دکتر محمد صال‌مصلحیان، 11 دی‌ماه، در نشست تخصصی اصول و موازین اخلاق علمی در پژوهش که در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: مملکت ما از دوره قاجار به یکباره از دوره و تفکر فئودالی به دوره و اندیشه مدرن جهش پیدا کرد؛ بدون اینکه هیچ دوره تکاملی و تکوینی مانند رنسانس، روشنگری و انقلاب صنعتی را طی کرده باشد.

وی افزود: درختی را از جایی آباد کندیم و در کویری خشک کاشتیم و دائم نگران این بوده‌ایم که چرا میوه خوبی نمی‌دهد. این حکایت علم و تکنولوژی در ایران است؛ زیرا علم و فناوری غربی را بدون زمینه‌هایی که در آن به وجود آمده، زیرساخت‌هایی که در آن رشده کرده و بدون فرهنگ و فلسفه، وارد ایران کردیم. ما حتی درک و برداشت‌مان از مفاهیمی که از کشورهای توسعه یافته مانند علم، فناوری، رشد علمی، توسعه فناوری، همکاری بین‌المللی، دوره دکتری و ... اخذ کرده‌‍ایم نیز روشن نیست. سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که آیا برداشت ما از این مفاهیم اساسا درست و یا کارآمد است؟

استاد گروه ریاضی محض دانشگاه فردوسی مشهد در پاسخ به این پرسش که «ملاک‌ها و شاخص‌های کیفی رشد علمی چیست؟»، تصریح کرد: سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی، تاثیر اجتماعی مانند کارآفرینی، رفاه اجتماعی، رفع چالش‌های محیط زیستی و ...، تولید ثروت از طریق دانش فنی، سرانه اختراع، ابتکار و اکتشاف بین‌المللی در هر یک میلیون نفر، چاپ مقالات تاثیرگذار، تعداد استنادها به آثار پژوهشی توسط محققان ارشد جهان، تعداد محققان به ازای یک میلیون نفر، همکاری در پروژه‌های علمی بین‌المللی، سخنرانی کلیدی در همایش‌های کشورهای توسعه یافته و... ملاک‌ها و شاخص‌های کیفی رشد علمی را شامل می‌شود.

وی عنوان کرد: هر فردی مسئولیت ضمانت صحت و اصالت کتاب‌ها، مقاله‌ها، گزارش‌ها، رساله‌ها و پایان‌نامه‌هایی که در آنها به نحوی مشارکت یا دخالت دارد، را برعهده دارد. نویسنده مسئول یک مقاله، فرد کلیدی در تصویب و راهبری پروژه است و در صورت افزایش میزان اثربخشی فرد دیگر در تیم نسبت به فرد اولیه، این عنوان قابل تفویض به افراد دیگر است. 

وی ادامه داد: نویسنده، مسئول مستقیم محتوای علمی، مراقبت از اصالت، رعایت اخلاق انتشار و اطمینان از عدم هم‌پوشانی غیر استاندارد با آثار دیگر است. در صورت بروز هر نوع مشکل ناشی از اهمال و یا شکایت، نویسنده مسئول پاسخگوی اصلی است و بیشترین عواقب ناشی از هرگونه عدول از موارد فوق به عهده وی است. بدیهی است دیگر نویسندگان نیز به طور مناسب مسئولیت خواهند داشت.

صال‌مصلحیان خاطرنشان کرد: اگر شخصی مقاله یا کتابی را منتشر و در آن از نوشته‌های دیگران به شکل مستقیم یا غیر مستقیم استفاده کند اما از اشاره به منابع نوشتار خود به شکلی دقیق و صریح بپرهیزد، یا در این کار کوتاهی کند و یا چنان وانمود کند که این نوشته حاصل تاملات شخص او است، کار اخلاقی انجام نداده است. 

مدیر پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: کپی پیست بخش‌هایی از مقالات قبلی خود یا دیگر افراد در مقاله جدید بدون توضیح کافی و ارجاع دقیق، استفاده از اشکال و داده‌های دیگر افراد با موسسات بدون اجازه و بدون ذکر دقیق مرجع مورد استفاده، دروغ‌برداری و استفاده از ایده‌های دیگران در مقاله بدون ذکر صریح صاحب ایده از جمله مواردی است که نویسنده نباید آن‌ها را بدون اجازه به کار گیرد و در این صورت موازین اخلاقی را رعایت نکرده است. 

انتهای پیام