معنویت به افراد کمک می‌کند که هیجانات منفی خود را کاهش داده و از تنش و اضطراب خود بکاهند و بهتر بتوانند مشکلات زندگی‌شان را مدیریت کنند و  از راهبردهای مناسبی در جهت کاهش استرس و افسردگی‌شان استفاده کنند و در عین حال سلامت روانشان را حفظ نمایند. زیرا وجود افسردگی و تنش و اضطراب به عنوان یک عامل خطرزا می‌تواند زمینه بروز بیماری‌های جسمی و مشکلات متعدد بهداشت روان را فراهم کند.

  بهداشت و سلامت روان با حفظ شیوه‌های بهینه زندگی و بهداشت عاطفی سر و کار دارد

تامین و حفظ سلامتی یکی از اهداف عالی انسان است که می‌تواند از طریق ابعاد سه گانه بهداشت (جسمی، روانی واجتماعی)،  حاصل شود، اما هر گاه از موضوع سلامتی سخن به میان آمده است، عموماً بعد جسمانی آن مدنظر قرار گرفته و به سایر ابعاد به ویژه بعد روانشناختی آن توجه کافی نشده است. بهداشت و سلامت روان شاخه‌ای از علم بهداشت است که با پیشگیری از اختلال‌های روانی و حفظ شیوه‌های بهینه زندگی و بهداشت عاطفی سر و کار دارد.

سلامت روانی یکی از مهمترین ابعاد سلامت عمومی است

بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) سلامت روانی عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران در جهت تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب. سلامت روانی یکی از مهمترین ابعاد سلامت عمومی است که نقش تعیین کننده‌ای در حیات فردی و اجتماعی افراد دارد.

امروزه بیش از ۴۵۰ میلیون نفر از مردم دنیا از  مشکلات روحی و روانی  رنج  می‌برند

امروزه بخش قابل ملاحظه‌ای از مطالعات جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت اجتماعی به بررسی موضوعات مربوط به سلامتی و بهداشت روانی اختصاص یافته است. توجه جدی به این حوزه از مطالعات، بیشتر بدان خاطر بوده که هزینه اجتماعی بیماری‌های روانی زیاد است. بیماری روانی بر بهره‌وری فرد، یا عملکرد شغلی، غیبت از تحصیل و کار، ثبات زندگی زناشویی و خانواده، نگهداری و پرورش فرزندان و رفاه اقتصادی و اجتماعی تأثیر  می‌گذارد و زندگی فرد و اجتماع را مختل می‌سازد. نتایج  تحقیقات وپژوهش‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که امروزه بیش از ۴۵۰ میلیون نفر از مردم دنیا مشکلات روحی و روانی دارند.

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که بخش اعظم بیماری‌ها (جسمی و روانی) در کشورهای در حال توسعه روی می‌دهند. مشکلاتی چون فقر، شکست در تحصیلات، زندگی در محیط فیزیکی نامناسب و سطح بالای بی اعتمادی و عدم امنیت در جامعه(مانند خشونت‌ها و تصادفات) و عواملی چون حوادث منفی زندگی از جمله جدایی از والدین، از دست دادن کار یا مهاجرت اجباری ازجمله عوامل اجتماعی هستند که تأثیرات زیادی بر سلامت روانی افراد می‌گذارند. پذیرش خود و دوست داشتن خویش و تبدیل شدن به انسانی که از نظر جسمی سالم، از نظر فکری بی‌عیب، از نظرروانی شاد، از نظر اجتماعی متعادل، از نظرسیاسی آگاه، از نظر اقتصادی مولد و از نظر فرهنگی مسئول باشد، از خصوصیات سلامت روان است و در شمار موضوعاتی قرار دارد که به صورت مفهومی با سرسختی روانشناختی ارتباط می‌یابد.

عقاید مذهبی باعث ایجاد یک اثر مثبت روانی می‌شود که در ارتقاء بهداشت روانی فرد مؤثر است

در سال‌های اخیر توجه بیشتری به باورهای دینی و مذهبی برای سلامت روان و درمان بیماری‌های روانی معطوف شده است. عقاید مذهبی  باعث ایجاد یک اثر مثبت روانی می‌شود که در ارتقاء بهداشت روانی فرد مؤثر است. پژوهش‌ها به رابطه مثبت بین معنویت و کیفیت زندگی دست یافته اند. روحیه مذهبی به طور چشمگیری با سلامت روان و سازگاری در ارتباط است و افرادی که خود را مذهبی می‌دانند از دیگران سازگارترند. مذهب و معنویت به عنوان سپری در برابر مشکلات و ناراحتی‌های افراد قرار گرفته و موجب کاهش اختلال روانی و ارتقاء سطح سلامت روانی افراد می‌شود. رفتارهای مذهبی در پرداختن به نکات معنی‌دار زندگی ارزش مثبتی دارند، رفتارهایی از قبیل عبادت، توکل به خداوند می‌توانند با ایجاد امید و تشویق افراد به  نگرش مثبت به موقعیت‌های فشارزای روانی باعث آرامش درونی آنان شود.

مذهبی بودن یکی از عوامل مراقبت‌کننده در پیشگیری از ابتلای به اختلالات روانی است

دین و مذهب به عنوان نوعی از هدایت الهی، دگرگونی و آثار عمیق و وسیعی را در اندیشه و روح انسان‌ها پدید می‌آورد. در پرتو این دگرگونی که نظام شناخت‌ها و باورها، ارزش‌ها و گرایش‌ها و رفتارها و کردارهای انسان را در بر می‌گیرد، استعداهای درونی و فطری بشر شکوفا و هدایت می‌شود و مسیری ویژه به تکامل می‌رسد. همچنین دین و مـذهب بــه عنــوان مجموعـه‌ای از اعتقادات، بایدها و نبایدها و ارزش‌های اختصاصی و تعمیم یافتـه، از مؤثرترین تکیه گاه‌های روانی به شمار می‌رود و قـادر اسـت معنـای زندگی را در لحظه لحظه‌های عمر فراهم کند و در شرایط خاص نیز با فراهم‌سازی تکیه‌گاه‌های تبیینی، فـرد را از تعلیـق و بی‌معنایی نجات بخشد. مذهبی بودن یکی از عوامل مراقبت کننده در پیشگیری از ابتلاء به اختلالات روانی است.

 منابع :

*توکل،م و دیگران. (۱۳۸۹). «سرمایه اجتماعی و سلامت روانی، مکانیسم‌ها و مدل‌های علی و تعاملی». فصلنامه علمی  پژوهشی رفاه اجتماعی. شماره ۴۲. صص: ۲۰۲-۱۷۳.

*نورمحمدی نجف آبادی، م و دیگران. (۱۳۹۳). «بررسی نقش سبک زندگی اسلامی و تاثیر آن بر بهداشت روان انسان». کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی. صص: ۱۴-۱.

*درویشی، م و دیگران. (۱۳۹۶). «بررسی ارتباط بین اعتقادات مذهبی و سلامت روان در دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی البرز و آزاد اسلامی کرج در سال ۹۳-۹۲». نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز. شماره ۲. صص: ۱۵۲-۱۴۵.

انتهای پیام