کامبیز صبری ـ هنرمند مجسمه‌ساز ـ در گفت‌وگو با ایسنا درباره موضوع آلودگی بصری شهری با بیان اینکه مسائل زیبایی شهری امری است که به موازات و در تعامل با دیگر مسائل جامعه رشد می‌کند، ادامه داد: به عنوان نمونه می‌توان از جامعه‌ای که فرهنگ زباله نریختن در خیابان را دارد، انتظار داشت که به مرور به یک شهر پاکیزه تبدیل شود؛ چراکه کودکان و خانواده‌های این جامعه این فرهنگ را دارا هستند.
او افزود: شهری که مردم آن از کودکی در کنار آثار هنری رشد می‌کنند و در طول زندگی خود نیز درباره این آثار حرف می‌زنند به مرور به جامعه‌ای تبدیل خواهد شد که به طور کامل با هنر آشناست. همچنین چنین جامعه‌ای آمادگی پذیرش حضور آثار هنری را خواهد داشت و از این آثار مراقبت خواهد کرد.
صبری تصریح کرد: در نگاهی دیگر افراد چنین جامعه‌ای هر زمان که توانایی مالی خرید آثار هنری را داشته باشند، با خرید این آثار از هنر جامعه خود حمایت خواهند کرد؛ بنابراین این نمونه نشان می‌دهد که چگونه داشتن چنین فرهنگی باعث ایجاد تعامل با رشد فرهنگ اجتماعی خواهد شد.
او در ادامه در پاسخ به پیشنهاد راه حل برای حل مشکل آلودگی بصری تهران، گفت: در درجه اول باید ارزشمندی‌های تهران و ویژگی‌های منحصر به فرد آن را در دنیا بفهمیم. در زمان قاجار انتقال پایتخت از تبریز به تهران انتخاب درستی بوده است؛ چراکه این شهر در دامنه یک کوه پرآب نزدیک به جنگل و کویر و همچنین دارای ساختمان‌های ارزشمند قدیمی است.
این هنرمند اضافه کرد: تهران اندوخته‌های زیبایی بصری زیادی از جمله ساختمان‌هایی مربوط به اولین دوره نظام شهرسازی همانند چهارراه استانبول و یا میدان بهارستان را دارد. بعضی از این ساختمان‌ها به دلیل بی‌توجهی، ناآگاهی و یا عقاید تلافی‌جویانه از بین رفته و به راحتی نابوده شده‌اند. گرچه که باید به این مکان‌ها توجه کرد و آنها را در صورت آسیب‌دیدگی ترمیم کرد.
وی با بیان اینکه باید از ساختمان‌های قدیمی و ارزشمند تهران در برابر موج بساز بفروشی که در حال حاضر به وجود آمده حفاظت کرد، گفت: نباید در ایجاد اتوبان‌ها و خیابان‌ها ناشیانه عمل کنیم. اگر به تجربه ناموفق کشور انگلستان در ایجاد اتوبان و خیابان نگاهی بیندازیم خواهیم دید که این امر نه تنها مشکلات ترافیک لندن را حل نکرد بلکه این شهر را به مکانی پر از اتوبان تبدیل کرد. پس از مدتی هم متوجه شدند که مردم و محله‌ها از هم جدا شده و با یکدیگر غریبه هستند. البته ما نیز دچار چنین مشکلی شده‌ایم و تهران را به شهری پر از اتوبان تبدیل کرده‌ایم گرچه که می‌توانستیم به جای این اتوبان‌ها زیرگذرهایی ایجاد کنیم که خیابان‌های شهر را به یکدیگر متصل کند و مانع پاره پاره شدن و جدایی محله‌های تهران شود. به همین دلیل نیز باید در ایجاد پاساژها و بزرگراه‌ها حساب شده عمل کرد.
صبری با تأکید بر اینکه مسوولان نباید هر بار به دلیل کمبود بودجه پروژه‌های هنری را حذف کنند، اضافه کرد: در واقع اگر در این زمینه نگاهی به تاریخچه کشورهای اروپایی که در جنگ جهانی دوم تقریبا نابود شدند، بیندازیم، می‌بینیم که در آغاز بازسازی شهرها، یکی از اولویت‌های آنها بازسازی آثار هنری تخریب شده بود؛ چراکه مسوولان، مهندسین و اندیشمندان آن کشورها آگاه بودند که در صورت حضور آثار هنری در یک منطقه، مردم به ادامه زندگی امید خواهند داشت و برای زندگی خود تلاش خواهند کرد. به همین دلیل نیز حتی با وجود اینکه نان برای خوردن نداشتند ولی بازسازی آثار هنری را به سرانجام رساندند.
این مجسمه ساز افزود: حال با گذشت چند دهه از جنگ جهانی دوم می‌بینیم که تدبیر آن افراد درست بوده است؛ چراکه بازسازی آثار هنری موجب شده این کشورها از طریق جذب توریست، معادل درآمد ما از فروش نفت درآمد داشته باشند. در واقع آنها برای نسل حاضر کشور خود گنج تولید کرده‌اند.
صبری از کاخ ورسای فرانسه به عنوان نمونه‌ای از این رویکرد نام برد و گفت: هر سال میلیون‌ها دلار برای کشور فرانسه از طریق این کاخ درآمد ایجاد می‌شود ولی آیا مسوولان ما با بناهایی همچون کاخ گلستان همین‌گونه رفتار کردند. به نحوی که هم برای نسل‌های بعد یک گنج باشد و هم اینکه مردم در آنها احساس امنیت کنند.
او در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم توجه معلمان و آموزش و پرورش به آموزش و آشنا کردن کودکان با فضاهای هنری و باستانی تاکید کرد و گفت: در حال حاضر در کلاس‌های درس به محض مواجهه با کمبود زمان، کلاس‌های ورزش و یا هنر را حذف می‌کنند بدون اینکه به عواقب این کار توجه کنند.
این هنرمند تصریح کرد: در واقع این امر، همانندِ آموزش مسائل مربوط به راهنمایی و رانندگی به کودکان است؛ چراکه اگر چنین موضوعاتی از کودکی آموزش داده شوند، در بزرگسالی افراد آنها را رعایت خواهند کرد. پرداختن به هنر نیز به همین‌گونه است، زیرا اگر هر فردی از کودکی با هنر آشنا شود، در بزرگسالی با کلید، روی آثار هنری خاطره نخواهد نوشت.
وی با بیان اینکه باید بودجه‌های مناسبتی را برای تیم‌های تخصصی و با کفایت هزینه کرد، گفت: بارها دیده‌ایم که مسوولان بودجه‌ها را بر روی افراد نامناسب و اشتباه صرف کرده‌اند و نتیجه این کار پروژه‌هایی شده که نه از لحاظ مناسبتی مناسب بوده و هم کپی بوده و مقاومت نیز نداشته‌اند و بعد از دو سه سال هم از بین رفته‌اند.
صبری با اشاره به اینکه ناهماهنگی تیم‌های سازندگی شهر تهران همانند عمران، فضاسازی و یا زیباسازی باعث ایجاد یک ناهمگونی و زشتی در شهر می‌شود، گفت: بارها دیده‌ایم که این سازمان‌ها به دلیل ناهماهنگی با یکدیگر منظره‌های زشتی را در شهر ایجاد کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که امروز اداره زیباسازی یک منطقه را سنگفرش می‌کند ولی فردا اداره برق سنگفرش‌ها را از جا می‌کند.
او ادامه داد: در کشورهای پیشرفته برای انجام پروژه‌های شهری جلساتی وجود دارد که اقدامات آینده این سازمان‌ها طی این جلسات سنجیده می‌شود و سپس برای انجام کارها با یکدیگر هماهنگ می‌شوند.
وی با اظهار اینکه ناهماهنگی ادارات سازندگی شهری در تهران به مرور باعث ایجاد ناامنی در بین مردم می‌شود، افزود: به دلیل ناهماهنگی این ادارات هر لحظه ممکن است یک فرد سالخورده درون چاله بیفتد و آسیب ببیند. در چنین وضعیتی به افراد سالخورده گفته خواهد شد که از خانه بیرون نروند زیرا هر لحظه ممکن است در شهر دچار آسیب دیدگی شوند. ولی باید به این نکته توجه کرد که حضور نداشتن افراد پیر و سالمند در جامعه به مرور باعث ایجاد یک نقص فرهنگی خواهد شد.
این هنرمند بیان کرد که در درجه‌ای دیگر باید فرهنگ راه رفتن را بین مردم جا بیندازیم و در محله‌هایی که پتانسیلش را دارند آثار هنری کار بگذاریم.
او در همین باره ادامه داد: باید میدان‌های کوچک و محله‌هایی را با حضور آثار هنری ایجاد کنیم که مردم به حضور آثار هنری در کنار خود عادت کنند و احترام گذاشتن به هنر را یاد بگیرند. اگر این اتفاق رخ دهد، شهر ما دارای هویت و نشانه می‌شود و به مکانی برای تردد توریست‌ها تبدیل خواهد شد.
صبری بیان کرد که باید از افراد با استعداد در زمینه معماری و مجسمه‌سازی برای زیباسازی شهری استفاده کنیم و آنها را برای این کار تشویق کنیم.
وی در ادامه سخنان خود بیان کرد که جشنواره‌های سالانه شهری می‌توانند سرمنشأ مفیدی برای زیباسازی شهری باشند.
این مجسمه‌ساز تصریح کرد: البته این جشنواره‌ها با جشنواره‌های هنری متفاوت هستند چراکه در این جشنواره‌ها کارها برای ارائه در یک فضای باز شرکت داده می‌شوند. همانند جشنواره شهری مجسمه‌سازی که در ماه آینده در فرهنگسرای صبا برگزار خواهد شد.
او درباره جشنواره شهری فرهنگسرای صبا توضیح داد: در فراخوان این جشنواره از شرکت‌کنندگان خواسته شده که آثار خود را با اطلاعات بیشتر معرفی کنند و همچنین هدف خود را از ساخت این آثار به مخاطب ارائه دهند؛ چراکه در چنین حالتی بحث بی‌هویتی و نامتناسب بودن آثار با فضا تضعیف می‌شود و تناسب کارها با هدف زیبایی‌بخشی به شهر ایجاد خواهد شد.
صبری درباره ایجاد باغ مجسمه در شهر تهران گفت: باغ مجسمه یکی از مکان‌هایی است که در شهرهای مهم هنری دنیا فراوان دیده می‌شود و در هر پارک و یا فضای سبز مناسب پروژه‌ای با حضور مجسمه‌ها و دیگر آثار هنری ایجاد می‌شود. باغ مجسمه‌ها همانند یک مرجع و کتابخانه تصویری با کتاب‌های از جنس مجسمه هستند. زمانی که مردم در چنین فضایی قدم برمی‌دارند داستان‌ها و نهادهایی را درباره مجسمه‌ها کشف خواهند کرد و حس کنجکاوی‌شان درباره آنها برانگیخته خواهد شد.
او در ادامه درباره هنر معماری بیان کرد که در این هنر، هنرمند ظرف‌هایی را با مظروف انسان می‌سازد و همچنین بیان کرد که مجسمه‌سازی و نقاشی شهری باعث تکمیل هنر معماری می‌شود.
این هنرمند در راستای جملات قبل گفت: در گذشته معماران ایرانی بناهایی همانند مسجد شیخ لطف الله اصفهان و یا خانه بروجردی‌ها در کاشان را در کنار آثار هنری با رعایت اصول ساختمان‌سازی و معماری ایجاد می‌کردند.
وی با اظهار اینکه امروزه باید با استفاده از اطلاعات و تکنولوژی روز به یک تعامل مناسب بین معماری و مجسمه‌سازی برسیم، گفت: باید سعی کنیم که فضاهای جدیدی را با حضور آثار هنری ایجاد کنیم. امروزه کشورهای مدرنی که مظهر زیبایی هستند به طور مداوم فضاهای جدیدی را با حضور آثار هنری در حاشیه شهرها به وجود می‌آورند. نه اینکه در مرکز شهر این فضاها را ایجاد کنند و باعث تخریب سیمای شهر شوند.
صبری در همین باره ادامه داد: درواقع می‌توان شهرک‌های جدیدی را به وجود آورد که ساختمان‌ها و آثار هنری به طور یکپارچه در کنار یکدیگر قرار داده شوند. اینگونه، انسان‌هایی که در این فضاهای جدید زندگی می‌کنند دیگر برای حضور در شهرهای بزرگ تلاش نخواهند کرد. اما آیا ما نیز در ساختن شهرک‌های مسکن مهر همین‌گونه برخورد کرده‌ایم؟
او تصریح کرد: مسوولان، ساختمان‌های مسکن مهر را در بیابان‌هایی ساختند که مردم برای عبور از آنجا نیز اکراه داشتند چه برسد به اینکه برای زندگی به آن نقل مکان کنند. قاعدتا زمانی که این شهرک‌ها بدون هیچ زیبایی و هنری ساخته شوند، مردم نیز با آنها ارتباط برقرار نخواهند کرد.
این هنرمند تاکید کرد که در صورت تصمیم برای ساخت یک شهر جدید باید بودجه آن را برای ساخت آثار هنری و ساختمان‌ها تقسیم کرد. به گونه‌ای که درصد کمی را برای آثار هنری و درصد بالاتری را برای معماری در نظر گرفت.
او ادامه داد: در چنین حالتی انسان‌ها برای حضور در شهرهای جدید انگیزه خواهند داشت و می‌توان از هجوم آنها به پایتخت و شهرهای بزرگ جلوگیری کرد.
وی افزود: با حضور آثار هنری در اکثر شهرهای کشور جذابیت و زیبایی شهری تنها مختص به چند بخش خاص نخواهد بود و در کلیه مساحت کشور پخش خواهد شد. ولی برای اینکه بتوانیم به چنین هدفی دست پیدا کنیم باید جهت تربیت نیروهای متخصص از افراد باسوادتر جامعه هنری استفاده کنیم و امکانات کافی را نیز در اختیار هنرجویان و اساتید آموزشی قرار دهیم.
صبری با انتقاد بر کیفیت آموزشی دانشگاه‌ها گفت: به وضوح می‌بینیم که بودجه کافی در اختیار دانشگاه‌های هنری قرار نمی‌گیرد چراکه دانشجوی رشته هنر باید سفر کند و پروژه‌های عملی انجام دهد تا بتواند در آینده از آموخته‌های خود استفاده کند.
او در ادامه سخنان خود به اختصاص زمان بیشتر جهت ترویج و آموزش هنر در رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: در اوایل انقلاب شبکه‌هایی همانند ۲، ۳ و ۴ بر روی فهم و آموزش هنر تمرکز داشتند به همین دلیل نیز مردم برای حضور در فعالیت‌های هنری حاضر بودند ولی متاسفانه سال‌هاست که توجه به برنامه‌های هنری به شدت کاهش یافته.
صبری اضافه کرد: این امر یک نقص بزرگ است چراکه اگر مردم با هنر غریبه باشند به مرور توجه و مراقبت از آثار هنر شهری را نیز فراموش خواهند کرد.
او درباره برنامه‌های کاری آینده‌اش گفت: در حال حاضر یک پروژه بزرگ شهری به نام «سلام آسمان» را در ابعاد تقریبا ۳ در ۱۰ متر با یک گروه دیگر برای فرودگاه بین‌المللی جدید «سلام» که در مجاورت فرودگاه امام خمینی قرار دارد به انجام رساندیم.
صبری ادامه داد: برای شرکت در فستیوال هنر شارجه نیز دعوت شده‌ام. این پروژه در تاریخ ۱۹ دسامبر در شهر شارجه افتتاح خواهد شد. قصد دارم در گالری که در موزه مدرن این شهر به من داده شده حدود ۱۰۰ عدد از کارهایم را به نمایش بگذارم.
او در پایان افزود: احتمالا در اردیبهشت ماه نیز یک نمایشگاه انفرادی در گالری «خاک» برگزار کنم.
انتهای پیام
نظرات