مراسم پایانی جایزه «جلال آل احمد» که وعده بین‌المللی شدن آن داده شد، با تقدیر از خانواده فتح‌الله بی‌نیاز همراه بود.
در این مراسم نکات قابل توجهی هم وجود داشت؛ از جمله این‌که یکی از دو برگزیده بخش رمان نویسنده جوانی است که برای اولین اثر خود جایزه گرفت.
به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی و دبیر اجرایی هشتمین دوره جایزه جلال آل احمد در این مراسم که 30 آبان در تالار وحدت برگزار شد گفت: امروز هشتمین دوره جایزه جلال را به پایان خواهیم برد. جلال یک نام بزرگ است. وقتی از جلال نام می‌بریم و اسم او را می‌بریم به رسمی می‌رسیم که رسم جلال است و بیانگر آیین زندگی اوست.
او اظهار کرد: اجرای جایزه ادبی جلال در این دوره استواری و روشنی یافته است و ما این شاه‌بیت غزل را مأمنی یافته‌ایم. در ادامه از اعضای هیأت علمی این دوره راضیه تجار، محمدرضا جوادی یگانه، مهدی حجوانی، عبدالعلی دستغیب، احمد دهقان، محمدرضا زائری، بلقیس سلیمانی و مصطفی مستور تشکر می‌کنیم.
قزلی همچنین افزود: همراهی این عزیزان و ایجاد فضای گفت‌وگو به شفافیت جایزه بسیار کمک کرد. برگزاری مرحله‌ای داوری باعث شد تا از سلایق متفاوت دور نمانیم. بصیرت و روشنفکری برای همه ما کلماتی آشناست. ما با این واژه‌ها انقلاب کردیم و سپس با آن‌ها از انقلاب حفاظت کردیم.
او سپس درباره بین‌المللی شدن جایزه جلال اظهار کرد: بخشی از بنیاد شعر و ادبیات داستانی برای بین‌المللی شدن این جایزه تدارکاتی دیده است. جایزه جلال آل احمد در جهان فارسی‌زبان برگزار خواهد شد و نام جلال در آسمان فارسی‌زبانان طنین‌انداز خواهد شد. در این دوره 10 نفر داستان‌نویس معروف کشور نزدیک به 150 کارگاه داستان‌نویسی و استعدادسنجی برپا کردند.
در ادامه مراسم حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی راد در سخنانی گفت: در این محفل سخن گفتن باعث فخر من است. امسال برای جایگاه هنر، ادب و شعر می‌گویم که داوری‌ها براساس حقیقت انجام شده و به ایمان، علم، آگاهی، خردورزی و رهایی از وابستگی داوران این دوره شهادت می‌دهم و ایمان دارم که داوران با عدل تمام برگزیدگان را انتخاب کرده‌اند.
او افزود: من داستان‌خوانی را با مقام معظم رهبری در مشهد آغاز کردم. گاهی با هم داستان می‌خوانیم و من از هدایت‌های ایشان کمک می‌گیرم. البته چند سال پیش به علت کمبود جا در کتابخانه‌ام بخشی از کتاب‌های ادبیاتم را به یک کتابخانه اهدا کردم.
این قرآن‌پژوه اظهار کرد: خدا زیباست و زیبایی‌ها را دوست دارد. هنر تجلی جمال جمیل خداوند است که در کلک بنده‌اش یعنی انسان نمایان شده است. انسان هنرمند با اثر خود بر جان انسان جلا می‌بخشد. شعر نیز از جمله هنرهای والاست. شاعر اندیشه را به جمله می‌سپارد که عنوان والای حکمت را به خود اختصاص می‌دهد. چنین بود که رسول‌الله شاعران مومن را به چکامه‌سرایی وامی‌داشتند.
او همچنین افزود: خطابه‌های حضرت علی (ع) نیز از همان روزگار همچون شعر بود و به جان‌ها نشست و ماند. هنر راه خویش را می‌گیرد و نمی‌توان راه را بر آن سد کرد. سخن و هر اندیشه و فکر که بتواند در قالب هنر خود را بیان کند جاودانه خواهد شد.
مهدوی راد در پایان گفت: باید نقد را جدی بگیریم و آن را بپذیرم و خودمان نقد کنیم و بخوانیم و از دیگران بخواهیم که نقدمان کنند؛ همچنان که جلال از دیگران خواسته بود نقدش کنند.
در پایان این بخش سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران و محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری جوایز بخش نقد و داستان کوتاه را اهدا کردند.
مهدی اسدزاده یکی از تقدیرشدگان بخش داستان کوتاه پس از دریافت جایزه خود گفت: اگر قرار باشد نگران باز و بسته شدن چیزی باشیم باید نگران بسته شدن کرکره‌های کتاب‌فروشی‌ها باشیم.
مجید قیصری دیگر تقدیرشده بخش داستان کوتاه نیز اظهار کرد: دلم می‌خواست آرزوی بهتری داشته باشم اما از این‌که تیراژ کتاب به 400 نسخه رسیده احساس ناخشنودی و تحقیر شدن می‌کنم. نمی‌دانم چطور حسرت خودم را اعلام کنم ولی در کشوری که 80 میلیون نفر جمعیت دارد تیراژ 400 نسخه افسوس‌برانگیز است. آرزو دارم روزی برسد که هرگز نخواهیم به این روزها برگردیم.
در این مراسم هوشنگ مرادی کرمانی نویسنده پیشکسوت نیز در سخنانی گفت: امروز روز خوبی است و می‌توانیم اسمش را روز داستان بگذاریم. برای همه چیز یک روز قرار داده‌ایم، روز شعر هم داریم اما روز داستان نداریم. می‌توانیم همین روز را به نام جلال آل احمد یا هر روز دیگر را به نام هر کسی به عنوان روز داستان اعلام کنیم. خوشحالم در زمانه‌ای زندگی می‌کنم که برای داستان کار می‌شود.
در ادامه مراسم از خانواده کرمانی اهل جیرفت به خاطر حضور فعال در عرصه‌های ادبی تقدیر شد. جایزه این خانواده جیرفتی را مرادی کرمانی اهدا کرد.
پدر این خانواده درباره فرزندانش گفت: من شش پسر و یک دختر دارم و تاکنون 120 رتبه در جشنواره‌ها آورده‌ایم. این به این معنی نیست که ما نویسندگان خوبی هستیم. در واقع ما در همه جا حضور داشتیم تا یاد بگیریم.
در ادامه جلسه مجری برنامه با اشاره به شایعه‌هایی مبنی بر پیروی داوران جلال از دسته‌بندی‌ها گفت: داوری جشنواره از گروه‌های ایدئولوژیک و دسته‌های روشنفکری به دور بود و هست. در واقع باید بگویم جایزه جلال بزرگ‌تر از آن است که به این دسته‌بندی‌ها تن دهد.
به گزارش خبرنگار ایسنا، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در مراسم پایانی جایزه جلال آل احمد اظهار کرد: سلام بر تمام پدید آورندگانی که در راه تکوین زبان فارسی سهم دارند و سلام بر کوشندگانی که زبان فارسی را والایی بخشیدند و آثار فاخر آفریدند. ایرانیان به پشتوانه آثار مکتوب از گردنه‌های دشوار تاریخ عبور کردند. نثر فارسی با بی‌پیرایگی در سیطره نثر جهان پیچیده بود و از زمان مشروطه زبان نوشتار به زبان گفتار نزدیک شد. نوشتن داستان و رمان به زبان فارسی رهاورد رهایی از دشوارنویسی است و اهمیت ادبیات داستانی در آزادی و تفکر نمایان می‌شود.
او در ادامه گفت: آن‌جا که دغدغه جامه فاخر داستان بپوشد ماندگار خواهد شد. کتاب‌های بزرگ تاریخ که سرآمد آن‌ها قرآن است سرشار از داستان هستند. به جرأت می‌توان گفت داستان تأثیرگذارترین هنر مکتوب بر مخاطب است. از شاهنامه فردوسی تا فیلمنامه‌های امروزی نشان می‌دهند داستان فارسی همیار دیگر هنرهاست.
جنتی همچنین بیان کرد: برپایی جایزه امروز باعث خشنودی است. در جایزه جلال به همه طیف‌ها توجه شده است و امیدوارم این جایزه جلوه تازه‌ای از فرهنگ را روشن سازد.
وزیر ارشاد با بیان این‌که جلال درد انسانیت داشت، اظهار کرد: جلال از آسیب‌هایی که زندگی انسان را ضایع می‌کرد ترس داشت. شیوه صداقت‌آمیز از محتوای دردمندانه از آثار او جدا نبود از این رو ادبیات جلال جذاب می‌نمود. در واقع باید گفت توان فکری جلال فراتر از زمانه خود بود و او تیزبینانه‌تر پیرامون خود را می‌دید.
او درباره دیگر خصوصیات جلال آل احمد گفت: در دوره‌ای که بسیاری از نویسندگان دور از مردم بودند و مردم آثار این نویسندگان را نمی‌خواندند جلال با ادبیات خودش نویسندگان را از برج‌های تنهایی به میان مردم آورد. عنوان جلال برای این جایزه برازنده‌ترین عنوان است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره بین‌المللی شدن جایزه جلال هم بیان کرد: بین‌المللی شدن این جایزه می‌تواند به رونق ادبیات فارسی بیانجامد. به نظر می‌رسد حداقل باید جایزه جلال در حوزه کشورهای هم‌زبان برپا شود. سال گذشته گفتم و امسال هم می‌گویم که امکانات جایزه جلال سنجیده شود تا بتوانیم این جایزه را بین‌المللی کنیم. اعتبار این جایزه ادبی مبتنی بر حفظ اعتماد و داوران برجسته‌ای است که با جایزه جلال آل احمد همراه بودند.
پس از سخنرانی علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با حضور او و محمدعلی مهدوی راد، سیدمحمدهادی ایازی معاون وزیر بهداشت و عضو هیات امنای بنیاد شعر و ادبیات داستانی و مهدی قزلی ابتدا از خانواده فتح‌الله بی‌نیاز نویسنده و منتقدی که به تازگی از بین ما رفت، تقدیر شد. سپس جوایز بخش مستندنگاری اهدا شد.
در این بخش حمیدرضا صدر پس از آنکه اثرش شایسته تقدیر شناخته شد در سخنرانی خود بیان کرد: پدرم 36 سال پیش مرا با کتاب و روزنامه بزرگ کرد و از من می‌خواست که از شاعران بزرگی همچون حافظ و سعدی و مولانا بخوانم. همیشه ناامیدش کردم اما دوست دارم امروز در این سالن حضور داشته باشد تا بگوید ای پسر بالاخره قدمی برداشتی.
این کارشناس فوتبال ادامه داد: اهل قلم همیشه به خاطر نوع کارشان کمی خودخواه هستند و مجبورند در خلوت کار کنند. لازم است همین جا از همسرم که در بستر بیماری است تشکر کنم. همچنین جامعه مادی‌گرایی هم باید چرخش بچرخد و نشر باید زنده بماند. به همین دلیل از ناشرم نشر چشمه برای تحملی که داشت تشکر می‌کنم.
همچنین سردار حمید حسام برگزیده بخش مستندنگاری پس از دریافت جایزه خود گفت: من اگر اینجا هستم به برکت پاهایی است که افتاد. حاج میرزا که هزاران زخم نشمرده دارد دلش را آیینه کرد تا حضرت ابوالفضل (ع) را به همگان نشان دهد، مانند آیینه کوچکی که به قدر توانش می‌تواند نور خورشید را انعکاس دهد. من تلاش کردم در کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» سکوت بچه‌های جبهه را نشان دهم.
حاج میرزا که حمید حسام در کتاب خود زندگی‌نامه او را نوشته بود نیز در سخنانی اظهار کرد: همیشه ترجیح می‌دادم در گمنامی بمانم و حتی دوست نداشتم یک خط از خاطرات خود را بنویسم. با توجه به تأکید مقام معظم رهبری که گفتند اگر رزمنده‌ای خاطرات خود را ننویسد کارش نیمه‌کاره می‌ماند حاضر شدم خاطرات خودم را برای حمید حسام بگویم و تمام اتفاقاتی را که در زمان سقایی‌ام اتفاق افتاده بود به او منتقل کردم.
در پایان مراسم، مصطفی مستور برگزیدگان بخش رمان را معرفی کرد.
شهریار عباسی برگزیده این بخش گفت: کار نویسنده نوشتن است نه صحبت کردن و من تنها می‌توانم در این محل از خانواده به‌خصوص پدرم، حاضران در جمع و داوران تشکر کنم.
نسیم مرعشی دیگر برگزیده بخش رمان هم گفت: این اثر کار اول من است. خوشحالم که هیأت داوران آن را دوست داشتند و امیدوارم که در مراحل بعدی کسی را ناامید نکنم.
به گزارش ایسنا، در مراسم پایانی جایزه جلال آل احمد که 30 آبان در تالار وحدت برگزار شد، در بخش رمان، «پاییز فصل آخر سال است» نوشته نسیم مرعشی و «دختر لوتی» اثر شهریار عباسی به صورت مشترک برگزیده شدند.
در بخش مجموعه داستان که برگزیده نداشت، «آیا بچه‌های خزانه رستگار می‌شوند» نوشته مهدی اسدزاده و «نگهبان تاریکی» نوشته مجید قیصری تقدیر شدند.
همچنین در بخش نقد ادبی، دو کتاب «روایت‌شناسی کاربردی» تالیف علی عباسی و «کلک خیال‌انگیز» اثر ابوالفضل حری مورد تقدیر قرار گرفتند. این بخش هم برگزیده نداشت.
اما در بخش مستندنگاری «آب هرگز نمی‌میرد» نوشته حمید حسام برگزیده و «تو در قاهره خواهی مرد» نوشته حمیدرضا صدر شایسته تقدیر شد.
نامزدهای جایزه جلال پیش‌تر به این شرح معرفی شده بودند:
نامزدهای رمان
پاییز فصل آخر سال است، نوشته نسیم مرعشی، از انتشارات چشمه
دختر لوتی، اثر شهریار عباسی، از انتشارات مروارید
در خواب دویدن، از مریم حاجیلو، از انتشارات افق
عاشقی به سبک ون‌گوگ، تالیف محمدرضا شرفی خبوشان، از انتشارات شهرستان ادب
یاشماق، به قلم نادر ساعی‌ور، از انتشارات روزنه
داوران بخش رمان:
محمدرضا بایرامی، عباس پژمان و حسین فتاحی
***
نامزدهای مجموعه داستان
آیا بچه‌های خزانه رستگار می‌شوند، نوشته مهدی اسدزاده، از نشر پیدایش
بُزهایی از بلور، نوشته علی چنگیزی، از نشر چشمه
پُل‌ها، نوشته احمد ابوالفتحی، از نشر چرخ
سمفونی سه‌شنبه‌ها، نوشته افسانه احمدی، از نشر نگاه
نگهبان تاریکی، نوشته مجید قیصری، از نشر افق
داوران بخش داستان کوتاه:
محمدجواد جزینی، فیروز زنوزی جلالی و داوود غفارزادگان
***
نامزدهای نقد ادبی
ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، تالیف غلامرضا کافی، از انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس
بومی‌گرایی در ادبیات منثور، نوشته مصطفی گرجی و فائزه واعظ‌زاده، منتشرشده به همت انتشارات جهاد دانشگاهی
روایت‌شناسی کاربردی، تالیف علی عباسی، از انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
کلک خیال‌انگیز، اثر ابوالفضل حری، از نشر نی
نقد، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان، نوشته فتح‌الله بی‌نیاز، از انتشارات افراز
داوران بخش نقد:
مریم حسینی، محمدرضا سنگری و محمدسرور مولایی
***
نامزدهای مستندنگاری
آب هرگز نمی‌میرد، حمید حسام، نشر صریر
آمدیم خانه نبودید، نسرین ظهیری، نشر ثالث
تو در قاهره خواهی مرد، حمیدرضا صدر، نشر چشمه
سفرنگاره، بهمن نامور مطلق، نشر سخن
هدایت سوم، سیدحمید سجادی‌منش، نشر سوره
داوران بخش مستندنگاری:
گلعلی بابایی، کوروش علیانی و مسعود کوثری
جایزه «جلال آل احمد» که با اهدای 110 سکه به برگزیدگانش گران‌ترین جایزه ادبی کشور شناخته می‌شد، با کاهش حدود 70 درصد از این مبلغ، در این دوره 30 سکه به برگزیدگانش اهدا می‌کند.
انتهای پیام
نظرات