معاون حقوقی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اعمال مجازات‌های جایگزین حبس نیازمند فرهنگ سازی در جامعه است؛ زیرا بسیاری از مردم دیدگاه حبس‌محور دارند.

حسین میرمحمدصادقی در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با اشاره به تاکید رئیس قوه قضاییه بر کاهش حبس های غیرضروری از طریق اعمال مجازات های جایگزین حبس، گفت: در قرون گذشته مجازات حبس به عنوان یک مجازات تحقیرکننده و برای تنبیه مرتکبین جرم اعمال می شد و قدرتمندان، سلاطین و حکام مجازات حبس را برای مرتکبین در نظر می‌گرفتند به این امید که آنها طی مدتی که در حبس به‌سر می برند، یک مرگ تدریجی همراه با زجر را تحمل کنند.

وی افزود: طی دهه های اخیر این تفکر عوض شده و مجازات حبس به عنوان اصلاح و تربیت مورد توجه قرار گرفته است. از جمله اینکه سعی شده برای بزهکاران جوان و نوجوان حدالمقدور از مجازات حبس استفاده نشود. همچنین در دهه‌های اخیر مشخص شد که مجازات حبس در اینکه بتواند جنبه اصلاحی و تربیتی داشته باشد ناکام است و حتی در بسیاری از موارد زندان ها به مرکز آموزش جرم برای مجرمان جوان تر یا مرکز یارگیری بین باندهای بزهکار تبدیل می شوند؛ بنابراین در سیستم های کیفری مستقل به مجازات های جایگزین حبس برای پرهیز از تحمیل بیش از حد مجازات حبس توجه شده است.

میرمحمدصادقی با اشاره به اینکه قانون مجازات اسلامی سال 92 به موضوع مجازات های جایگزین حبس توجه خاصی کرده است، ادامه داد: در این قانون در مواردی مجازات حبس به مجازات های دیگر مانند جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی و مجازات اجتماعی تبدیل شده است، اما اجرای این مجازات ها اولا منوط به تدوین آیین نامه ای در قوه قضاییه است و ثانیا زمینه های اجرای اینگونه مجازات ها باید فراهم شود.

وی اضافه کرد: به عنوان مثال اگر انجام کار اجتماعی و عام‌المنفعه یکی از مجازات های جایگزین حبس است باید زمینه اش فراهم شود و دستگاه هایی وجود داشته باشند تا متهم در آنجا بتواند کارهای عام المنفعه انجام دهد یا اگر بناست که در منزل حبس شوند باید تحت کنترل الکترونیک باشند که نیازمند ابزار خاصی است.

معاون حقوقی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: در قانون نیز راه های دیگری برای پرهیز از مجازات حبس وجود دارد. به عنوان مثال در قانون بحث تعویق صدور حکم وجود دارد و قاضی می تواند صدور حکم را به عقب بیاندازد تا ببیند که متهم تا چه اندازه اصلاح شده و پس از آن در صورت نیاز می تواند وی را محکوم به حبس کند یا تعلیق اجرای مجازات حبس که متهم به حبس محکوم می شود ولی اجرای مجازات حبس معلق می شود.

میرمحمدصادقی ادامه داد: آزادی مشروط، عفو ، تخفیف یا تبدیل مجازات از جمله مجازات های دیگری هستند که به جای حبس پیش بینی شده و از سال های گذشته وجود داشته است، ولی باید قضات تشویق شوند تا در مواردی که وجود دارد از اینگونه مجازات ها به جای مجازات حبس استفاده کنند.

این حقوقدان با اشاره به اینکه افکار عمومی مجازات های جایگزین حبس را به معنای فرار محکوم از مجازات حبس ندانند، گفت: مردم باید بدانند که مجرم با اعمال این گونه مجازات ها به مجازات درخور رسیده است؛ البته این امر نیازمند فرهنگ سازی است؛ زیرا مردم دیدگاه حبس محور دارند.

وی یادآور شد: در کشورهای دیگر سعی شده که مردم را نسبت به مجازات های جایگزین حبس آماده کنند. به عنوان مثال در سال های گذشته در انگلستان راجع به جرم خاصی به مردم توضیح دادند و از آنها نظرسنجی شد که شما کدام مجازات را در این نوع جرم مناسب می دانید، 67 درصد از آنها مجازات حبس را مناسب دانستند. پس از اینکه به مردم مجازات های جایگزین حبس را توضیح دادند 67 درصد به 54 درصد تغییر کرد؛ بنابراین این نوع اقدامات فرهنگی را می توان انجام داد.

میرمحمدصادقی در پایان بیان کرد: در موازین دینی حدودا 10 الی 15 نوع حبس حدی داریم و در فقه نیز حبس های تعزیری داریم که اعمال این نوع حبس ها مانند هر نوع مجازات دیگری به عهده حاکم است و حاکم می تواند به جای حبس مجازات های دیگری را تعیین کند. قاضی هم در حدود اختیارات خود می تواند این کارها را انجام دهد.

انتهای پیام