به گزارش ایسنا، به نقل از معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی «بررسی راهکارهای توسعه فهم قرآن کریم» عصر شنبه (دوم مردادماه) با حضور حجت الاسلام محمدرضا حشتمی، معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در محل این معاونت برگزار شد.

حشمتی اظهار کرد: موضوع این جلسه بیشتر همفکری در توسعه فهم قرآن است که بین ما مغفول مانده است. به دلیل اشتیاق دوستان قرآنی، این موضوع در راس مطالبات معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد قرار گرفته و می‌خواهیم خط مشی فعالیت‌های حوزه قرآنی خودمان را بر این مبنا قرار دهیم.

وی با اشاره به اینکه در نمایشگاه قرآن هم وقتی توسعه فهم قرآن مطرح شد، مورد استقبال زیادی از فعالان قرآنی قرار گرفت و حتی کتاب، سخنرانی و مجموعه مقالاتی در این زمینه مهیا شد، گفت: دکتر میرباقری و سرکار خانم عبدالباقی در این جلسه ما را یاری می‌دهند. اعتقاد ما بر این است که مهجوریت قرآن از بین نمی‌رود، مگر با بازگشت به سوی فهم قرآن. چراکه فهم قرآن برای اندکی از اندیشمندان و فعالان قرآنی جا افتاده است؛ اما آحاد مردم هیچ مأنوسیتی با احکام قرآن ندارند. نه سبک زندگی ما سبک زندگی قرآنی است نه نوع تعاملات و سخنان ما در همه سطوح جامعه به ویژه در سطح عام مردم قرآنی است.

وی افزود: بازگشت به سمت زندگی و فهم قرآنی بسیار سخت است و به این سادگی نمی‌شود آن را تغییر داد. اینها در سبک زندگی مردم نهادینه شده و طبعتا برای فهم قرآن راهکارهایی لازم است که باید اجرا شود. قطعا فهم قرآن دستورالعملی نیست و کسی نمی‌تواند با بخشنامه مردم را با فهم قرآنی مشتاق سازد. فرهیختگان حوزه‌های علمیه اینها محق فهم قرآن هستند و نه مردم کوچه و بازار زیرا ارائه محصولات ما بیشتر رو به سوی اندیمشندان قرآنی است نه آحادم مردم.

حفظ قرآن و قرائت آن لازم است اما بیشتر باید با تدبر در قرآن مانوس شویم

«حجت‌الاسلام محمدعلی خسروی» نیز در این نشست عنوان کرد: از ابتدای سال شعار معاونت قرآن و عترت به سوی فهم قرآن مطرح شد که جای این مسئله در جامعه کاملا خالی احساس می‌شود. در زمینه قرائت و حفظ قرآن کارهای گسترده و خوبی صورت گرفته و تشویق‌ها و توجهات لازم به این دو بخش شده است. هم در سطح مدارس هم در صدا و سیما به قرائت و حفظ قرآن تشویق می‌شوند. حفظ قرآن و قرائت آن لازم است، اما بیشتر باید با تدبر در قرآن مانوس شویم. تدبر در قرآن قفل دل‌ها را می‌گشاید و جامعه را به سوی تعالی پیش می‌برد. قرآن می‌فرماید: «افلا یتدبرون». قرآن نفرموده چرا قرآن را حفظ و قرائت نمی‌کنید، بلکه فرموده چرا در قرآن تدبر نمی‌کنید؟ قفل دل‌ها با تدبر در قرآن باز می‌شود اما سخن اینجاست که تدبر و فهم قرآن چیست.

وی افزود: هدف از این جلسات تبیین جایگاه تدبر و فهم قرآن در جامعه است. نمی‌خواهیم تفسیر قرآن راه بیاندازیم. این کار اختصاص به حوزه‌های علمیه دارد، موضوع بحث ما شیوه‌های فهم قرآن است. چگونه می‌توانیم عموم مردم یعنی دانشگاهیان، حوزویان و چه اقشار مختلف مردم را وقتی که قرآن را می‌شنوند یا تلاوت می‌کنند با معانی آن ارتباط داد؟ برای رسیدن به این هدف نیازمند روشی هستیم تا به حال چندین جلسه و با حضور اساتید الهی زاده، کوشا، استاد وکیل تشکیل داده‌ایم و دیدگاه و نظرات این دوستان را جمع‌آوری شده و امروز هم خدمت دو تن از اساتید دیگر یعنی آقای میرباقری و خانم عبدالباقی هستیم که علم کافی را در این زمینه دارند. ما بیش از ۲ هزار موسسه قرآنی در سراسر کشور داریم که در این موسسات اساتید و مربیان قرآن هم روخوانی، هم حفظ، هم فهم قرآن را تدریس می‌کنند. اما برای تدریس فهم قرآن شیوه واحدی ندارند. این جلسات برنامه‌هایی برای تربیت مربیان در نظر داریم در واقع معاونت قرآن و عترت ارشاد می‌خواهد روش‌های تربیت فهم قرآن را در جامعه گسترش دهد.

برای  ترویج مفاهیم قرآنی در جامعه باید به پنج محور اساسی توجه کنیم

میرباقری، استاد قرآن هم در این جلسه گفت: روی ۵ مسئله باید توجه کنیم. مسئله اول بررسی وضعیت موجود ما است. اینکه الان در فهم قرآن کجا هستیم دوم وضعیت مطلوب است که می‌خواهیم به آن برسیم. وضعیت مطلوب که باید به آن برسیم وروی آن برنامه ریزی کنیم چیست؟ مسئله سوم امکانات و فرصت‌هایی است که در اختیار داریم. مسئله چهارم موانع و تهدیدهایی است که در فهم قرآن وجود دارد. پنجمین مسئله از مجموعه اینها باید برای رسیدن به وضعیت مطلوب بدست آوریم.

وی یادآور شد : در مسئله اول یعنی وضعیت موجود باید بگویم بعد از انقلاب کلاس‌ها، مسابقات و جمعیت‌های قرآنی بسیار در فضای کشور ایجاد شد که موجب اثرگذاری و بهره برداری قرآن شد. شاید قبل از انقلاب اگر کسی از حوزه روی قرآن کار می‌کرد سلیقگی و شخصی بود اما امروز در حوزه‌های علمیه مسائل تفسیر و تدبر در قرآن وارد شده اما با وضع مطلوب فاصله داریم زیرا اگر حوزه‌های ما قرآنی شوند جامعه تحت تاثیر قرار می‌گیرد کما اینکه این تحولی که در حوزه‌ها بوجود آمده بی اثر در جامعه نبوده است. اینها جهت‌های مثبت است که داریم اما وجوه منفی.

میرباقری ادامه داد: از مسئول قرآنی نهاد مقام معظم رهبری سئوال شد برنامه‌های قرآنی را چند درصد از دانشجویان ما را شامل می‌شود گفت: ۲۰ درصد. یعنی ۸۰ درصد از دانشجویان ما از آموزش قرآن بی‌بهره هستند. دانشجویان ما خواندن قرآن را بلد نیستند چه برسد به فهم و تدبر در قرآن. دانشجو، متدین و نمازخوان است اما یک جایی در این زمینه در کارشان ضعف دارند. ضعف دیگر عدم تلاوت روزانه قرآن است شاید در گذشته رایج بوده اما امروز رایج نیست اگر تلاوت قرآن روزانه در همه خانواده‌های متدین ایجاد شود فرزندانشان ناخودآگاه تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این وضع موجود ما است. اما وضع مطلوب ما در فهم قرآن در فضای آن باید بررسی شود. در فضای عام جامعه آنچه که مطلوبیت دارد یا مورد قبول همه است آن را باید مبنا قرار دهیم. فراگیر شدن خواندن قرآن۱- فهم بعضی از عبارات قرآن، دانش آموز در مدارس ما وقتی دیپلم می‌گیرند بتوانند قرآن را خوب بخوانند و توجه و تامل اولیه را داشته باشند این وضعیت مطلوب است. ۲- امکانات و فرصت‌هایی است که داریم. اول چیزی که برای ما امروز موجه است بالا بردن توان نهادهای قرآنی کشور است. وزارت ارشاد با جدیت پیشبرد و توسعه فرهنگ قرآنی را ادامه می دهد.

وی افزود: جلب توجه مسئولان و فعالین قرآنی فرصتی است که داریم اختصاص بودجه‌ای هم که در مجلس به قرآن داده شده این فرصت بالایی است امکاناتی که امروز برای توسعه، فرهنگ و اخلاق قرآنی قرار گرفه است فرصت بسیار خوبی است و حضور قرآن پژوهان در جامعه افراد بسیار خوبی داریم که آستین‌ها را بالا زده اند، کتاب نوشته‌اند و کار کرده‌اند اینها فرصت‌های خوبی است که اگر سازماندهی شوند و از آنها استفاده شود به هدفمان نزدیک‌تر می‌شویم، چهارمین مسئله نهدیدها و موانع است. یک تهدید این است که یک تفکری در فضای حوزوی وجود دارد که عملا فهم قرآن را برای جوانان میسر نمی‌داند. نکته مهم این است که یک احتیاطی از  جانب حوزه‌های همراه با تقدس ما دیده می شود. از اینکه جوانان قرآن را نمی‌فهمند. اینکه جوانان به غلط فهم قرآن می‌کنند و به راههای خطرناک کشیده شوند. تهدید دومی که در فضای عموم جامعه داریم این است که به تدریس از زبان قرآن فاصله می‌گیریم یعنی عربی زدایی از زبان فارسی می‌شود. اگر همچنان به عربی زدایی ادامه دهیم بعدها از فهم و تدبر در قرآن و حتی در معارف و شعرهای شاعرانمان فاصله می‌گیریم.

میرباقری خاطرنشان کرد: تهدید دیگری که است این است که گاهی به گونه‌ای فهم قرآن آنچنان ساده جلوه داده می‌شود که هر کسی می‌خواهد به فهم قرآن برسد. باید با اندیشه گانی کردن فهم قرآن و ضرورت آن، جوانان بهفمند که اگر قرآن را فهم نکنند دین را هم فهم نکرده‌اند. باید جوانان به این باور برسند که می‌توانند قرآن را بفهمند.

برای ترویج فهم قرآنی باید با اصطلاحات قرآنی آشنا شویم

در این نشست «عبدالباقی» هم تجربیات خود را در زمینه آموزش و گسترش فهم قرآن بیان کرد.

وی گفت: از دوره راهنمایی اولین بار با کار قرآنی آشنا شدم کار کردن با قرآن همانا و درک مفاهیم و الفاظ قرآن هم همانا. در ۱۸ سالگی دیدم که بسیاری از مفاهیم قرآن را می‌فهمم و کمتر به ترجمه نگاه می‌کردم. فقط این مسئله با کار در قرآن بود. در کنار قرائت روزانه، جلسات قرآنی در محلات  داشتیم که باید این جلسات در جامعه احیا شود. در آن جلسه از افراد، کار قرآنی می‌خواستیم اولین کار قرآنی که کردم مفهوم عبرت بود. باید معنایش را درک می‌کردیم.

عبدالباقی تصریح کرد: «روش تحقیق موضوعی در قرآن» کار ارزشمند لسانی فشارکی کار خوبی است که در مدارس و سطح دانشگاهها و هم در سطح آحاد مردم جواب می‌دهد. کتاب لسانی فشارکی را انتشارات دانشگاه آزاد زنجان با مشارکت مرادی زنجانی به چاپ رسانده است. کتاب بسیار مهمی است که بیشتر باید روی آن سرمایه گذاری شود.   موضوع دوم باز تجربه شخصی خودم با حفظ قرآنی است. کسی که در کار حفظ می‌افتد باید در کار تفسیر هم وارد باشد. در یک سطحی برای حفظ قرآن دیگر نمی‌شود بدون فهم الفاظ، قرآن را حفظ کرد. از نظر عمومیت فهم و تدبر قرآن هیجان آن از گذشته کمتر شده است. یک مسئله هم عنوان گذاری برای مثلاً هر دو صفحه قرآنی که می‌خوانند، است. این کار باعث می‌شود اولا خود افراد درگیر قرآن شوند و بعد وقتی به جلسات بالاتر می‌رویم می‌فهمند که در جلسات قبلی به آن فکر کرده‌اند و بعدها هم می‌توانیم به سیاق گذاری توجه کنیم.

وی تاکید کرد: باید با اصطلاحات قرآنی آشنا شویم. مثلا از شما می‌پرسند کجا می روید؟ از نظر قرآن کسب و روزی ابتقای من فضل الله است یعنی جستجو طلب کردن از فضل خدا است. اگر مردم ما بدانند که شغلشان طلب کردن از فضل خداست مردم با قرآن بیشتر مأنوس می‌شوند همچنین قرآن مردن را در جهل و ضلالت می‌داند نه مردن فیزیولوژیک. اینها تفاوت زیادی با هم دارند. وقتی مردم با اصطلاحات قرآنی آشنا شوند بیشتر به فهم قرآن راغب می‌شوند. باید در ادارات و مدارس ۵ دقیقه تلاوت قرآن همراه با خلاصله تفسیر ارائه شود و بعد هم می‌شود ۱۰ دقیقه ورزش صبحگاهی برای آنان گذاشت.

انتهای پیام