوار داشته باشد و بتواند کار کند.

او می‌گوید که «اگر قرار باشد هر هفته از یک رهبر دعوت شود، نتیجه نخواهد داد؛ زیرا ارکستر به نظم نیاز دارد. چاره ارکستر این است که یک نفر به عنوان مدیر هنری مسوول اصلی ارکستر باشد، اختیار کامل داشته باشد هیچ شورایی در کار او دخالت نکند و شورایی هم بر کار او نظارت کند که وظیفه خود را بر اساس قرارداد انجام دهد.»

رهبری معتقد است که سپردن مسئولیت ارکستر سمفونیک تهران به بنیاد رودکی اشتباهی بزرگی بوده است؛ زیرا این بنیاد به هیچ عنوان شرایط و آگاهیِ داشتن ارکستر را ندارد. ارکستر سمفونیک تهران باید مستقل شود.

او در پایان می‌گوید: کاملا قبول دارم که در تهران رهبری نداریم که شرایط یک مدیر هنری را دارا باشد؛ به همین دلیل تا حدودی چاره‌ای جز سپردن ارکستر به رهبرهای مهمان باقی نمی‌ماند. ولی باید یک مدیر هنری را از خارج از ایران دعوت کنند. آقای کامکار و شریفیان هر دو آهنگسازهای خوبی هستند ولی نمی‌توان انتظار داشت که هم در شورای ارکستر باشند و هم قطعات خود را برای اجرا به ارکستر بدهند که انتقادهایی را به همراه خواهد داشت. آقای مشایخی نیز در چنین شرایطی نمی‌تواند به عنوان رهبر مهمان با ارکستر همکاری کند.

به گزارش ایسنا، علی رهبری فارغ التخصیل هنرستان عالی موسیقی ملی و آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای شهر وین است. او به مدت سه سال رییس هنرستان عالی موسیقی ملی و کنسرواتوار تهران بوده است.
رهبری همچنین برنده مدال طلا در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در فرانسه و برنده مدال نقره در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در سویس است. او دعوت شده از طرف ارکسترهای سمفونیک جهان از جمله وین، زالسبورگ، برلین، لندن، آمستردام، بروکسل، تورنتو و ... بوده است.

انتهای پیام