مهدی شریعتیتبار در گفتوگو با ایسنا درخصوص شرایط حصر و امامت امام هادی (ع)، اظهار کرد: با وجود خفقانی که در زمان امام هادی(ع) وجود داشت، در سخنان و سیره عملی ایشان مبارزه با فساد، ظلم، ستم و استبداد تجلی دارد.
وی افزود: ما معتقد هستیم که ائمه معصومین اولیاء خداوند، انسان کامل و واجد و جامع همه فضایل هستند؛ شرایط امامان از نظر سیاسی و فرهنگی متفاوت بودهاست. به طوری که امام هادی (ع)، بخشی از عمر خود را در منطقهای به نام عسکر، در حصر سپری کردهاند؛ امام حسن عسکری(ع) نیز در همین منطقه حبس و حصر بودهاند و به همین دلیل به آنها امامین عسکریین نیز گفته میشود.
مدیر گروه فقه بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی ادامه داد: در این بازه زمانی، ملاقات امام به صورت گسترده نبوده و با محدودیتهایی همراه بودهاست؛ اما به صورت اجمالی و محدود ملاقاتهایی داشتهاند. ارتباط بین امام و شیعیان از طریق وکلایی بودهاست که امام هادی (ع) داشتهاند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در این مقطع زمانی، شبکه گستردهای به نام شبکه وکالت شکل میگیرد؛ به طوری که عدهای از یاران مورد اعتماد امام هادی (ع) که با اندیشههای ایشان آشنا بودهاند، به دلیل ارتباطات قبلی با اندیشههای ایشان آشنایی داشتند و یا از طریق ملاقاتهای اجمالی با منش و شیوه فکری ایشان آشنا شده بودند، در این شبکه حضور داشتند.
شریعتیتبار اضافه کرد: این شبکه که ظاهرا شبکه گستردهای هم بودهاست، مروج اندیشه، افکار و مبانی فکری امام هادی(ع) بودهاند. در تاریخ و سیره امام هادی (ع) بر این نوع برقراری ارتباط که در زمان سایر امامان نیز وجود داشتهاست؛ اما در این مقطع زمانی به صورت گسترده شکل گرفتهاست، تأکید شدهاست.
وی خاطرنشان کرد: مسأله غیبت امام عصر(عج) از زمان پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع) و سایر امامان مطرح بودهاست. اهل تسنن و اهل تشیع سخنان زیادی درخصوص غیبت از پیامبر (ص) روایت کردهاند؛ مانند این سخن که حضرت محمد (ص) فرمودهاند: اگر فقط یک روز از عمر عالم باقی مانده باشد، خداوند آن روز را به قدری طولانی میکند که مردی از اهلبیت من ظهور کند.
مدیر گروه فقه بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی تشریح کرد: هرچه دوره غیبت نزدیکتر میشدهاست؛ لازم بوده آگاهی مردم نسبت به این موضوع تقویت شود و زمینههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی برای عصر غیبت ایجاد شود؛ زیرا زمانی که جامعه اسلامی و بهویژه جامعه شیعی با این موضوع مواجه شوند، یک بحران فکری در جهان تشیع ایجاد میشود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: لذا از زمان امام هادی(ع) به بعد که به عصر غیبت نزدیک بودهاند؛ زمینهسازی فکری در این خصوص تقویت شدهاست تا مسلمانان و شیعیان در مواجهه با آن دچار شبهه نشوند. به علاوه فعالیتهای عملی مردم نیز با مراجعه با نواب و سفرای خاص امام زمان (عج) در غیبت صغری و مراجعه به نواب عام ایشان مانند علما و فقها در غیبت کبری، آنها را از تحیر و سرگردانی برهاند.
شریعتیتبار عنوان کرد: یکی از دلایلی که امامان بعد از امام رضا(ع)، أبناءالرضا خوانده میشوند، پیدایش جریان واقفیه در زمان ایشان بودهاست. به اینصورت که در آن زمان به دلیل اینکه ایشان تا سن 45 سالگی فرزندی نداشتند، مخالفان امامت ایشان را زیر سؤال بردند. آنها علاوه بر آن انگیزه سیاسی و اقتصادی نیز از این اقدام داشتهاند.
مدیر گروه فقه بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی گفت: لذا زمانی که امام جواد (ع) متولد شدند؛ امام رضا(ع) فرمودند: فرزندی است که بابرکتتر از او در شیعیان متولد نشدهاست. زیرا ولادت ایشان شبهه واقفیه را از بین برد. در نتیجه اطلاق عنوان ابنالرضا به امامان بعد از ایشان به دلیل استمرار همین جریان و سیاست است که خط بطلانی بر این شبهه و جریان کشیده شود.
وی خاطرنشان کرد: امام رضا (ع) از شرایطی که در دوران امامت ایشان پیش آمد مانند حضور ایشان در خراسان و مسأله ولایتعهدی که برامام تحمیل شد به عنوان یک فرصت استفاده کردند و منش و روش علمی خاصی تأسیس کردند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: امام رضا (ع) در این روش جلسات بزرگ علمی و مناظرات و مباحثات علمی بزرگ با رؤسای ادیان و مذاهب دیگر برگزار میکردند. حضور ایشان در خراسان برکات فراوان دیگری نیز داشتهاست که باعث ایجاد منش و روش فرهنگی شد که امامان بعد از ایشان نیز این راه را ادامه دادهاند.
شریعتیتبار ادامه داد: به نظر میرسد یکی دیگر از دلایلی که امامان پس از امام رضا (ع) را ابنالرضا مینامند؛ ادامه دادن این روش علمی خاص در گفتوگو، توسط ائمه بعد از ایشان باشد؛ که در زمان امام رضا (ع) شکل گرفتهاست ومیتوان ایشان را سرآغاز این منش و جریان دانست.
انتهای پیام
نظرات