محمدرضا خوشرو در گفت‌وگویی با ایسنا درباره نقش رسانه‌ها در هنگام وقوع بحران‌هایی همچون زلزله با تقسیم عملکرد رسانه‌های رسمی به سه دسته پیش، حین و پس از بحران، اظهار کرد: نقش رسانه‌ها در بحران گونه‌ای از علم رسانه محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که در مبحث رسانه‌شناسی به مدیریت بحران نیز اشاره شده است.
او با اشاره به عملکرد رسانه‌ها پیش از وقوع بحران‌ها، یادآور شد: در این دوره لازم است که رسانه‌ها آگاهی‌بخشی کنند و آموزش‌های لازم را درخصوص ایمنی‌سازی و موارد اینچنینی بدهند. فارغ از زلزله‌های اخیر در کشور ما باید همیشه خودمان را برای وقوع زلزله آماده کنیم و این بخشی از وظیفه رسانه‌هاست که آگاهی‌بخشی کنند. اما متأسفانه در هنگام وقوع زلزله شاهدیم که گزارش‌هایی از احتمالات میزان تلفات و مصدومان زلزله به ویژه در شهر تهران منتشر می‌شود. این در حالی است که این اطلاعات نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مردم را هم بیشتر مضطرب می‌کند. مردم بیشتر نیاز دارند تا اطلاعات‌شان درباره رعایت نکات ایمنی، اقداماتی که در حین بحران باید انجام دهند و محل‌هایی که می‌توانند به آنجا پناه ببرند افزایش یابد.
این استاد ارتباطات با اشاره به حادثه فرو ریختن ساختمان «پلاسکو» در تهران که زمستان سال گذشته رخ داد، خاطرنشان کرد: حادثه «پلاسکو» می‌تواند به عنوان یک المان کوچک از زلزله تهران مورد بررسی قرار بگیرد. باید بدانیم که بحران زلزله تنها به وقوع آن ختم نمی‌شود و بحران‌های زیادی را به دنبال خواهد داشت؛ به عنوان مثال ترس مردم از وقوع زلزله به تنهایی باعث می‌شود که تلفات زیادی داشته باشیم. همان‌گونه که در زلزله هفته پیش تهران شاهد آن بودیم برخی از افراد هنگام فرار مصدوم شدند و حتی دو نفر نیز جان باختند. یکی از راه‌حل‌های اصلی این مشکلات می‌تواند آگاه‌سازی مردم پیش از وقوع بحران باشد.
خوشرو افزود: زلزله‌های اخیر تهران به نوعی مانور یک زلزله واقعی بود تا تمرینی برای آرامش بیشتر باشد. مردم از زلزله هفته پیش تهران متوجه شدند که چه مکان‌هایی برای پناه دادن به آن‌ها در سطح شهر وجود دارد. چراکه پیش از آن نکاتی در این باره به مردم اعلام نشده بود. این درحالی است که اطلاع‌رسانی جامع و دقیق به مردم باعث می‌شود تا آن‌ها با بینش کافی در مواجهه با بحران، عملکرد عالمانه‌تری داشته باشند. موضوعی که بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر و آگاهانه‌تری در هنگام مواجهه با بحران صورت بگیرد.
او با اشاره به عملکرد رسانه‌ها حین وقوع بحران و با تأکید بر لزوم اطلاع‌رسانی به موقع و سریع رسانه‌های رسمی خاطرنشان کرد: در حین وقوع بحران طبیعتا پیام‌هایی وجود دارد که باید هر چه سریع‌تر اطلاع‌رسانی شود. در حال حاضر رسانه‌های اجتماعی به دلیل ماهیتی که دارند در امر اطلاع‌رسانی به‌هنگام‌تر عمل می‌کنند و همین باعث شده تا به نوعی جایگزین رادیو به عنوان رسانه بحران شوند. اما در این میان چالش بزرگی مبنی بر افزایش شایعات و سوءاستفاده از بحران برای جذب مخاطب بیشتر وجود دارد که در نهایت هیچ نتیجه‌ای جز افزایش انتشار اخبار نادرست و ایجاد ناامنی در سطح جامعه در پی ندارد؛ بنابراین افزایش سواد رسانه‌ای مردم به منظور تشخیص رسانه‌های معتبر بسیار حائز اهمیت است.
این کارشناس رسانه اضافه کرد: مردم باید بدانند که اخبار را از چه رسانه‌هایی دنبال کنند، به چه اخبار و اطلاعاتی اعتماد نکنند و به راحتی نترسند؛ البته در این میان عملکرد رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی سریع نیز بسیار تأثیرگذار است. اگر رسانه‌های رسمی اخبار را با سرعت بیشتر منتشر کنند، اعتماد مردم به آن‌ها نیز بیشتر خواهد شد.
خوشرو با بیان اینکه دعوت به آرامش از مهم‌ترین وظایف رسانه‌ها پس از وقوع بحران به حساب می‌آید، اظهار کرد: تلقین آرامش به مردم و اطلاع‌رسانی دقیق و کارشناسی شده پس از وقوع بحران بسیار مهم است. عموم رسانه‌ها پس از وقوع زلزله دیشب تهران عملکرد بهتری نسبت به هفته گذشته داشتند و توانستند مردم را آرامش دعوت کنند و به طور کلی فضای جامعه را آرام نگه دارند. می‌توان گفت که زلزله هفته گذشته تمرین خوبی برای رسانه‌ها بود تا بتوانند عملکرد خودشان را مورد بررسی قرار بدهند. شب گذشته شاهد بودیم که رسانه‌ها علاوه بر اطلاع‌رسانی به موقع و طرح نکات ایمنی مهم تلاش کردند تا مردم را دعوت به آرامش کنند تا دیگر شاهد بحران‌هایی که هفته گذشته توسط رسانه‌ها ایجاد شد، نباشیم.
او در پایان سخنان خود یادآور شد: باید به یاد داشته باشیم که بحران‌هایی همانند زلزله تنها به وقوع این حادثه ختم نمی‌شود و بحران‌های دیگری همچون سرقت و حمله مردم به پناهگاه‌ها و فروشگاه‌ها را نیز به دنبال خواهد داشت. این موضوعی است که حتی در کشورهای پیشرفته دنیا نیز شاهد آن بوده‌ایم اما خوشبختانه در چند مورد اخیر در کشورمان این اتفاق رخ نداد که این موضوع به شعور مردم و افزایش امنیت اجتماعی برمی‌گردد. می‌توان گفت وقوع دو زلزله اخیر تهران باعث شد تا به نقاط قوت خودمان نیز تا اندازه‌ای پی ببریم.
انتهای پیام
نظرات