به گزارش ایسنا، هفدهمین قسمت از سریال پایتخت که بسیاری آن را یکی از پرهیجان‌ترین و شوک‌آورترین صحنه‌های سریال پر بیننده "پایتخت" می‌دانستند، به نام بیابان‌های "لازقیه" سوریه، اما در کارخانه سیمان شهرری فیلم‌برداری و در شبکه یک سیما نمایش داده شد. در بخشی از این قسمت از سریال، داعشی‌ها کارخانه سیمان شهرری را به گلوله بستند و چند ماشین را منفجر کردند، حتی در قسمت پایانی آن هم خانواده محاصره شده بین داعشی‌ها مجبور به تخریب بخش‌هایی از دیوار می‌شوند تا خود را نجات دهند.

نمایش این صحنه‌ها در سیمای ملی با واکنش‌های فراوانی از سوی دوستداران و حتی مسئولان میراث فرهنگی مواجه شد، چون اتفاقات رخ داده در بنایی تاریخی و واجد ارزش شناخته شده رخ داده بودند که اداره میراث فرهنگی شهرری پرونده‌ی ثبتی آن را در دست تهیه داشت.

تا این‌که در نهایت طراح صحنه و کارگردان "پایتخت" اعلام می‌کنند از تاریخی بودن و حتی در تهیه‌ی طرح موزه‌ی میراث صنعتی برای این کارخانه قدیمی اطلاع داشته‌اند و بر همین مبنا همه‌ی صحنه‌های درگیری را به صورت جلوه‌های ویژه جلو برده‌اند.

هیچ آسیبی به کارخانه سیمان ری وارد نکردند

سرانجام امیر مصیب رحیم‌زاده، مدیر میراث فرهنگی شهرری به همراه چند کارشناس از وضعیت کارخانه سیمان ری دیدن کردند. او بعد از انجام بررسی‌هایش به ایسنا اعلام کرد که «سازندگان سریال صحنه‌های درگیری را بدون وارد کردن هیچ آسیبی به این محوطه‌ی تاریخی فیلم‌برداری کرده‌اند.»

او ادامه می‌دهد: بررسی کامل از مکان‌های لوکیشن سریال پایتخت به طور کامل انجام و در نهایت مشخص شد هیچ کدام تخریب نشده‌اند. حتی دیواری که توسط داعشی‌های سریال منفجر می‌شود، یک دیوار یک در یک پیش ساخته با بلوک بوده است و تیرهای شلیک شده هم نیز مشقی بوده‌اند.

وی تاکید می‌کند: با این وجود به دوستان تذکر داده شد تا برای فیلم‌برداری در نقاط واجد ارزش تاریخی حتما باید با میراث فرهنگی هماهنگی انجام دهند.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌ فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این زمینه به ایسنا می‌گوید: این فیلم در حدود ۱۰ ماه پیش در این محوطه‌ی تاریخی ساخته شد. من نیز شخصا حدود سه ماه گذشته از این کارخانه بازدید انجام دادم، اما در آن زمان هیچ اثری از این موارد ندیدم.

او با اشاره به پخش دو قسمت نهایی این سریال از سیما، ادامه می‌دهد: بعد از پخش سریال تعجب کردم که چرا در زمان بازدیدم از کارخانه چیزی به چشم ندیم، به همین دلیل بار دیگر بخش‌های پایانی سریال را دیدم و پس از آن، به معاونت میراث فرهنگی استان تهران درخواست بررسی وضعیت را دادم و قرار است گزارش‌ بررسی‌ها به میراث فرهنگی اعلام شود، اما تا کنون جوابی که داده‌اند استفاده از جلوه‌های ویژه در ساخت صحنه‌های درگیری پایتخت است.

وی با این وجود ادامه می‌دهد: حتی اگر هیچ اتفاقی برای کارخانه سیمان شهرری رخ نداده باشد، خواسته میراث فرهنگی بالابردن حساسیت‌ها در استفاده و حضور در بناهای تاریخی است.

کتیبه "دُم شیرقاجاری" در کارخانه سیمان ری چه می‌شود؟

کارخانه سیمان شهرری، علاوه بر باری که از نظر ارزش تاریخی‌اش روی دوش خود حمل می‌کند، یک کتیبه از دوره‌ی قاجار نیز درون خود دارد، کتیبه‌ای که بعد از انقلاب و به مرور در طول سال‌های گذشته از آن فقط یک دم شیر باقی ماند و دو ردیف چند کلمه‌ای نوشته که حتی قابل خواندن هم نیست. اما شاید بتوان در این شرایط دست‌کم این کتیبه را از خطر نابودی کامل نجات داد.

رحیم‌زاده، مدیر میراث‌فرهنگی شهرری؛ در این زمینه اظهار می‌کند: خوشبختانه به این کتیبه در فضای موجود کارخانه آسیبی وارد نشده است، با این وجود حساسیت‌ها روی آن ادامه دارد و ما پیگیر وضعیت کتیبه هستیم.

به گفته‌ی او؛ این کتیبه یک سنگ یک در یک و نیم با نوشته‌هایی روی آن است که اکنون در بخشی تحت مراقبت متولیان کارخانه است.

اما طالبیان در مورد این کتیبه اظهار می‌کند: میراث فرهنگی مالک کتیبه نیست، بلکه مالکان منتسب مالک این اثر قاجاری هستند، با این وجود در بازدیدی که از کارخانه داشتم متوجه شدم برای کتیبه دوربین و نگهبان گذاشته‌اند. وضعیت حفاظت آن مناسب است.

او در ادامه صحبت‌هایش از مدیر محوطه‌ها و بناهای تاریخی درخواست کرد تا در نامه‌ای به مالکان منسوب به کارخانه، از آن‌ها بخواهد تا زمانی که وضعیت مناسب‌تری برای کتیبه فراهم شود و به صورت امانت در اختیار میراث فرهنگی قرار گیرد تا در موزه‌ای تحت حفاظت قرار گیرد.

تا حد امکان گروه‌های‌فیلم‌برداری به بناهای تاریخی وارد نشوند

حضور هر تیم تصویربرداری، موسیقی و هر گروهی که قصد دارد لوکیشن پروژه‌ی خود را یکی از بناهای تاریخی انتخاب می‌کند - هر چند دو سه سالی است که حضور این تیم‌های مختلف در بناهای تاریخی شدت بیشتری گرفته است - و به راحتی هم مجوز می‌گیرد، به نظر می‌رسد که هیچ کدام از مسئولان کنونی میراث فرهنگی دستور مهدی حجت، قائم مقام سابق سازمان میراث فرهنگی در اوایل کار دولت تدبیر و امید مبنی بر ورود هر گروه فیلمبرداری و کنسرت به بناهای تاریخی را ممنوع اعلام کرد،نشنیده یا ندیده‌اند و از سوی دیگر در مصاحبه‌های مختلف از چگونگی این قراردادها و مقایسه‌اش با دیگر کشورها صحبت می‌شود،مقایسه‌ای که هنوز هیچ ضابطه و بخشنامه‌ی استانداردی در خود ندارد.

طالبیان،معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی اما در این زمینه نظر دیگری دارد.

او با اشاره به منشوری که اداره کل موزه‌ها برای عکاسی و فیلمبرداری در بناهای تاریخی دارد، می‌گوید: برخی فکر می‌کنند فقط باید به آثار تاریخی ثبت شده فکر کرد و از آن‌ها مراقبت کرد، در شرایطی که همه این آثار اهمیت دارند.

وی کارخانه سیمان شهرری را نمونه‌ای از این بناهای تاریخی می‌داند که با واجد ارزش دانستن آن به فکر ثبت ملی این بنای تاریخی افتاده‌اند و ادامه می‌دهد: اکنون تعداد زیادی از این کارخانه‌ها هستند که چنین وضعیتی را دارند، بنابراین زمانی‌که یکی از این بناهای تاریخی را ثبت می‌کنیم یک قصه مطرح می‌شود و زمانی‌که این کار را نمی‌کنیم، قصه‌ی دیگری پیش رو داریم.

طالبیان با تاکید بر لزوم استعلام و هماهنگی با میراث فرهنگی توسط هر کدام از گروه‌هایی که پروژه‌های فرهنگی در دست انجام دارند، بیان می‌کند: همه‌ی این گروه‌ها باید استعلام و هماهنگی با میراث‌فرهنگی انجام دهند، چون در صورتی که اتفاق امروزی کارخانه سیمان ری در زمانی رخ می‌داد که این بنا، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بودیک جرم از سوی انجام دهندگان این پروژه محسوب می‌شد.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی با بیان این‌که در چنین شرایطی یک بار با بنای دوره مدرن و جدید روبه‌روئیم و با بنای شکننده روبه‌رو هستیم، اظهار می‌کند: معتقدم باید تلاش شود که گروه‌های فیلم‌برداری، عکاسی یا موسیقی کمترداخل بنا شوند و بیشترین بخش فعالیت‌های خود را تا جای امکان، در بیرون از محوطه انجام دهند، چون نیاز به تامین امنیت کامل برای بناهای تاریخی داریم.

او با بیان این نکته که مدیران مجموعه‌ها خود باید به رفتارها در زمان حضور این تیم‌ها در بناهای تاریخی دقت کنند، ادامه می‌دهد: فقط در کشور ما بناهای تاریخی وجود ندارد، چنین اتفاقاتی تقریبا در همه‌ی بناهای تاریخی در کل دنیا رخ می‌دهد، کنسرت‌های موسیقی در بناهای تاریخی در بسیاری از نقاط دنیا اجرا می‌شود، اما باید به این توجه داشت که حتی‌الامکان جریان صدا به سمت بنا نباشد و حتی پژواک هم به آن نرسد.

به گفته‌ی وی اداره کل موزه‌ها دستورالعمل‌ها و منشورهایی برای حضور گروه‌های مختلف فرهنگی در بناهای تاریخی تدوین کرده است، دستورهایی که همه‌ی آن‌ها در سایت این اداره کل نیز منتشر شده‌اند.

منشورها برای حضور گروه‌های فیلم برداری و موسیقی در بناهای تاریخی چه می‌گویند؟

با مراجعه به سایت اداره کل موزه‌ها، فقط یک دستورالعمل وجود دارد و آن نیز با نام «منشور عکاسی و فیلمبرداری از اشیاء فرهنگی-تاریخی در موزه‌ها» ثبت شده است، اما هیچ دستورالعملی مبنی بر چگونگی رفتار گروه‌های موسیقی در بناهای تاریخی وجود ندارد.

ضوابط و دستورالعمل‌ها در این منشور می گویند؛ «این منشور با هدف ارتقای حقوق بازدیدکنندگان اعم از پژوهشگران، دانشجویان، خبرنگاران، گردشگران داخلی و خارجی و... در زمینه عکاسی و فیلم‌برداری از اشیاء فرهنگی-تاریخی و تزیینات وابسته به معماری و ارائه خدمات با کیفیت مطلوب در موزه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی-تاریخی کشور تدوین شده است.

در موارد دستوری آن نیز عکاسی بدون فلاش و فیلم‌برداری غیرحرفه‌ای بدون تجهیزات جانبی بلامانع است. عکاسی و فیلم‌برداری حرفه‌ای با تجهیزات جانبی (نورپردازی و حرکتی) از تمامی اشیاء فرهنگی-تاریخی توسط افراد حقیقی و حقوقی با اجازه اداره کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی-تاریخی امکان پذیر است.

دسترسی به آرشیو عکس و فیلم موزه، با اخذ مجوز از مدیر مربوطه و ذکر منبع برای پژوهشگران، دانشجویان و خبرنگاران امکان‌پذیر است و عکاسی و فیلم‌برداری از اشیاء فرهنگی-تاریخی برای انجام امور پژوهشی و تحقیقاتی توسط دانشجویان در محل موزه‌ها و کاخ موزه‌ها که نیاز به بررسی فنی و عکاسی خارج از ویترین و مخزن دارد، نیز شرایط خاصی دارد.

عکاسی و فیلم‌برداری از اشیاء فرهنگی-تاریخی برای انجام امور پژوهشی و تحقیقاتی توسط پژوهشگران در محل موزه ها و کاخ موزه‌ها، با در نظر گرفتن اهداف پژوهشی و انتشاراتی و با توجه به نظر مدیران ذیربط در قالب تفاهم‌نامه/قرارداد فی مابین مدیر مربوطه و پژوهشگر با نظارت اداره کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی-تاریخی امکان‌پذیر است.»

تیم تهرانگرد لوکیشن پایتخت را ندید/موزه میراث صنعتی تا پایان امسال

علاوه بر همه‌ی این صحبت‌ها، احمد مسجدجامعی و تیم تهرانگردی‌اش در اولین برنامه تهرانگردی سال ۹۷ خود به دیدن این کارخانه رفتند.

هر چند بازدید تیم تهرانگرد فقط از ضلع جنوبی کارخانه که مربوط به کلاس‌های عملی دانشگاه آزاد است، انجام شد و بخش شمالی و شرقی کارخانه که لوکیشن‌های پایتخت در آن رخ داده، مورد بازدید قرار نگرفته، اما به طور دائم به مسجد جامعی و همراهانش اعلام شده که لوکیشن بودن این کارخانه باعث نشده که آسیبی به این بنای تاریخی وارد شود.

علی‌رضا زمانی، پژوهشگر تهران نیز که همراه این تیم کارخانه را دیده است، درباره‌ی این بازدید به ایسنا می‌گوید: در بازدید از کارخانه اعلام شد که انفجارهای انجام شده توسط افکت‌هاتی کامپیوتری انجام شده است.

او با اشاره به دیدن لوکیشن مجموعه "سر به زیر آب" در بخش بازدید شده‌ی کارخانه می‌گوید: تیم تهرانگرد از بخش‌هایی از کارخانه که قرار است به موزه صنعتی تبدیل شود و دستگاه‌های عظیم ژنراتور در آن‌جا قرار گرفته‌اند، دیدن کرد.

به گفته‌ی وی، در این بازدید اعلام شده است بخش اول موزه‌ی میراث صنعتی، امسال راه‌اندازی می‌شود، ان‌هم در شرایطی که در ظاهر به نظر می‌رسید هنوز ساختمان دستی نخورده است.

سمیه ایمانیان - ایسنا

انتهای پیام