به گزارش ایسنا، ۲۲ دی و در زمان حضور تیم تهرانگردی در مسجد هدایت تهران، با بالا زدن فرش‌های داخل مسجد و پیدا شدن ۱۰ قبر در این مکان، یکی از کارشناسان میراث فرهنگی حاضر در بازدید،گفت: «این بنا هنوز در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده است» که براساس بررسی‌های انجام شده، مسجد تاریخی و ارزشمند «هدایت» در کنار ساختمان پلاسکو، هشتم مرداد ماه ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
براساس پرونده‌ی ثبتی "مسجد هدایت" باقی مانده از دوره‌ی قاجار که به شماره ۱۵۷۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، آمده است؛ «بر کتیبه‌ای نصب شده بر دیوار ورودی مسجد "بانی تکیه و مقبره هدایت شادروان علی قلی‌خان مخبرالدوله ابن رضا قلی‌خان هدایت واقف مسجد و مقبره و درمانگاه هدایت شادروان حاج مهدیقلی خان هدایت..." نقش شده است.
مسجد در ابتدا تکیه بوده و طبق وصیت علی قلی‌خان هدایت پس از گذشت سی‌سال از مرگ وی بنای مقبره نیز به رواق مسجد اضافه شد. خانواده هدایت نسل اندر نسل از زمان اولین پادشاهان قاجار دارای منصب بودند و تا زمان به قدرت رسیدن رضاشاه درصدر نظام حکومتی قرار داشتند.»
در بخش مشخصات بنا نیز آمده است: «با اضافه شدن مقبره به شبستان مسجد دارای چهار فرش انداز و دو ورودی شد. ورودی اول از خیابان جمهوری که ورودی مقبره بوده و ورودی دوم همان ورودی اصلی مسجد است که از بن‌بست کنار مسجد است.
سردر اصلی مسجد کاربندی زیبایی دارد که تماما با کاشیکاری معرق پوشیده شده است. کاشیکاری نفیس سردر دست نخورده باقی مانده و بعد از عبور از آن وارد فضایی میاندر می‌شویم که حد فاصل شبستان و ورودی است.
مرز قدیمی بین مسجد و مقبره با ستون و تویزهای تیزه‌دار مشخص است. طی مرمت و بازسازی انجام شده روی مسجد در سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۰ شمسی پایان گرفت سقف از بالای محراب تا ارتفاع حدودا دو متر بالاتر رفته است و یک نیم طبقه بر روی آن ساخته شده است که مسجد را وسعت بخشیده است. نیم طبقه تقریبا تنها برروی قسمتی که مقبره بوده قرار دارد و سقف شبستان در ارتفاع بالاتری است که نورگیری با آینه کاری زیبا در آن تعبیه شده است که آن نیز طی مرمت انجام شده به وجود آمده است. چه بسا تکیه کوچک هدایت چنین روزی را به خود نمی‌دید.
فضای مستطیل شکل پشت مسجد قرار گرفته که سرویس بهداشتی و آشپزخانه در آن واقع است. ورودی مسجد از بن بست همجوار به این فضا باز می‌شود و همچنین پله‌های طبقه بالا نیز در همین فضا طراحی شده است.
چشمگیرترین تزئین مسجد کاشیکاری معرق سردر و مقبره و محراب با کمی تغییر در دوره‌های جدید مرمت شده است. ولی هنوز نشان از گذشته بر آن باقی است. کاشیکاری معرق برجسته که نمونه آن را در محراب مسجد کاظمیه شاهد هستیم. البته تاریخ دقیقی از کاشیکاری قدیمی مسجد در دست نیست ولی در پای کاشیکاری ورودی مسجد از بن بست مجاور مسجد که کتیبه‌ای معرق است امضای سید محمد علی صفیر مربوط به سال ۱۳۴۴ نقش بسته شده است.
کتیبه دور تا دور شبستان و نیز اطراف محراب نیز مربوط به سال ۱۳۸۲ هجری شمسی است. از دیگر تزئینات مسجد می‌توان به آینه کاری هورنوی شبستان و قسمت کوچکی از بیرون زدگی دیواره و سقف در قسمت مقبره قدیمی اشاره کرد. سنگ قبر مرحوم هدایت نیز در ضلع غربی مسجد و روبروی قبر مرحوم به دیوار نصب شده است. سنگ قبر از مرمر بوده و روی آن نقش برجسته و حجاری شده است. به دلیل ارزش تاریخی سنگ آن را بر روی دیوار نصب کرده‌اند. سفارش ساخت این سنگ قبر به کشور فرانسه داده شده است. فضای داخلی مسجد به جز کتیبه دور تا دور شبستان و محراب تماما اجر کاری است که بندکشی آن از شیشه است.
همچنین در ساخت مسجد از مصالح آجر و ملاتِ گچ و خاک استفاده شده بوده که در طی دوره‌های بعدی سیمان و آهن نیز به آن اضافه شده است.»
به گزارش ایسنا، با وجود ثبت ملی بودن این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی اما هنوز درخواست عضو شورای شهر تهران و عضو شورای فنی استان تهران مبنی بر بی‌توجهی به این مسجد و نبود هیچ نشانی از آیت‌الله طالقانی در این مسجد همچنان پابرجاست: «باید مسئولان از مساجد این چنینی و این حافظه تاریخی به درستی مراقبت کنند.»
در مسجد هدایت ۱۰ تن از خاندان هدایت به خاک سپرده شده‌اند؛ «"علی‌قلی خان هدایت"، "علی‌قلی خان مخبرالدوله"، "جعفرقلی خان نیرالملک"، "اقتدار الملوک هدایت –دختر علی‌قلی‌خان مخبرالدوله-"، "حسین قلی‌خان هدایت –پسر مخبرالدوله-"، "نصرالملک " و "مصطفی علی‌قلی خان فهیم‌الدوله" –نوه‌های مخبرالدوله-، "مریم خانم هدایت" و "عبدالعلی خان هدایت" -همسر و فرزند محمدقلی‌خان مخبرالملک.
انتهای پیام
نظرات