این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایسنا درباره ارزیابی‌اش از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار کرد: اگر بخواهیم نمایشگاه کتاب تهران را با استانداردهای جهانی بسنجیم، باید بگوییم ما خیلی با استانداردهای آن‌ها فاصله داریم. در این سال‌ها همواره نمایشگاه کتاب ما بیشتر فروشگاه کتاب بوده تا نمایشگاه.
او با بیان این‌که در نمایشگاه همیشه از بی‌برنامگی رنج می‌برده‌ایم گفت: این موضوع به خاطر این است که هدف برگزارکنندگان مشخص نیست و چندمنظوره است. یعنی برگزارکنندگان در این فضا هم نمایشگاه کتاب‌های کمک‌آموزشی می‌گذارند و هم سمینار و جلسه و نشست برگزار می‌کنند، هم برای حضور نویسنده‌ها و مترجمان پاتوغ می‌گذارند و هم انواع خوراکی‌ها و اقلام غیرمرتبط فروخته می‌شود. کلا نمایشگاه ترکیبی از پدیده‌های مختلف است و در نهایت هدف روشنی ندارد. این‌ها هرکدام به تنهایی خوب است ولی وقتی در هیبت نمایشگاه در کنار هم قرار می‌گیرند تصویر زیبا و مناسبی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب نمی‌سازند.
حسن‌زاده سپس خاطرنشان کرد: پیشنهاد می‌کنم نمایشگاه هدفمند شود، فعالیت‌ها تفکیک و به هرکدام به بهترین وجه پرداخته شود. به طور مثال سه روز از نمایشگاه را برای بازدید متخصصان نشر، مترجمان، نویسنده‌ها و کتابدارها بگذارند و یک هفته باقی‌مانده را برای بازدید عموم قرار دهند. برنامه‌های‌شان در خدمت ترویج خواندن و توسعه نشر باشد نه صرفا فروش کتاب. در پایان هر نمایشگاه گروهی آسیب‌شناسی کنند و درس‌هایی بگیرند برای بهتر شدن نه این‌که صرفا آمار بدهیم و تجربه‌های گذشته را دوباره تکرار کنیم.
او در ادامه درباره این‌که نمایشگاه کتاب به طور مشخص از چه چیزهایی رنج می‌برد، توضیح داد: ما فضای نمایشگاهی مناسب و خوبی برای کتاب نداریم؛ مثلا فضای مصلی مناسب نیست یا شهر آفتاب از استانداردهای نمایشگاهی برخوردار بود اما زیرساخت‌هایش کامل نبود. همچنین برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی درستی برای برگزاری نشست‌ها و رونمایی کتاب‌ها وجود ندارد و یک‌جورهایی برنامه‌ها ابتر می‌شوند. این برنامه‌ها تحت تأثیر فضای فروش نمایشگاه قرار می‌گرفتند. گاهی نشست‌هایی برگزار می‌شوند که بیشتر از چهار - پنج نفر در سالن حضور ندارند. لازم است رسانه‌ها اطلاع‌رسانی کنند و برنامه‌ریزی درستی انجام شود تا مخاطبان بیشتری حضور داشته باشند.
این داستان‌نویس خاطرنشان کرد: چیز دیگری که در نمایشگاه از آن رنج می‌بریم سالن‌های کودک و نوجوان است؛ بدترین جای نمایشگاه را به بچه‌ها اختصاص می‌دهند در حالی که آن‌ها حساس‌تر هستند و به مراقبت بیشتر و فضای شاد و تمیزی نیاز دارند. جای خوب را به ناشران بزرگسال می‌دهند و چادرهای گرم و فضاهایی که در معرض باران، باد و آفتاب هستند در اختیار بخش کودک و نوجوان قرار می‌گیرند.
او با بیان این‌که موضوع دیگر، بخش بین‌المللی نمایشگاه است گفت: فکر نمی‌کنم اتفاق چندانی به لحاظ مبادله رایت مانند نمایشگاه‌های خارجی صورت بگیرد. در نمایشگاه‌های خارجی ناشران از این فرصت استفاده و با نویسنده‌ها مذاکره می‌کنند، و یا رایت خرید و فروش می‌شود، اما در کشور ما چنین نیست. خارجی‌ها هم که می‌آیند عادت کرده‌اند یک‌سری کتاب‌ها را به نمایش بگذارند و بعد هم بروند.
فرهاد حسن‌زاده درباره فروشنده‌هایی که در غرفه‌ها حضور دارند، بیان کرد: فروشنده‌ها باید کارشناس کتاب باشند. کتاب‌فروشی در جهان یک حرفه فنی و کاربردی است که ما به این موضوع توجهی نداریم. معمولا ناشران در زمان نمایشگاه به کسانی که با مقوله کتاب آشنایی ندارند و حتی ممکن است با کتاب‌خوانی بیگانه باشند، حقوقی می‌دهند و آن‌ها را برای فروش کتاب می‌گمارند، بدون آن‌که با کتاب‌ها، نویسنده‌ها و کارهای نشر آشنا باشند.
او با اشاره به این‌که غرفه‌سازی در نمایشگاه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، خاطرنشان کرد: مسئله دیگری که به چشم می‌آید و مهم است بحث غرفه‌سازی است. اگر قرار است نمایشگاه کتاب را ایرانیزه برگزار کنیم، باید به‌گونه‌ای باشد که با فرهنگ‌مان سازگاری داشته باشد. چه خوب است که ناشران مقداری هزینه کنند و غرفه‌هایی تهیه کنند که چشم‌نواز باشد و مخاطب را جذب کند. بعضی غرفه‌ها شبیه میدان تره‌بار و میوه‌فروشی است و معمولا پارچه‌ای بر روی پیشخان می‌اندازند و زیر پارچه انبارشان است و روی پیشخان یک‌سری کتاب می‌چینند و حتی سلیقه‌ای در چینش کتاب‌ها وجود ندارد.
این نویسنده همچنین گفت: غرفه‌ها نیز می‌توانند برنامه‌ای داشته باشد، مثلا از نویسنده دعوت و مراسم جشن امضا برگزار کنند. بگذریم که برخی از غرفه‌ها به ندرت این کار را می‌کنند اما عمدتا فضای نمایشگاه خالی از این کارهاست.
او در ادامه گفت: نکته دیگری که باید آسیب‌شناسی شود، تبعیض در دادن غرفه‌هاست، گاهی می‌بینیم ناشرانی که کتاب‌های خاص با بودجه‌های دولتی یا شبه دولتی تولید می‌کنند یا به نهادهای خاص وابسته هستند جاهای پربازدید و دونبش را در اختیار دارند و ناشرانی که کتاب‌های‌شان مخاطب دارند و مردمی هستند و فضای زیادی برای ارائه کتاب‌های‌شان نیاز دارند در راهروهای پرت و دورافتاده‌ای جای‌گذاری می‌شوند.
حسن‌زاده در پایان درباره کتاب‌هایی که از او در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌شود، گفت: «چتری با پروانه‌های سفید» در نشر طوطی وابسته به انتشارات فاطمی منتشر شده است. همچنین سه جلد از مجموعه ۱۲ جلدی «عمه خانم و ماجراهای آبکی» در انتشارات فنی منتشر شده که درباره محیط زیست و استفاده بهینه از آب است. پنج کتاب در انتشارات سوره مهر داشتم که با ویراش جدید در نمایشگاه عرضه می‌شوند و عبارتند از: «ماشو در مه»، «انگشت مجسمه»، «کلاغ کامپیوتر» ، «بزرگ‌ترین خط‌کش دنیا» و «نمکی و مار عینکی». همچنین جلد دوم «خاطرات خون‌آشام عاشق» توسط انتشارات چرخ‌فلک عرضه می‌شود.
سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «نه به کتاب نخواندن» از تاریخ ۱۲ تا ۲۲ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد.
انتهای پیام
نظرات