یک استاد دانشگاه با اشاره به بازتاب ادبیات معاصر ایران در ادبیات عرب گفت: ضروری است متون ادبی فارسی به خصوص متون معاصر به زبان عربی ترجمه شوند.

دکتر مرتضی بدخشان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا - منطقه خوزستان، اظهار کرد: زبان فارسی زبان مردم ایران از مجموعه زبان‌های هند و اروپایی است. این زبان دارای تاریخی کهن و تمدنی دیرینه است. زبان عربی هم از مجموعه زبان‌های سامی است. زبان دینی ما مسلمانان و تمدن بزرگ اسلامی است؛ زبان دینی مردمی که جمعیت‌شان نزدیک به یک و نیم میلیارد است.

وی خاطرنشان کرد: گویش‌وران این دو زبان به دلیل مجاورت جغرافیایی، قرن‌های متمادی پیش از اسلام هم‌زیستی داشته‌اند و از زبان یکدیگر تأثیر پذیرفته‌اند. آن‌گونه که در تاریخ آمده اهالی حیره (جنوب عراق امروزی) با زبان فارسی به خوبی آشنا بودند. ابوالفرج اصفهانی در کتاب "الاغانی" آورده است "زید" نوه "نعمان" پادشاه حیره چون فارسی را خوب می‌دانست به عنوان کاتب و مترجم به دربار "یزدگرد" فرستاده شد. وجود کلماتی همچون تاج، یاقوت، یاسمن، گلستان، دهقان، دیبا و الماس در ادبیات عربی دوره جاهلی و کلمات مُعَرّبی مانند جلنار (گلنار)، سراج (چراغ)، کنز (گنج) و... بیانگر تعامل دو زبان فارسی و عربی از قدیم‌الایام بوده است.

این استاد ادبیات عرب بیان کرد: این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بعد از ظهور اسلام و گرایش ایرانیان به دین مبین اسلام و علاقه آنان به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) بیشتر شد و ترجمه آثار ادبی از زبان فارسی به عربی به خصوص در دوره عباسیان باعث شد که زبان و فرهنگ ایرانیان به یک زبان اثرگذار بر ادبیات عرب تبدیل شود.

وی ادامه داد: البته درجه این تأثیرگذاری یا تأثیرپذیری به نسبت اقتدار و حاکمیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هر کدام از دو زبان فوق‌الذکر متفاوت بوده است. تعامل بین دو زبان فارسی و عربی به صورت مستمر تا به امروز وجود داشته است.

بدخشان گفت: در اوایل قرن گذشته در فلسطین و سرزمین‌های عربی اتفاقاتی به وقوع پیوست که موجب یأس و ناامیدی مقاومت فلسطین و طرح شعار شکست‌ناپذیری رژیم اشغالگر قدس شد. این روحیه در شعر شاعرانی همچون "هارون هاشم الرشید" مشهود است. این روحیه ادامه داشت تا این که در دهه 60 میلادی با مبارزه مسلحانه گروه‌های مقاومت فلسطینی شعر مقاومت روحیه جدیدی گرفت که در شعر شاعرانی همچون سمیح القاسم، نزار قبانی و محمود درویش نمودار شد.

او خاطرنشان کرد: در ادبیات فارسی نیز گرچه موضوع مقاومت در شعر شاعرانی همچون فردوسی، عطار و خاقانی ظهور داشت اما در عصر معاصر وقایعی در ایران اتفاق افتاد که باعث رشد و پویایی ادبیات فارسی به خصوص ادبیات مقاومت شد و ادبیات فارسی را الگویی برای شاعران و ادیبان عرب در عدالت‌خواهی و رهایی آنان از ظلم و ستم قرار داد. از جمله آن وقایع می‌توان به قیام مردم ایران علیه حکومت ستم‌شاهی، غلبه بر آن و حاکمیت قوانین الهی، دفاع مردم ایران در برابر تجاوزات هشت‌ساله رژیم بعث حاکم بر عراق و پیروزی در جنگ، مقاومت و پایداری مردم ایران در برابر توطئه‌های دشمنان و تحریم‌های همه جانبه آنان و پیروزی بر توطئه‌ها، دفاع و پشتیبانی از مردم مظلوم فلسطین و مظلومین جهان اشاره کرد.

این مترجم عربی گفت: اشعار شاعران معاصری همچون نصرالله مردانی، یوسفعلی میرشکاک، علی معلم، حمید سبزواری، سهراب سپهری و قیصر امین‌پور مالامال از موضوعات عدالت‌خواهی و مبارزه علیه بیداد حاکم بر جهان و درس مقاومت و ایستادگی است.

وی اضافه کرد: امروزه زبان و ادبیات فارسی همچون چشمه‌ای جوشان سیطره معنوی زیادی پیدا کرده و این سیطره افق‌های زبانی و نژادی را در نوردیده و به اقصی نقاط عالم رسیده است. بسیاری از جوانان عدالت‌خواه جهان به خصوص در جهان عرب تشنه معنویت و حلاوتی هستند که در ادبیات فارسی و شعر مقاومت نهفته است اما به موازنه این نیاز ادبیات ما جایگاه واقعی خود را در ادبیات معاصر عرب پیدا نکرده است و به گفته دکتر آذرنوش «جای ایران در ادبیات معاصر عرب خالی است».

بدخشان گفت: همان گونه که اخیرا در ایران فعالیت‌هایی برای ترجمه متون ادبی معاصر عربی به فارسی می‌شود بسیار ضروری‌تر است که متون ادبی فارسی به خصوص متون معاصر به زبان عربی ترجمه شود تا نقش فعال‌تری در تاثیرگذاری بر ادبیات عرب داشته باشد.

انتهای پیام