به گزارش ایسنا، ماه‌های پایانی ترم تحصیلی به طور معمول به زمانی برای ترافیک دفاع از پایان‌نامه تبدیل می‌شود و این موضوع در دانشگاه‌های غیر دولتی که دانشجو برای ادامه تحصیل در یک ترم دیگر ملزم به پرداخت شهریه می‌شود پررنگ‌تر است؛ بر همین اساس شهریور ماه در بسیاری دانشگاه‌ها و به ویژه دانشگاه آزاد زمان رونق دفاع از پایان‌نامه هاست، موضوعی که می‌تواند از نظر کیفیت تاثیرات متعددی بر روی روند کار داشته باشد چرا که گاه در طول روز یک استاد مجبور به حضور در چندین جلسه دفاع شده و تایم و کیفیت جلسات دفاع دستخوش تغییرات متعدد می‌شود.

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد در گفتگویی با ایسنا، با اشاره به عواملی همچون بالا بودن حجم کار دانشجو یا تمایل به چاپ مقاله در ژورنال‌های معتبر که ممکن است به طولانی شدن زمان انجام پژوهش و الزام به تمدید مهلت دفاع بیانجامد، گفت: سیستم پایش دانشگاه آزاد اسلامی که از اول مهر ماه سال جاری لازم‌الاجراست، مرزها را برداشته و این امکان را به وجود ‌آورده که دانشجویان حق انتخاب استاد راهنما از تمامی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی را داشته باشند.

جواد علمایی با اشاره به تمدید مهلت دفاع از پایان‌نامه و رساله در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه آزاد  گفت: این تمدید مهلت برای همه دانشجویان تحصیلات تکمیلی صورت گرفته است. این در حالیست که این دانشجویان می‌توانند هر زمانی که بخواهند از پایان نامه یا تز دکتری خود دفاع کنند، البته در صورتی که دفاع آن‌ها به ترم بعد موکول شود، ملزم به پرداخت شهریه هستند.

وی یادآور شد: امسال با توجه به اینکه شروع سال تحصیلی از روز ۲۳ شهریور بود و این تاریخ با ایام سوگواری محرم تقارن داشت، مهلت دفاع از پایان‌نامه و رساله را به مدت یک هفته (تا ۳۱ شهریور ماه) تمدید کردیم.

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به اینکه تبعات انباشتگی جلسات دفاع دانشجویان در شهریور ماه و الزام آن‌ها به دفاع در یک تاریخ مشخص چه خواهد بود، توضیح داد: همان‌طور که ثبت نام در دانشگاه را نباید به روز آخر موکول کرد، دفاع از پایان‌نامه یا تز دکتری هم نباید به روزهای آخر ترم موکول شود و دفاع در طول ترم هم امکان پذیر است. دانشجو باید پایان‌نامه خود را مرداد ماه آماده کرده و در شهریور از آن دفاع کند و قاعدتاً برنامه نیز طوری چیده می‌شود که دانشجویان در مرداد ماه برای ثبت‌نام جلسه دفاع به آموزش و پژوهش دانشگاه مراجعه کنند. به عنوان مثال در واحد تهران جنوب اصلاً نیازی هم به تمدید مهلت دفاع برای دانشجویان وجود نداشت؛ چرا که تمام دانشجویان تا ۲۰ مرداد برای حضور در جلسه دفاع پایان‌نامه یا رساله خود ثبت‌نام کرده بودند.

علمایی با بیان اینکه معاونت پژوهشی این دانشگاه از ۲۰ مرداد ماه طوری برنامه ریزی کرده بود تا اساتید مختلف با دانشجویان هماهنگ شده و امکان دفاع برای دانشجویان به صورت پیوسته فراهم شود، تصریح کرد: بعضی واحدها چنین برنامه ریزی مدونی ندارند و زمانی که دانشجو برای ثبت‌نام جلسه دفاع مراجعه می‌کند، مدیرگروه دو الی سه روز بعد را برای جلسه دفاع او تعیین می‌کند؛ که امسال به دلیل تقارن با ایام سوگواری این مهلت را تمدید کردیم.

عواملی که دفاع را به تاخیر می‌اندازند

وی دلیل به طول انجامیدن پژوهش‌های برخی از دانشجویان را بالا بودن حجم کار آن‌ها دانست و گفت: بعضی دانشجویان علاقمندند که پژوهش خود را به طور مفصل‌تری انجام دهند و می‌توانند یک ترم دیگر را علاوه بر ترم اصلی برای تحصیل خود تمدید کنند. همچنین برخی از آن‌ها علاقمندند کار علمی خود را در ژورنال یا مجله معتبر به چاپ برسانند که از استاد خود اجازه می‌گیرند تا این کار را انجام داده و بعد با دست پر در جلسه دفاع حضور پیدا کنند.

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد با تأکید بر آن که اجباری برای چاپ مقاله در ژورنال‌های معتبر و تمدید مهلت برای دفاع از پایان‌نامه وجود ندارد، گفت: انجام چنین کارهایی با تفاهم بین استاد و دانشجو انجام می‌شود. در عین حال بعضی دانشجویان می‌خواهند برای مصاحبه دکتری خود رزومه قوی ارائه کنند. بنابراین این عوامل هستند که منجر به عقب افتادن زمان دفاع دانشجو می‌شوند.

علمایی افزود: بعضی دانشجویان در طول تحصیل خود در مقاطع تحصیلات تکمیلی شغل پیدا می‌کنند یا ازدواج می‌کنند؛ یا خدای نکرده بیمار می‌شوند. در چنین مواردی نیز ممکن است مهلتی که برای دفاع از پژوهش مرسوم است، به تعویق بیفتد.

سختی‌های پیدا کردن استاد راهنما و تائید پروپزال

وی در بخش دیگر از صحبت‌های خود در پاسخ به اینکه چرا در واحد علوم تحقیقات دانشجویان با سختی‌هایی برای پیدا کردن استاد راهنما و تأیید پروپزال مواجه هستند، توضیح داد: از امسال تاریخ یک مهر ماه سیستمی به نام "پایش" را ایجاد کردیم که دانشگاه‌های آزاد کل کشور را به لحاظ کار پژوهشی به صورت یک شبکه درآورده و در این شبکه چالش‌های کشور تحت عنوان نظام موضوعات تعریف شده است. دانشجویان دکتری موظف به انتخاب موضوع رساله از این نظام موضوعات هستند و دانشجویان ارشد نیز می‌توانند موضوع خود را از بین نظام موضوعات پیشنهادی انتخاب کنند.

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه این نظام شبکه‌ای مثل دهکده جهانی است و مرزها را بر می‌دارد، ادامه داد: من به عنوان استاد می‌توانم حوزه کاری خود را در نظام پایش مطرح کنم و دانشجویی می‌تواند از واحد قزوین من را به عنوان استاد راهنمای خود انتخاب کند. بنابراین ظرفیت اساتید از ظرفیت سر جمع پایان‌نامه‌ها بالاتر است. قبلاً ممکن بود انباشتگی وجود داشته باشد، در حالی که الان مرزها برداشته شده و هر دانشجویی می‌تواند در مجموعه دانشگاه آزاد با هر استادی که بخواهد پایان نامه بردارد.

علمایی با بیان اینکه به شخصه پیگیر چنین مسائلی در واحد علوم تحقیقات بوده است، اظهار کرد:‌ بنابر صحبتی که با معاونت آموزشی این دانشگاه داشتم در این واحد محدودیتی برای انتخاب استاد وجود ندارد. به عنوان مثال بنده عضو هیأت علمی واحد تهران جنوب هستم اما دانشجویانی از واحد علوم تحقیقات من را به عنوان استاد راهنما انتخاب کرده‌اند. در مواردی نیز خود دانشجو می‌خواهد به دلایلی استاد معینی را انتخاب کند و چنین احترامی برای دانشجویان قائل شده که حوزه تحقیقاتی خودشان را انتخاب کنند. در عین حال قانوناً استاد باید موضوع تحقیق دانشجو را انتخاب کند. برخی دانشجویان تمایل دارند در حوزه خاصی با یک استاد مشخص کار کنند و چنین احترامی برای دانشجو قائل شده که بتواند آزادانه حوزه کاری خود را انتخاب کند. این در حالیست که از لحاظ قانونی انتخاب موضوع باید از سوی استاد انجام شود.

وی در پایان اضافه کرد: اساتیدی هستند که موضوع تحقیق ارائه می‌دهند اما دانشجو تمایلی به انجام تحقیق در آن موضوعات را ندارد و می‌خواهد فلان موضوع یا فلان استاد را برای تحقیق خود انتخاب کند. در چنین مواقعی اتفاقی که می‌افتد این است که ظرفیت آن استاد پر است یا واحدی استادی برای آن موضوع ندارد. در این صورت دانشجویان می‌توانند اساتیدی از سایر واحدها انتخاب کنند و هیچ مشکلی از این بابت وجود ندارد.

انتهای پیام