هانس ماترین هینز، رییس شورای بین‌المللی موزه‌ها که از چند روز گذشته در ایران به سر می‌برد، بیانیه روز جهانی موزه را از ایران به پاریس و برای موزه‌های دنیا مخابره کرد. او دیروز این بیانیه را در مراسم روز جهانی موزه 2016 و اعطای جایزه موزه برتر ایران قرائت کرد و از برگزیدگان موزه‌ای کشور تقدیر کرد.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، او گفت: «به عنوان رییس شورای جهانی موزه‌ها (ایکوم) موجب افتخار و امتنان است که امروز به همراه شما برای برگزاری جشن روز جهانی موزه در سال 1395 در تهران هستم. امروز بیش از 30 هزار موزه در سراسر دنیا روز جهانی موزه را که تقریبا 40 سال پیش به ابتکار ایکوم مقرر شد، جشن می‌گیرند. این رویداد بازدید‌کنندگانی را از سراسر دنیا به خود جذب می‌کند تا به آنها اهمیت میراث فرهنگی کشور خودشان و نیز برای دنیا را بیاموزد. من دوباره در مورد روز جهانی موزه صحبت خواهم کرد.

وی در ادامه انجمن جهانی موزه و فلسفه و کار اصلی آن را به موزه‌داران ایرانی ایرانی معرفی کرد و افزود: «امسال، یعنی 1395، ایکوم جهانی هفتادمین سالگرد تاسیس‌اش را در خلال کنفرانس عمومی ایکوم در اواسط تیرماه در شهر میلان در ایتالیا جشن خواهد گرفت.

ایکوم 70 سال کار جامعه جهانی موزه، حفاظت از میراث فرهنگی درون و خارج موزه‌ها و نقشی را که ایکوم به عنوان جایی برای گفت‌وگوی بین‌المللی میان موزه‌داران در سطح بین‌المللی بازی کرده است، گرامی می‌دارد. این سالگرد فرصت مناسبی است برای آنکه موقعیت فعلی خود، سهم موزه‌ها در توسعه‌ی آینده خودشان، نقش آنها در تشریح، حفاظت و توسعه طبیعت و فرهنگ برای جهانی صلح‌آمیزتر را تعریف کنیم.

نقش موزه‌ها در خدمت به اجتماع باید به‌طور پیوسته در میان اصحاب موزه‌ها،سیاستمداران و موزه‌داران مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا نه تنها موزه‌ها را در تبادل اطلاعات و تشویق برای گفت‌وگو در خصوص تاریخ، فرهنگ و طبیعت پیشگام کند، بلکه باعث ترویج رویه‌های پایدار و آموزش‌های مدام از طریق استفاده از منابع‌شان شود.

مردم – یعنی بازدید‌کنندگان و جوامع – باید ارزش‌ها را از منابع و نمایشگاه‌های موزه‌ای کسب کنند که باعث رشد ذهنی پرسشگر برای درک گذشته و حال باشد.

من به عنوان رییس شورای جهانی موزه‌ها (ایکوم) قویا از گفت‌وگوی بین‌المللی جامعه جهانی موزه‌ها پیشتیبانی می‌کنم، یعنی همان کاری که بسیاری از کمیته‌های ملی و جهانی، ائتلاف‌های منطقه‌ای و سازمان‌های وابسته سال به سال دنبال می‌کنند. این موضوع تاثیری قوی در تفکر راهبردی، رفتار اخلاقی و برنامه‌های ما دارد و می‌تواند کیفیت و تنوع کار روزانه را برای همه انواع موزه‌ها ارتقاء بخشد.

ایکوم در آبان‌ماه 1325 در مقیاس متوسط شروع به کار کرد. این آغاز بزرگ‌ترین سازمان فرهنگی بین‌المللی دنیا از لحاظ تعداد اعضاء بود، یعنی همکاران موزه‌ای از 140 کشور، امروز ایکوم بیش از 35 هزار نفر عضو دارد که شامل موزه‌ها و افراد حرفه‌ای مستقل می‌شود.

این سازمان موزه‌ای جهانی همچون شورایی از رهبران موزه‌ها تصور می‌شود که شبکه‌ای از تعاملات حرفه‌ای را فراتر از نهادهای دولتی که فضای سیاسی روابط بین‌المللی را نمایندگی می‌کنند می‌آفریند.

همگان اذعان دارند که موزه‌ها دارای دانش تخصصی، منابع فرهنگی و استاندارد‌های بالای ارزش‌های اخلاقی هستند که همه با هم می‌توانند موجب ترویج شناخت بهتری از تاریخ بهم مرتبط بشری گردند. علاوه بر این به موزه‌ها مراجعه می‌شود تا برای حفاظت از میراث جهانی مشترک اقدام کنند.

ارتقای استانداردهای بالا در موزه‌ها از جمله ارزش‌های والای برای تلاش‌های جمعی و خدمات همگانی از آرمان‌های بنیادین بنیانگذاران ایکوم به عنوان یک سازمان موزه‌ای جهانی بوده و خواهد بود.

موزه‌ها در سراسر دنیا با چالشی دوگانه روبه‌رو بوده‌اند: نخست توضیح این‌که از کجا آمده‌ایم و این‌که ما چه جایگاهی را در دنیای طبیعت اشغال می‌کنیم؛ و دوم آنکه کشف کنیم که هستیم و چگونه می‌توانیم آینده مشترکی را رقم بزنیم.

این تلاش مثبت موزه‌ها از طریق همکاری بین‌المللی به هدف توامندسازی بازدید‌کنندگان برای شناخت گذشته و پیشبرد جامعه از لحاظ توسعه پایدار صورت می‌پذیرد. این اقدام با مشارکت بالایی انجام می‌شود که احترام کامل به ارزش‌های انسانی را که بین همگان مشترک است، می‌طلبد.

زمینه‌ی مشترک کار ایکوم هدف اخلاقی قوی‌ای است که همکاری مثبتی را در میان مردمان و ملت‌های گوناگون رقم می‌زند، کاری که همه‌جا معتبر است و میان جوامع منفرد و نمایندگان سیاسی آنها از جمله مجالس و حکومت‌ها کاملا به رسمیت شناخته شده است.

مهم‌ترین ابزار برای پیشبرد و حفاظت از اهداف مشترک کد اخلاقی ایکوم برای موزه‌هاست که بیانگر مجموعه‌ای از استاندارد‌های بنیادین برای تعاقب ارزش‌ها و نگرش‌هایمان است. این کد به خوبی مسوولیت‌هایی که ما برای حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی اعم از ملموس و ناملموس داریم را روشن نموده است.

این استاندارد‌ها شامل اصولی برای مدیریت و اداره‌ی موزه‌ها و حفاظت از مجموعه‌های آنهاست. آنها چارچوب‌هایی را برای میانجگری منازعات در خصوص تفسیر و مالکیت اموال فرهنگی فراهم می‌آورند. افزون بر این، این استانداردها شامل اصولی‌ است در خصوص رفتار اخلاقی مستخدمان و دستورالعمل‌هایی برای طرز برخورد افرادی است که در و یا برای موزه‌کار می‌کنند.

از آنجا که کد اخلاقی ایکوم به عنوان سند مرجع بین‌المللی برای کار موزه‌ای در بسیاری از کشورها در مقررات موزه‌هایشان مورد پذیرش قرار گرفته است و اغلب در اسناد مجالس و اسناد دولتی در سطح ملی نیز مورد تصدیق قرار گرفته است.

موزه‌ها با تعاقب این چارچوب بین‌المللی برای استانداردهای اخلاقی، به طور فزاینده‌ای نقش فعالی در حفاظت از بخش‌های مهمی از میراث جهانی که نه تنها شامل مجموعه‌ها خودشان می‌شود، در برنامه‌های چند جانبه جمعی نیز ایفا می‌نمایند و در فرای دیونارهای موزه‌های خود به خصوص وقتی که فرهنگ در مخاطره قرار می‌گیرد مثلا در پس شورش‌های اجتماعی، مخاصمات مسلحانه و بلایای طبیعی نیز به ایفای نقش می‌پردازند.»

ایکوم شریک بین‌المللی یونسکو

مارتین هینز در ادامه افزود: «من مایلم کمی در مورد برنامه فهرست قرمز که مربوط به میراث فرهنگی در خطر است صحبت کنم. این برنامه جهانی به شناسایی اشیایی که به صورت غیرقانونی صادر شده‌اند کمک کرده است تا به کشور مبداء خود بازگردند. این اقدام مهم، باعث شد تا ایکوم شریک بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌ای برای یونسکو قلمداد شود. در سال 1394(2015)، مجمع عمومی یونسکو توصیه‌نامه‌ای را برای حفاظت از موزه‌ها و مجموعه‌ها تصویب کرد که پیش‌نویس آن را ایکوم تهیه کرده بود. این نخستین سند موزه – محور یونسکو پس از 55 سال است.

او ادامه داد: در دنیایی که به سرعت دگرگون می‌شود، چالش‌هایی که موزه‌ها با محیط‌های ارتباطی دیجیتالی – محور امروز مواجه‌اند آنها را به شیوه‌هایی در کار سوق داده است که بتوانند با مخاطبان گوناگون سروکار داشته باشند. هم‌اکنون موزه‌ها با نیروهای رسانه‌ای متعددی رقابت می‌کنند و همچنان درصدد هستند که هم محتوای وسیعی را در بر بگیرند و هم گروه‌های هدف مختلفی را، و این به معنای تداوم حفاظت از ارزش‌های همگانی فرهنگ در میان اقلیت‌ها و فرای نیروهای صرفا بازار – محور در میدان تبادلات تجاری است.

امروز چه تلقی‌ای از موزه‌ها وجود دارد و آنها فردا چگونه خواهند بود؟ چه چیزی موزه‌ها را برای بازدید‌کنندگان و مخاطبان آنلاین‌ها از هم‌اکنون تا سال‌های سال جذاب می‌کند؟ چه نقش‌های پایدار و جدیدی را برای جمعیت‌های محلی، بازدید‌کنندگان، گردشگران، مناطق، ملت‌ها و جوامع بین‌المللی ایفا خواهند نمود؟

در خلال دهه‌های گذشته، اصحاب موزه مهارت‌ها و تجارب مثبت بی‌شماری را از طریق سیاست‌های موزه‌ای بازدید‌کننده – محور در نمایشگاه‌ها و نمایش‌های کسب نموده‌اند. موزه‌ها نقش مشارکتی بیشتری پیدا کرده‌اند موسسات جامع‌تری شده‌اند که بازنمودهای چندوجهی‌ای از طبیعت، تاریخ و فرهنگ را خلق می‌کنند.

مع‌الوصف، بعضی چیز‌ها تغییر نکرده است. مثلا ارزش‌های اخلاقی همچنان انگیزه اصلی توسعه‌ی آینده کارمان خواهد بود و یا مسوولیت‌های اخلاقی‌ای که ما در کارمان برای میراث طبیعی و فرهنگی همگان بردوش داریم.

ایکوم انجمنی ایده‌آل برای تبادل و گفت‌وگوی بین‌المللی پیوسته در میان متخصصان موزه‌ای است. کمیته‌های ملی و 30 کمیته‌ی بین‌المللی ایکوم با برگزاری نشست‌هایی در طول سال قویا به این مهم می‌پردازند. این مباحثات صرفا شامل گفت‌و‌گوهای حرفه‌ای نیست، بلکه بیشتر آن تبادل افراد و بازدید‌کننده است.

ایکوم در کنفرانس عمومی خود به سال 1977 روز جهانی موزه را به وجود آورد. از آن موقع به بعد، تمامی موزه‌های سراسر دنیا دعوت شده‌اند تا با مردم در روز 29 اردیبهشت‌ماه هر سال یا حدود این تاریخ نمایشگاه‌های ویژه‌ای را بیان یا رویداد‌های عمومی‌ای را برگزار کنند و موزه‌ها به فضاهایی برای گفت وگو تبدیل نمایند. طی سال‌های گذشته، بیش از 30 هزار موزه از سرتاسر دنیا در روز جهانی موزه شرکت کرده‌اند.

موضوع شعار سال 1395 روز جهانی‌«موزه‌ها و چشم‌اندازهای فرهنگی» موضوعی با اهمیت فراوان است که در ایران هم حائز اهمیت شایانی است.

چشم‌اندازها برای انسان‌ها عنصری اساسی در محیط زیست‌شان می‌باشد. تلفیق طبیعت با تاریخ، چشم‌انداز یا منظر فرهنگی سرزمینی است که با تغییرات دائم همراه است و محصول هویت جغرافیایی و تغییراتی است که توسط مردمان در طول زمان صورت می‌پذیرد.

موزه‌ها با در دست داشتن میراث ملموس و ناملموس در نمایشگاه‌هایشان، در جایگاه تشریح چشم‌انداز‌ها یا منظره‌های فرهنگی هستند، اما موزه‌ها باید مسوول چشم‌انداز‌های اطراف خودشان هم باشند. مسوولیت آنها نه تنها گردآوری اشیاء برای نمایشگاه‌ها وعرضه‌ی آنها در موزه‌هاست، بلکه شامل نقش فعال آنها در تحصیل و توسعه‌ی دانش سرزمین و ارائه‌ی دیدگاه‌های مختلف راجع به آن است.

با این درک تازه که موزه‌ها مراکز سرزمینی هستند، مسوولیتی بیشتر از داشتن نقش فعال در حفاظت از منظر فرهنگی بر دوش آنهاست. لذا موزه‌ها می‌توانند شریکی مقبول در مدیریت استفاده از زمین‌های همگانی به حساب آیند، شریکی که بهتر از همه می‌داند که چه چیزی باید برای نسل‌های آینده از گزند تغییرات یا زوال در امان بماند.

در زمانی که تغییرات شتابانی در زندگی روزمره رخ می‌دهند، در زمانی که جهانی شدن رخ می‌دهد وهویت‌ها متحول می‌شوند، این امر اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که توسعه احترام‌آمیز به نحوی ارتقاء پیدا کند که چشم‌اندازها یا منظره‌های فرهنگی شخصیت هویت‌بخش خودرا از دست ندهند.

موزه‌ها در سراسر دنیا با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند و حفاظت از چشم‌اندازها یا منظر‌های فرهنگی چیزی است که ما نباید دست کم تلقی کنیم، چرا که هویت همه‌ی ما بسته به سرزمینی است که دورن آنیم به همراه ارزش‌های جغرافیایی و تاریخی.»

انتهای پیام