گزاف نیست اگر بگوییم به آرامی قلب بافت تاریخی تهران را از قفسه‌ی سینه‌اش بیرون می‌کشند. «پامنار. کوچه بهاءالدوله»، خانه‌ی «میرزا سعید خان موتمن‌الملک انصاری»؛ خانه‌ای قاجاری است که در چند قدمی نابودی کامل قرار دارد.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، بی سروصدا کار می‌کنند و تاکنون نیز موفق بوده‌اند، اتفاق در چند قدمی خانه‌ی وزیر خارجه‌ی قاجاری است. آن‌قدر تمیز کار می‌کنند که تا کنون با تخریب بخش‌هایی از خانه به اندازه‌ی حدود دو طبقه حفاری کرده‌اند و با کار شبانه‌روزی، می‌خواهند تا فونداسیون بنا را مستحکم کنند.
هرچند با رفتن به کوچه پس کوچه‌های پامنار در بافت تاریخی منطقه 12 که سال‌هاست با نام «اودلاجان» شناخته می‌شود، ابتدا متوجه چنین اتفاقی نمی‌شوید، اما کافی است قدری کنجکاو باشید تا با نگاه کردن بین حفاظ‌های ساختمان‌های نیمه‌کاره بلند، قلب‌تان از حرکت بایستد؛ برای آن‌چه که ممکن است پشت این درها ببینید.
حفاری عمیقی که به نظر می‌رسد به اندازه دو طبقه زیر زمین پایین رفته، آن هم کنار مخروبه‌ای از تزئینات گچ‌بری و در و دیوارهایی که حتما بخشی از حافظه تاریخی را در خود دارند.
با جست‌وجو در کتاب‌های تاریخی مانند «خاطرات ممتحن‌الدوله» نوشته مهدی شقاقی (تهران، امیرکبیر: 1354) شاید بتوان اطلاعاتی هرچند اندک درباره این بنای تاریخی به دست آورد.
براساس نقشه دوره ناصری (نقشه کرشیش)، در محل این ساختمان نوشته شده است «وزیر دُوَل خارجه». در آن زمان وزیر دُوَل خارجه، «میرزا سعید خان موتمن الملک انصاری» بوده است. در خاطرات ممتحن‌الدوله هم به این مسئله اشاره می‌شود که خانه وزیر امور خارجه در نزدیکی دروازه شمیران قرار داشت.
این خانه ابتدا متعلق به میرزا «شفیع صاحب دیوان آشتیانی» بوده است. پس از آن در اواسط دوره ناصری، مرحوم میرزا سعیدخان انصاری ملقب به مؤتمن‌الملک که وزیر امور خارجه بوده، این خانه را خریداری می‌کند. مؤتمن‌الملک در اواخر عمر مدتی متولی آستان قدس رضوی بود. او در زمان برگشت به تهران به ممتحن‌الدوله می‌گوید که تغییراتی در خانه بدهد و آن را مقداری به‌روز کند.
میرزا سعید خان مؤتمن‌الملک بعد از بازگشت از مشهد هم مدتی در این خانه زندگی می‌کرده تا عمرش به پایان می‌رسد.
«ممتحن الدوله» که براساس منابع مکتوب، نخستین مهندس «آرشیتکت» معمار ایرانی است که به دستور ناصرالدین شاه با اولین هیات محصلان به پاریس اعزام شد و با گرفتن گواهی نامه‌ی مهندسی معماری از مدرسه‌ی عالی «اکل نورمال سوپریور دوپاری» و دانشکده معماری «آرشیتکتور» پاریس در سال 1243 شمسی به ایران بازگشت، تغییراتی روی معماری این بنا انجام داده است.
حتی براساس اطلاعات موجود، سید علی اکبر تحقیقی که پیش از این مالک این بنا بوده است، قصد داشته بخش اندرونی (پلاک غربی) را در سال 1379 را به منظور احداث مجموعه ورزشی پامنار تخریب کند، اما به دلایلی این کار متوقف شد.
به گزارش ایسنا، در تماس‌های خبرنگار ایسنا با کارشناسان میراث فرهنگی استان تهران، آنها قول بررسی‌های بیشتر برای پیگیری و جلوگیری از تخریب احتمالی ادامه‌ی این خانه تاریخی را دادند.
انتهای پیام
نظرات