امید قادری – مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه – در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که بیمارستان تاریخی «مسیح مرادیان» یک بیمارستان قدیمی و شاید جزو یکی از نخستین بیمارستان‌ها در ایران و در غرب کشور بود که شب گذشته (سه‌شنبه ۲۷ اسفند) بخش‌هایی از آن به صورت عمدی در آتش سوخت، بیان کرد: متأسفانه این بنای تاریخی حدود پنج سال قبل با شکایت مالک و بر اساس حکم دیوان عدالت اداری، از فهرست آثار ملی کشور خارج شده بود.

وی با اشاره به این‌که مالک بنا از زمان خروج از ثبت این اثر تاریخی و مهم  کرمانشاه به شدت دنبال تغییر کاربری بنا و تخریب آن برای ساخت مجتمعی تجاری بود، افزود: اداره کل میراث فرهنگی استان در طول این مدت بارها به مالک درباره‌ی نگهداری از اینا بنا اخطار داده بود، چون هر چند آن حکم قضایی خروج از ثبت را داشت، اما به واسطه‌ی واجد ارزش تاریخی بودن بنا از نظر میراث فرهنگی و پایه‌گذاری کردن آن توسط یکی از خیرین گذشته‌ کرمانشاه «مسیح مرادیان» که به نوعی دراین شهر یک نماد بود، میراث فرهنگی همچنان معتقد است که این بنا باید پابرجا بماند و از ان حفاظت شود.

وزیر میراث فرهنگی هم به موضوع بیمارستان ورود کرده بود

او به مکاتبه‌ی علی اصغر مونسان – وزیر میراث فرهنگی - با وزیر بهداشت برای سالم ماندن این بنای تاریخی اشاره کرد و افزود: بر اساس این پیگیری‌ها، مکاتباتی نیز با استاندار و رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام شده بود تا به هیچ وجه اجازه تغییر کاربری کاربری به این ملک داده نشود.

قادری ادامه داد: بعد از این که در کمیسیون ماده ۵ درخواست تغییر کاربری این بنای تاریخی در استان مخالفت شد، ما شاهد اقدامات مشکوکی برای این بنای تاریخی بودیم. به عنوان مثال در سیل گذشته شاهد بودیم که آب‌ها به نوعی در حال هدایت شدن به سمت این بنای تاریخی است تا این ساختمان فروکش کند، حتی زیرزمین پر از آب بود. یا متوجه می‌شدیم که معتادان به راحتی داخل این بنا می‌روند، بنابراین از طریق دفتر قضایی و اخطارهایی که داده می‌شد، درخواست تامین امنیت ملک را از مالک داشتیم.

شواهد می‌گویند آتش‌سوزی عمدی بوده

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه، به شواهد و قرائن باقی مانده از این آتش‌سوزی اشاره کرد و افزود: شب گذشته (سه شنبه ۲۷ اسفند) شاید میلیون‌ها ترقه در کشور به زمین خورد یا آتش‌های کوچکی روشن شد که به سرعت نیز خاموش شدند، اما هیچ کدام از آن‌ها باعث آتش‌سوزی به این گستردگی نشدند آتشی که خاموش کردن آن حدود ۱۰ ساعت طول کشید.

او درباره‌ی بررسی‌های اولیه بعد از آتش‌سوزی توضیح داد: مواد اشتعال‌زا مانند بنزین و گازوییل در فضاهای مختلف بنا ریخته شده بود و سیستماتیک دور تا دور ساختمان آتش وجود داشت، این شرایط قطعا و یقیقنا برای هر شخص عادی این شبهه را به وجود می‌آورد که آتش روشن شده عمدی بوده است، نه از بازی‌های چهارشنبه‌سوری رخ دهد.

مدعی‌العموم و شورای تامین به آتش سوزی ورود می‌کنند

قادری با اشاره به در دستور کاربودن برگزاری جلسات فوری و تخصصی برای بررسی وضعیت موجود این اثر تاریخی برای چهارشنبه ۲۸ اسفند، ادامه داد: قرار است در جلسه‌ای تخصصی برای پیگیری این موضوع، مدعی العموم و شورای تامین قضیه را بررسی کنند. همچنین با توجه به دراختیار داشتن همه پلان‌های معماری و اطلاعات موجود بنا در پرونده‌ی ثبتی آن، از نظر فنی تصویب می‌شود که چون این بنا در محدوده بافت تاریخی کرمانشاه است و میراث فرهنگی اجازه ورود دارد، صرفا اجازه بازسازی عین به عین به مالک داده خواهد شد و اجازه‌ی هیچ‌گونه بازسازی و تغییر کاربری به این بنا نخواهیم داد.

فقط سقف طبقه آخر بیمارستان تخریب شده/دنبال راهکاری برای بازگشت اثر به ثبت ملی هستیم

وی با بیان این‌که بر اساس بررسی‌ها تا کنون خوشبختانه فقط سقف طبقه آخر این بنای تاریخی در آتش سوخته است و به دیگر قسمت‌ها اسیب چندانی وارد نشده است، گفت: قصد داریم در صحبت با معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه دنبال راهکاری برای بازگرداندن این اثر تاریخی به فهرست آثار ملی باشیم تا دیگر امکان تخریب آن فراهم نشود.

او وقوع این آتش‌سوزی را برای مردم کرمانشاه بسیار دردآور دانست و افزود:  ارزش‌های فرهنگی را نباید جایگزین ارزش‌های مادی کرد یا با آن‌ها سنجید، آن هم برای بنایی تاریخی که یک عمر مردم کرمانشاه با آن در ذهن خود خاطره داشته‌اند، اما متاسفانه تلاش کردند تا آن را به همین سادگی از دست بدهیم.

وی نداشتن اعتبارات کافی برای تملک بنا و قرار گرفتن این بیمارستان تاریخی در موقعیتی از شهر که سودآوری زیادی را برای مالک به همراه دارد و در نتیجه آن راضی به فروش بنا به هر قیمتی نمی‌شود را از دلایلی دانست که در نهایت به وضعیت امروزی این بنا منجر شده است.

به گفته‌ی او حتی استانداری کرمانشاه قصد تملک این بنای تاریخی را داشته که مالک با قیمت این نهاد برای فروش موافقت نکرده است.

بیمارستان قاجاری مسیح مرادیان در کرمانشاه، نخست با حمایت مسیونرهای مسیحی و توسط دکتر بلانش ویلسون «استد» در سال ۱۹۱۶ تأسیس شد و تا حدود ۲ دهه قبل فعال بود.

پس از او «پاکارد» به ریاست بیمارستان رسید. او که قبل از آن در میان نستوریان ارومیه فعالیت می‌کرد، در پی درگیری‌های بین ایرانیان و روس‌ها، پس از وقفه‌ای کوتاه فعالیت‌هایش را در کرمانشاه و با بنای بیمارستان وست مینستر از سر گرفت. پاکارد نیز در سال ۱۹۴۳ بازنشسته شد و پس از او دکتر «باسدیکر» ریاست بیمارستان را بر عهده گرفت. «مسیح مرادیان» آخرین رییس این بیمارستان بود که بعدها به بیمارستان مسیح و بیمارستان دکتر مرادیان هم معروف شد. این اثر تاریخی که جزو نخستین بیمارستان‌ها در کشور نیز محسوب می‌شود دهم خرداد ۱۳۸۲ با شماره‌ی ثبت ۹۱۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، اما با درخواست‌های مالک و در نهایت با حکم دیوان عدالت اداری این اثر تاریخی از فهرست آثار ملی خارج شد.

انتهای پیام