دست سرنوشت به گونه‌ای باورنکردنی شهید دریادار محمدابراهیم همتی را به ناوچه پیکان پیوند زد چرا که همزمان با تحصیل در فرانسه، ناوچه پیکان به سفارش ایران در این کشور ساخته شد و شهید همتی با همین ناوچه به ایران بازگشت و تا روز شهادت در سمت فرمانده ناوچه پیکان بود.

به گزارش سرویس فرهنگ حماسه ایسنا، این جملات بخشی از یادداشت سرهنگ ستاد قاسم اکبری مقدم از سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ارتش در مورد نقش نیروی دریایی در استیلای ایران بر بر خلیج فارس در دفاع مقدس، حماسه هفتم آذر1359 دریادلان ارتش جمهوری اسلامی و حضور این دریادلان درآب‌های بین‌المللی برای دفاع از منافع ملی در حال حاضر است.

شهید دریاردار محمد ابراهیم همتی که بود؟

شهید دریادار محمد ابراهیم همتی در سال 1329 در شهرستان سمنان دیده به جهان گشودند و تا شش سالگی در آنجا زندگی کرد. خانواده وی به تهران مهاجرت کردند. در سال 1348 بعد از اخذ دیپلم از دبیرستان رودکی با توجه به اینکه در رشته مهندسی دانشگاه تهران قبول شده بود به دلیل علاقهای که به دریا داشت نیروی دریایی ارتش را برگزید و برای جهت طی دورههای ناوبری و فرماندهی کشتی به خارج از کشور اعزام شد.

در آنجا بین دانشجویان70کشور جهان رتبه اول را به خود اختصاص داد و به میهن بازگشت. محمدابراهیم برای تکمیل مهارت‌ها و تخصص‌های دریانوردی مجدداً به دوره‌های تخصصی دیگری نیز اعزام شد و تا سال 1357 به تحصیل اشتغال داشت و در نهایت در منطقه دوم دریایی بوشهر مشغول به خدمت شد.

دست سرنوشت به گونه‌ای باورنکردنی شهید دریادار محمدابراهیم همتی را به ناوچه پیکان پیوند زد چرا که همزمان با تحصیل در فرانسه، ناوچه پیکان به سفارش ایران در این کشور ساخته شد و شهید همتی با همین ناوچه به ایران بازگشت و تا روز شهادت در سمت فرمانده ناوچه پیکان بود.

در روز 31 شهریور سال 1359 که حمله نیروهای بعثی به ایران اسلامی آغاز شد محمدابراهیم در مرخصی به سر می‌برد و در تهران حضور داشت. بعد از ظهر همان روز به فرودگاه مهرآباد مراجعه کرد اما به دلیل حمله نیروهای بعثی به این فرودگاه همه پروازها لغو شد. آرام و قرار نداشت و اصرار داشت که شبانه به سوی بوشهر حرکت کند و می‌دانست بوشهر و ایران بیش از هر زمان دیگری نیاز به حضور وی دارند به همین دلیل با اتوبوس به شیراز و از آنجا خود را به منطقه دوم دریایی بوشهر رساند.

نیروی دریایی ارتش در دفاع مقدس

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با آغاز درگیری‌های مرزی، ایجاد مزاحمت از سوی یگان‌های دریایی رژیم بعثی برای کشتی‌های تجاری عازم بنادر خرمشهر و آبادان و بروز نشانه‌های تجاوز رژیم بعثی صدام به ایران اسلامی، با تمهیدات لازم برای دفاع از حریم آب‌های جمهوری اسلامی ایران و منابع ملی کشور در دریا وارد عرصه کارزار شد و با ایجاد قرارگاه مقدم دریایی421، تحت امر درآوردن کلیه نیروهای مسلح حاضر در صحنه و با اجرای طرح های مختلف آفندی و پدافندی مختلف، ضربات کوبندهای در دریا و خشکی به دشمن متجاوز وارد ساخت.

یکی از عملیات‌های پدافندی و دفاعی تکاوران نیروی دریایی ارتش در کنار سایر نیروهای مردمی دفاع 34 روزه از خرمشهر است. شدت و روش درگیری با دشمن در خرمشهر به حدی می‌رسد که یکی از افسران عراقی پس از اسارت می‌گوید:«ما یگان‌های پدافندی در منطقه را، یک تیپ تکاور دریایی تقویت شده با یگان‌های زرهی تصور می‌کردیم».

نیروی دریایی ارتش در طول هشت سال دفاع مقدس به صورت مستمر، عملیات متعددی را در دریا به اجرا درآورد که در این رابطه میتوان به محاصره دریایی کامل دشمن، باز نگهداشتن خطوط مواصلات دریایی خودی، بازرسی و کنترل کشتی‌های مشکوک، گشتهای دریایی در راستای پدافند از جزایر، سواحل و سکوهای نفتی، اسکورت کاروان کشتی‌های تجاری و نفتکش، تجسس و نجات و... اشاره کرد. همچنین در دوان دفاع مقدس، متناسب با شرایط حاکم بر منطقه عملیات و به صورت موردی، نیروی دریایی ارتش توانست ضربات کوبنده و مهلکی را با اجرای عملیات‌های برقآسا و غافلگیرانه اشکان، شهید صفری، مروارید، رعد، مرجان، تکسا1، تکسا2 و... بر پیکره نیروی دریایی و رژیم بعثی و متجاوز عراق وارد کند.

دلیرمردان یگان‌های شناور، هوادریا، تکاوران و تفنگداران دریایی با رصد کامل تحرکات متجاوزین در طول بیش از 2000 کیلومتر سواحل جنوب کشور، از چابهار در شرقی‌ترین بخش این سواحل تا منتهی‌الیه شمال غربی خلیج فارس و وارد نمودن پاسخ‌های کوبنده به هرگونه تهدیدی و منافع جمهوری اسلامی ایران، اولین نیروی مسلح کشور بود که توانست به اهداف نهایی جنگ دریایی که همانا درهم کوبیدن ماشین جنگی دشمن و کسب و حفظ سیادت دریایی بود، دست یابد و به نحو شایسته برگهای زرینی به نام خود در تاریخ دفاع مقدس ثبت کند.

چرا نیروی دریایی با عملیات مروارید شناخته می‌شود؟

خلیج فارس همیشه یکی از مناطق ژئوپولتیک و ژئواستراتژیک جهان به شمار آمده و هست. این دریا برای کشورهای منطقه بخصوص ایران وعراق از اهمیت ویژهای برخوردار است.

قبل از پیروزی انقلاب با تأسیس بندر امام(شاهپور سابق) و ایجاد پایانۀ حوزه‌های نفتی خلیج فارس در جزیرۀ خارک عملاً کشور ایران برای صادرات و واردات غیر نفتی خود بیش از 65درصد و برای صادرات نفت حدود 98درصد به دریا مخصوصاً شمال خلیج فارس وابسته شد.

کشور عراق با وجود برخورداری کم از دریا به علت شرایط موجود اقلیمی و جفرافیایی مجبور است با وضعیت مشابهی نسبت به ایران به دریا یعنی شمال خلیج فارس وابسته باشد .

حال شرایط سیاسی و نظامی وضعیت جنگی را بین این دو کشور ایجاد کرده است و یکی از حساس‌ترین جایی که این دوطرف می‌توانستند برای وارد آوردن فشار اقتصادی و نظامی بر علیه یکدیگر استفاده کنند. این منطقۀ حساس شمال خلیج فارس است چرا که هر طرف که بر این منطقه تسلّت می‌یافت شرایط دشواری را بر طرف مقابل تحمیل می‌کرد بخصوص برای ایران، چون در آن زمان ایران از هیچ منطقۀ دیگری قادر به صدور نفت نبود و دیگر اینکه تنها و بزرگترین بندر تجاری ایران بندر امام بود. در حالی که کشور عراق می‌توانست از طریق اردن و دیگر کشورهای حامیِ منطقه بخشی از مشکل محاصره نظامی را مرتفع کند کما اینکه در ادامه جنگ این اقدام را انجام داد.

شواهد و قراین نشان می‌دهد که سیاسیون و نظریه‌پردازان عراقی همواره خود را در یک حالت محاصرۀ دریایی می‌دیده‌اند و به عقیده بسیاری از اندیشمندان نظامی یکی از دلایل تحمیل جنگ به ایران و بعد از آن به کویت توسط صدام برای رهایی از این محاصره و دستیابی بیشتر به خلیج فارس بوده است.

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که با یک عقب نشینی تاکتیکی هوشمندانه بخش قابل توجهی از یگان‌های شناور خود را که در بندر خرمشهر و آبادان مستقر داشت به بوشهر منتقل و از تیررس مستقیم نیروهای عراقی خارج نمود و با این اقدام باعث گردید قدرت تحرک و مانور این یگانها بیشتر شود، به محض مشاهدۀ کشتیهای حامل بار به مقصد عراق برابر قوانین بینالمللی زمان جنگ و محاصره دریایی نسبت به توقیف و یا انهدام آنها اقدام مینمود و این اقدام باعث گردید از همان روزهای اول جنگ صادرات و واردات عراق از طریق دریا با مشکل مواجه شود.

نیروی دریایی عراق نیز که با شروع جنگ یگان‌های شناور خود را از بندر بصره خارج و به بندر امالقصر منتقل کرده بود تنها راه دست یابی‌اش به خلیج فارس از طریق کانال خور عبدالله بود، شناورهایش را از این طریق به سمت سکوهای البکر و الامیه تنها پناهگاه نیروی دریایی عراق در دریا گسیل می‌داشت و از آنجا با کنترل تردد یگان‌های شناور در محدودۀ جزیره خارک و کانال خورموسی خطوط کشتیرانی را در این مناطق با مخاطره روبرو می‌کرد.

پس انجام عملیات شهید صفری توسط نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و انهدام سکوهای نفتی البکر و الامیه و همچنین حضور گسترده یگان‌های شناور نیروی دریایی ارتش در خلیج فارس و محدودۀ تنگۀ هرمز صدور نفت عراق از طریق دریا غیر ممکن شد.

در این زمان دو راه کار پیش روی نیروی دریایی عراق قرار داشت. اول انجام اقداماتی که بتواند ضمن قطع خطوط مواصلاتی ایران حلقۀ محاصرۀ دریایی ایجاد شده توسط ایران که تمام شمال خلیج فارس را شامل می‌شد را بازتر کرده و با ایجاد حاشیه امن برای سکوهای مذکور ضمن ترمیم خسارت‌های وارده نسبت به برقراری خطوط مواصلاتی خود اقدام نموه و با ایجاد فشار به ایران این کشور را با مقابله به مثل خود از انهدام کشتی‌های عراقی باز دارد و یا اینکه به کلی از نیروی دریایی خود چشم بپوشد و عرصۀ دریا را رها کند.

با توجه به اینکه راهکار دوم عواقب بسیار بدی را برایشان به همراه داشت به ناگزیر راه کار اول را انتخاب کردند و با ایجاد ایستگاه‌های راداری و شنود بر روی سکوهای البکر و الامیه ضمن اینکه مخاطراتی را برای کشتی‌های تجاری ایران بخصوص در مسیر بندر امام(ره) ایجاد می‌کردند. تحرکات شناورهای نظامی عراق نیز در این منطقه روبه افزایش بود لذا نیروی دریایی برای جلوگیری از این روند روبه رشد تصمیم گرفت که این سکوها را که مانند پایگاه مقدم اطلاعاتی برای نیروی دریایی عراق بود به تسخیر خود در آورد و یا بگونه‌ای آنها را منهدم کند که قابل استفاده برای نیروهای عراقی نباشد ضمن اینکه شرایط را به گونه‌ای مهیا کند که یگان‌های شناور نیروی دریایی بتوانند براحتی در شمال خلیج فارس گشتزنی نمایند و کنترل، برتری و سیادت دریایی خود را داشته باشند.

ج - عملیات مروارید

پس از گذشت سه هفته از عملیات موفقیت‌آمیز موسوم به شهید صفری ( آبانماه 59 ) به منظور تخریب سکوهای نفتی دشمن بنام‌های البکر و الامیه عملیات مروارید به اجرا در آمد.

نیروی رزمی 421 مستقر در بوشهر که از اولین روز جنگ فرماندهی کلی عملیات دریایی را در منطقه خلیج فارس و دریای عمان بر علیه دشمن به عهده داشت. پس از موفقیت اولین طرح مربوط به انهدام سکوهای مزبور، تصمیم گرفت برای حفظ سیادت دریایی از ترمینال نفتی البکر و الامیه به عنوان سرپل و پست‌های دیده‌بانی استفاده کند و با در اختیار گرفتن سکوهای مزبور کنترل کامل یگان‌های رزمی سطحی، هوایی و تجاری عبوری دشمن از بنادر ام‌القصر و بندر نفتی فاو را عملی سازد. این طرح به منظور دیده‌بانی، غافلگیری و کشاندن یگان‌های رزمی دشمن به دریا به مرحله اجرا درآمد.

دشمن بعثی با بسیج کامل نیروی دریای و هوایی خود از پایانه‌های صدور نفت «البکر» و «الامیه» مراقبت میکرد. علی رغم چنین حالتی، سپید جامگان نیروی دریایی در ششم آذر 1359، به این سکوها تاختند و با همکاری و همراهی عقابان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش، ضمن وارد آوردن ضربات کوبنده بر پیکره نیروی دریایی و هوایی دشمن، بیش از دو سوم این پایانه ها را منهدم کرده و پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی ایران را بر مرتفع‌ترین دکل این پایانه‌های نفتی به اهتزاز در آوردند.

پایانه‌های نفتی البکر و الامیه از بزرگترین مراکز صدور نفت رژیم بعثی عراق بود که در شمال خلیج فارس، در دهانه خور عبدالله، نزدیک جزیره بوبیان کویت قرار گرفته و از شاهرگ‌های حیاتی، اقتصاد رژیم بعث عراق از طریق دریا به حساب می‌آید.

در این نبرد دریایی سخت، دو فروند ناوچهی موشک‌انداز از نوع «اوزا» و 13 فروند از هواپیماهای جنگنده دشمن به قعر آبهای خلیج فارس فرستاده شد. تعدادی زیادی از تکاوران دریایی بعثی صدام کشته و تعدادی نیز به اسارت درآمدند.

دشمن بعثی برای جبران این شکست‌ها در شب هفتم آذر 1359، با اعزام تعدادی شناور جنگی از طریق بندر نظامی ام‌القصر در خور عبدالله، سعی در باز پسگیری پایانه‌ها کرد که در این مصاف، یک فروند از شناورهای عراقی غرق و دو فروند صدمه دیده و بقیه از صحنه عملیات گریخته و به ام‌القصر بازگشتند.

در سپیده دم هفتم آذر1359 روز سرنوشت ساز نیروی دریایی ارتش، دشمن با تمام قوا از هوا و دریا با برخورداری از پشتیبانی لجستیکی و اطلاعاتی کشورهای منطقه و «آواکس‌ه»ا و ماهواره‌های کشورهای استکباری و یاری گرفتن از تأسیسات نظامی ساحلی کشورهای نزدیک صحنه عملیات، بار دیگر در صدد باز پس‌یری این پایانه‌ها برآمد. اما در یک مصاف نابرابر ناوچه همیشه قهرمان پیکان به فرماندهی شهید دریادار ابراهیم همتی و با همراهی عقابان تیز پرواز نیروی هوایی توانست تعداد دیگری از کشتی‌ها و هواپیماهای عراقی را از صحنهی عملیات خارج کند.

سرانجام پس از ساعت‌ها نبرد بیامان، هنگام ظهر7 آذر1359، در حالی که دلاورمردان آخرین گلوله‌های خود را به سوی دشمن نشانه می‌رفتند، ناوچه قهرمان پیکان مورد اصابت چند موشک قرار گرفت و با پرسنل شجاع خود در دل آبهای گرم و نیلگون خلیج فارس، جای گرفت و صفحه زرین دیگری بر تاریخ نبردهای دریایی کشور افزوده شد.

سمنان گرچه خطه‌ای کویری است اما در دوران دفاع مقدس دریا دلی را تقدیم اسلام و انقلاب اسلامی کرد که نامش در تاریخ جاودانه شد. این دریادل در عملیاتی به شهادت رسید که در تاریخ نیروی دریایی ایران ماندگار شد.

امام راحل(ره) درباره رزم سلحشوران جان برکف نیروی دریایی در هفتم آذر فرمودند: «... رویارویی نیروی دریایی ارتش با دشمن و آن همه افتخارات رزم، رشادت، شهامت و شهادت نشانهای از اقتدار و اعتبار این نیروی بزرگ و سرافراز است...»

بنا بر فرمان امام راحل(ره) در سال 59، هفتم آذر روز حماسه آفرینیهای کارکنان ناوچهی قهرمان پیکان به فرماندهی شهید دریادار همتی به نام «روز نیروی دریایی» لقب گرفت.

شاید به ظاهر ما تعدادی از دلیر مردان و ناوچه پیکان هم اکنون در بین ما نیستند ولی دستاوردهای بزرگی را برای ما به ارمغان آوردند که تا دنیا باقی است این دلاورمردی‌ها و رشادت‌ها باقی خواهد ماند.

دستاوردهای ناوچه پیکان و شهید همتی در هفتم آذرماه سال 59:

- انهدام هسته اصلی نیروی دریایی عراق و زندانی کردن باقیمانده یگان‌های شناور دشمن در بندر ام‌القصر.

- قطع کامل صادرات نفتی عراق که از پایانه‌های نفتی البکر و الامیه به دنیای خارج در جریان بود.

- استیلای کامل نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تا پایان جنگ تحمیلی 8 ساله بر خلیج فارس و دریای عمان.

لازم به یادآوری است که عراق در مدت حدود سه سال بعد از عملیات مروارید ، تقریبا هیچ تحرک نظامی در صحنه خلیج فارس نداشت و ورود هواپیماهای جدید عراقی و جنگ نفتکش‌ها سه سال بعد از این واقعه شروع شد.

- انهدام شریان اصلی اقتصادی رژیم صدام و سکوهای البکر و الامیه که می‌توانست به عنوان پایگاه‌هایی برای کنترل تردد کشتیرانی خودی در شمال خلیج فارس توسط دشمن مورد بهره برداری قرار گیرد.

- تامین مایحتاج و ارزاق عمومی امت مسلمان و پشتیبانی از اقتصاد جنگ با اقتدار کامل تا پایان جنگ تحمیلی از طریق دریا.

- بازتاب وسیع عملیات مروارید در رسانههای خارجی علیرغم حمایت رسانههای غربی از دولت بعث عراق .

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، وظیفه مهم حفاظت از سواحلی به طول بیش از 3000 کیلومتر در شمال و جنوب و همچنین دفاع از آبهای ساحلی و منابع حیاتی کشور را به عهده دارد. این نیرو با یگان‌های شناور دریایی، تفنگداران، تکاوران، اسکادران‌های هواناو و هوادریا، واحدهای پروازی با غواصان ماهر، بر خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و حراست از ناوگان تجاری ایران در آبهای آزاد بین‌المللی تسلط کامل دارد و هر نوع فعالیتی را از سوی دشمن در محدوده قانونی خود خنثی می‌کند. عملکرد و حماسه‌های همیشه جاوید دریادلان نیروی دریایی ارتش، در مقاطع حساس دوران دفاع مقدس و پس از آن با اعزام سی و شش ناو گروه نظامی به خلیج عدن و مناطق ناامن دریایی برای پشتیبانی از کشتی‌های تجاری کشور، نشان‌دهنده حضور قدرتمندانه ایران در منطقه و آبراه‌های بین‌المللی و مقابله با دزدان و تروریست‌های دریایی و حاکمیت آنها بر آبهای گرم و نیلگون خلیج فارس بوده، هست و خواهد بود.

در پایان یاد و خاطره تمامی حماسه‌سازان و افتخارآفرینان دفاع مقدس به ویژه سپیدپوشان نیروی دریایی ارتش و شهید دریادارمحمدابراهیم همتی فرمانده شجاع ناوچه پیکان را گرامی می‌داریم.

روحشان شاد، یادشان گرامی و راهشان پررهرو باد.

انتهای پیام