شیشه با حرارت دیدن مانند موم نرم می‌شود و به هنرمند این امکان را می‌دهد تا هر فرم و شکلی را به آن بدهد. برخلاف تصور رایج نسبت به کاربرد شیشه، یکی از موارد استفاده از آن در هنرهای تجسمی، صنایع دستی، معماری و دکوراسیون داخلی است.

به گزارش خبرنگار سرویس هنرهای تجسمی ایسنا، در چند روز گذشته برای اولین‌بار ورک‌شاپی با هدف آموزش تکنیک «لمپ ورکینگ» (شیشه‌گری با حرارت مستقیم) در «مرکز آموزش جهاد دانشگاهی واحد هنر» برگزار شد. این روش به هنرمند این امکان را می‌دهد که به اندازه وسعت تصوراتش، از مجسمه تا زیور‌آلات، به شیشه فرم بدهد.

«لمپ ورکینگ» از ایتالیا شروع شد و در ابتدا فعالیتی خانگی بود. در آن کشور، امکانات لازم در اختیار زنان قرار داده می‌شد تا در خانه، لوازم کوچک آزمایشگاهی بسازند.

تا پیش از دوره رنسانس، شیشه‌گران مانند کیمیاگران برای حفظ اسرار کارشان تلاش می‌کردند. به همین دلیل، راز ساختن یک گلدان کوچک شیشه‌ای با اندازه یک بند انگشت، تا سال‌های دراز به‌شکل مبهم ماند.

اما استفاده از «لمپ ورکینگ» در ایران به زمان تأسیس دانشگاه تهران برمی‌گردد. این تکنیک توسط آلمانی‌ها در این دانشگاه آموزش داده شد. البته در آن دوران نیز برای ساخت لوازم آزمایشگاهی از این روش استفاده می‌شد.

با مرور زمان و فراگیری این تکنیک، پتانسیل‌های زیباشناختی آن مورد توجه قرار گرفت و هنرمندان به ساخت محصولات هنری با متریال شیشه و تکنیک «لمپ ورکینگ» پرداختند.

در ایتالیا و آمریکا که در این تکنیک پیشرفته هستند به‌تازگی مدارسی برپا شده که «لمپ ورکینگ» را به‌صورت آکادمیک آموزش می‌دهند، در منطقه خاورمیانه نیز کشور ترکیه به‌صورت شاخص روی این روش کار می‌کند.

خبرنگار ایسنا با حضور در ورک‌شاپ «لمپ ورکینگ»، با استاد این تکنیک «حیاس حسینی» گفت‌وگو کرد.

او فارغ‌التحصیل هنرستان فنی پیام شهید در رشته شیشه‌گری علمی و آزمایشگاهی است. حسینی در رشته مجسمه‌سازی و طراحی درس خوانده است و هنر خود را در ساخت فرم و مجمسه‌های شیشه‌ای، پیوندی میان همه دانش‌های هنری و علمی خود می‌داند.

او که در حال آموزش به پسر جوانی است، سخنان خود را این‌گونه آغاز می‌کند: مردم ما شیشه را نمی‌شناسند و نمی‌دانند می‌توان با شیشه مجسمه ساخت، این متریال در کشور ما نو است، اما پتانسیل بالایی برای خلاقیت‌های هنری دارد. شیشه تا به خود حرارت را ندیده، جامد است؛ اما پس از برخورد با حرارت مانند عسل می‌شود و می‌توان هر شکل و شمایلی به آن داد.

این هنرمند در توضیح برگزاری ورک‌شاپ می‌گوید: این کارگاه برای آن است که هنرجویان یک متریال جدید را امتحان کنند و بدانند چه کاری می‌توان با آن انجام داد. در این ورک‌شاپ تکنیک مهره، به‌علت سادگی در یادگیری و نقشی که در بُعد زیباشناسی دارد، استفاده شد و برای شروع نیز مهره بهترین گزینه است.

حسینی بیان می‌کند: اولین مهره شیشه‌ای که ساخته شده است و در موزه لوور نگهداری می‌شود و به 800 سال پیش از میلاد مسیح (ع) تعلق دارد و در چغازنبیل ایران پیدا شده است. البته گفته می‌شود روش ساخت آن‌ها ریخته‌گری بوده و با روش امروزی (لمپ ورکینگ) متفاوت است.

در این میان، پسر جوان که رشته تحصیلی‌ش طراحی صنعتی است، پشت دستگاه نشسته و سعی می‌کند یک مهره شیشه‌ای بسازد. توجه حسینی علاوه بر گفت‌وگو به پسر هم است تا مبادا کارش را خراب کند.

او با اظهار تأسف نسبت به کم‌کاری در ایران در این هنر و تکنیک، ادامه می‌دهد: در دنیا، بینال شیشه برگزار می‌شود. در حالی که در کشور ما با توجه به پیشینه‌ای که این صنعت دارد تعداد، انگشت‌شماری به آن می‌پردازند. تهران شهر شیشه است، اما تعداد زیادی از کارگاه‌ها ورشکست شده‌اند و بقه هم در حال تولید قلیان هستند.

این هنرمند همچنین می‌گوید: مسؤولان فقط «به به» و «چه چه» می‌کنند؛ اما این‌ها به کار نمی‌آید. به‌عنوان مثال، من برای برگزاری این ورک‌شاپ‌ها به موزه آبگینه رفتم، بعد از دو هفته از طرف آن‌ها پوستری به‌دست من رسید مبنی بر این‌که قرار است در موزه آبگینه (1) نمایشگاه خراطی برگزار شود. همچنین وقتی برای اولین‌بار به سازمان صنایع دستی رفتم، این کار را به‌عنوان صنایع دستی از من قبول نکردند.

او با اشاره به این‌که شیشه‌گری با حرارت مستقیم مانند آواز، سال‌های دراز به‌شکل سینه‌به‌سینه نقل شده و تا دهه 70 میلادی جذبه تکنیکی داشته است، می‌گوید: اولین بار یک زن با این روش، کار هنری انجام داد که اثر در بینال ونیز نیز به نمایش گذاشته شد. از آن پس، شیشه را به‌عنوان ظرف و ظروف ندیدند و متوجه شدند می‌توان با شیشه اشکال مختلفی ساخت.

پسر جوان حالا کارش تمام شده و حجم شیشه‌ای قرمز رنگ کوچکی در دست دارد که به جای این‌که مانند یک مهره، گرد باشد مخروطی‌شکل است.

حسینی به استقبال خوب از این ورک‌شاپ نیز اشاره و اضافه می‌کند: امیدواریم در آینده بتوانیم به آموزش این تکنیک‌ به‌صورت بهتری بپردازیم.

پسر جوان چند دقیقه‌ بعد، در حالی با حجم مخروطی‌شکل خود برمی‌گردد که چند عدد برگ را بالای آن قرارداده تا شبیه یک توت‌فرنگی شیشه‌ای شود و این را یادآوری کند که گرچه مهره‌اش واقعا مهره نشد، اما ساختن آثار شیشه‌ای مانند دیگر هنرها حد و مرز مشخصی ندارد.

انتهای پیام

ورک‌شاپ «لمپ ورکینگ»